Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024 có hiệu lực từ ngày 1-7-2025, trong đó có quy định giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm.
Tuy nhiên, trong 1 số trường hợp, người lao động (NLĐ) khi đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đóng đủ số năm trên vẫn có cơ hội tiếp cận lương hưu.
Điều kiện để tham gia BHXH dưới 15 năm được nhận lương hưu
Kế thừa quy định hiện hành, Luật BHXH 2024 tiếp tục đưa ra những quy định nhằm giúp người tham gia bảo hiểm xã hội muộn có cơ hội nhận lương hưu.
Theo đó, NLĐ đủ điều kiện về tuổi hưởng lương hưu mà thời gian đóng BHXH bắt buộc chưa đủ 15 năm cũng có thể nhận lương hưu.
Tuy nhiên, luật quy định NLĐ phải có thời gian đóng BHXH bắt buộc từ đủ 14 năm 6 tháng, số tháng còn thiếu (6 tháng) có thể đóng một lần để đủ 15 năm tham gia BHXH. Mức đóng hằng tháng bằng tổng mức đóng của NLĐ và người sử dụng lao động trước khi NLĐ nghỉ việc.
Thời điểm đóng tiếp một lần cho số tháng còn thiếu sớm nhất là tháng trước liền kề tháng đủ điều kiện hưởng lương hưu theo quy định.
Đáng chú ý, Luật BHXH 2024 quy định người làm việc trong môi trường nặng nhọc, độc hại và nguy hiểm từ 15 năm trở lên hoặc bị suy giảm khả năng lao động được nghỉ hưu sớm hơn 5-10 năm, tuỳ trường hợp.
Tuy nhiên, điều kiện để NLĐ thuộc nhóm trên nghỉ hưu ngoài đáp ứng về tuổi phải có thời gian đóng BHXH từ 15-20 năm, tuỳ trường hợp.
Ví dụ, ông K nghỉ việc hưởng lương hưu tháng 4-2027 khi đủ 55 tuổi. Ông có 30 năm đóng BHXH, trong đó 15 năm làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; bị suy giảm khả năng lao động 81%.
Tỉ lệ hưởng lương hưu của ông K được tính như sau: 20 năm đầu được tính bằng 45%; từ năm thứ 21 đến năm thứ 30 là 10 năm, tính thêm: 10 x 2% = 20%; tổng hai tỉ lệ trên là: 45% + 20% = 65%.
Ông K nghỉ hưu trước tuổi là 1 năm 9 tháng, nên tỉ lệ giảm trừ do nghỉ hưu trước tuổi là 2% + 1% = 3%. Như vậy, tỉ lệ hưởng lương hưu hằng tháng của ông K là 65% - 3% = 62%.
Đối với người tham gia BHXH tự nguyện, luật mới cũng quy định giảm năm đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu với nhóm này từ 20 năm xuống còn 15 năm. Tuy nhiên, họ cần đóng trực tiếp 10 năm, số tiền còn thiếu là 5 năm được đóng một lần.
Việc luật quy định như trên giúp nhiều người dân có cơ hội tiếp cận lương hưu.
Lúc nào được nhận trợ cấp khi nghỉ hưu ?
Luật BHXH mới quy định mức hưởng lương hưu tối đa của NLĐ là 75% bình quân tiền lương làm căn cứ đóng, tương ứng 35 năm đóng BHXH với nam và 30 năm đóng BHXH của nữ.
Mỗi năm đóng BHXH cao hơn 35 năm đối với nam và cao hơn 30 năm đối với nữ trước thời điểm đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định được tính bằng 0,5 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.
Mỗi năm đóng BHXH cao hơn 35 năm đối với nam và cao hơn 30 năm đối với nữ kể từ sau thời điểm đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định được tính bằng 2 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.
Ví dụ, ông D làm việc trong điều kiện lao động bình thường, tại thời điểm đủ tuổi nghỉ hưu có 38 năm đóng BHXH nhưng ông D không nghỉ việc hưởng lương hưu mà tiếp tục làm việc và đóng BHXH thêm 3 năm mới nghỉ việc hưởng lương hưu. Khi nghỉ việc hưởng lương hưu, ông D có tổng thời gian đóng BHXH là 41 năm.
Như vậy, ngoài lương hưu ông D còn được hưởng trợ cấp một lần được tính như sau: 3 năm đóng BHXH cao hơn 35 năm trước thời điểm đủ tuổi nghỉ hưu, mỗi năm bằng 0,5 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH: 3 năm x 0,5 = 1,5.
3 năm đóng BHXH cao hơn 35 năm kể từ sau thời điểm đủ tuổi nghỉ hưu, mỗi năm bằng 2 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH: 3 năm x 2 = 6.
Như vậy, ông D được hưởng trợ cấp một lần khi nghỉ hưu bằng 7,5 (1,5 + 6) lần mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.
| Mức hưởng với lao động nam bằng 45% bình quân tiền lương làm căn cứ đóng Bảo hiểm xã hội tương ứng 20 năm tham gia. Mỗi năm đóng sau đó được cộng 2% cho đến khi đạt tỉ lệ hưởng tối đa 75%, tương ứng 35 năm tham gia. Lao động nữ làm việc trong điều kiện bình thường, đủ tuổi nghỉ hưu được tính bằng 45% bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội, tương ứng 15 năm tham gia. Mỗi năm tích lũy sau đó cộng thêm 2% cho đến khi đạt tối đa 75%, tương ứng 30 năm tham gia. |
(Theo PLO)
