Thách thức trong bảo tồn hai chiếc thuyền cổ ở Bắc Ninh

Liên quan đến việc khai quật 2 chiếc thuyền cổ ở khu phố Công Hà, phường Hà Mãn, thị xã Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, ngày 26/3, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bắc Ninh phối hợp với Viện Khảo cổ học tổ chức hội thảo đánh giá sơ bộ kết quả khai quật thuyền cổ.

Căn cứ vào những chi tiết như đinh thuyền được làm bằng gỗ, nối ván bằng móc và thanh gỗ bằng nhau, các nhà khảo cổ cho rằng có thể niên đại của thuyền từ khoảng từ thế kỷ XI - XIV, thuộc vào thời nhà Lý.
Căn cứ vào những chi tiết như đinh thuyền được làm bằng gỗ, nối ván bằng móc và thanh gỗ bằng nhau, các nhà khảo cổ cho rằng có thể niên đại của thuyền từ khoảng từ thế kỷ XI - XIV, thuộc vào thời nhà Lý.

Phát hiện vô cùng quý hiếm

Mặc dù chưa có kết luận chính thức, song qua nghiên cứu hiện trường và đối chiếu so sánh nhiều nguồn tư liệu, các nhà khoa học đánh giá đây là phát hiện vô cùng quý hiếm, độc đáo nhất trong lịch sử khảo cổ học Việt Nam. Các nhà khảo cổ học đều nhận định đây là lần đầu tiên tại Việt Nam phát hiện ra hai chiếc thuyền có kết cấu liên kết với nhau rất kiên cố bằng 1 thanh gỗ ở đầu thuyền.

Tiến sĩ Phạm Văn Triệu, Phó Trưởng phòng Khảo cổ học, Viện Khảo cổ học, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Trưởng đoàn khảo cổ cho biết, thuyền cổ phát hiện có kích thước chiều dài 16,2m, rộng 2,25m, sâu khoảng 2,15m, chia thành 6 khoang, đáy độc mộc, trên ghép ván bằng mộng và chốt gỗ. Hai lòng thuyền được kết nối chắc chắn với nhau ở phần mũi. Kết cấu thuyền rất đặc biệt với liên kết kiên cố, kỹ thuật ghép mộng trình độ cao, toàn bộ đinh đóng thuyền bằng gỗ, hoàn toàn không có sự tham gia của kim loại.

Các nhà khảo cổ học đều nhận định đây là lần đầu tiên tại Việt Nam phát hiện ra hai chiếc thuyền có kết cấu liên kết với nhau rất kiên cố bằng 1 thanh gỗ ở đầu thuyền.
Các nhà khảo cổ học đều nhận định đây là lần đầu tiên tại Việt Nam phát hiện ra hai chiếc thuyền có kết cấu liên kết với nhau rất kiên cố bằng 1 thanh gỗ ở đầu thuyền.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Tống Trung Tín, Chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt Nam nhận định, dù hiện nay chưa có kết luận tổng thể về 2 con thuyền nhưng theo quan sát cho thấy cấu trúc khác lạ của con thuyền. Hai chiếc thuyền có giá trị khảo cổ độc đáo và rất lớn với không chỉ với ngành khảo cổ học Việt Nam mà còn là ở tầm thế giới. Các nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu, so sánh chúng với các phương tiện đường thủy được tìm thấy ở khu vực và trên thế giới, cũng như tìm hiểu dòng chảy thương mại trong lịch sử để làm rõ thêm về nguồn gốc hai chiếc thuyền.

Quan sát thực tế, nhiều chuyên gia cho rằng loại gỗ đóng thuyền là gỗ Táu mật. Hiện chưa xác định chính xác niên đại vì còn chờ kết quả phân tích mẫu Carbon - C14 (sau khoảng 20-25 ngày) và các nghiên cứu liên quan.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Minh Trí, Viện Khảo Cổ học nhận định, đây là 1 loại hình thuyền mang tính quốc tế, ảnh hưởng của khu vực châu Á - Thái Bình Dương, được gọi là thuyền song thân. Căn cứ vào những chi tiết như đinh thuyền được làm bằng gỗ, nối ván bằng móc và thanh gỗ bằng nhau, có thể niên đại của thuyền từ khoảng từ thế kỷ XI - XIV, thuộc vào thời nhà Lý và là thuyền của Việt Nam.

Những hiện vật được tìm thấy trên thuyền cổ.
Những hiện vật được tìm thấy trên thuyền cổ.

Bảo tồn tại chỗ

Hiện tại, phương án tối ưu nhất để bảo tồn hai chiếc thuyền cổ được các nhà khoa học gợi mở là bảo tồn cấp thiết tại chỗ, đồng thời tiếp tục mở rộng nghiên cứu.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Minh Trí cho rằng, bảo tồn gỗ là vấn đề khó. Là nhà khoa học được đào tạo chuyên ngành bảo tồn ở Nhật Bản, ông cho biết, bảo tồn gỗ khó nhất thế giới. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Minh Trí đề xuất, trước mắt nên bảo tồn tại chỗ với một trong hai phương án. Thứ nhất, lấp lại khu vực khảo cổ, đóng lại di tích để bảo tồn nguyên trạng dưới lòng đất, đưa hình ảnh 3D tái hiện ở bên trên để phục vụ du khách, người dân. Phương án 2 là xây dựng hệ thống bể, ngâm con thuyền dưới nước, du khách có thể đến xem trực tiếp, đây là giải pháp hiệu quả, bền vững.

"Còn nếu đưa về bảo tàng tỉnh sẽ là một thách thức, không chỉ liên quan đến vấn đề tài chính mà còn là cách thức bảo tồn. Chúng ta đều biết, nếu đưa được con thuyền lên sẽ không bảo toàn được nguyên trạng, bởi thuyền đã ngập lâu trong nước, sẽ khó giữ được gỗ như ban đầu", Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Minh Trí cho hay.

Phó Giáo sư Tiến sĩ Bùi Minh Trí, Viện Khảo Cổ học nhận định, đây là loại hình thuyền mang tính quốc tế, ảnh hưởng của khu vực châu Á Thái Bình Dương, được gọi là thuyền song thân.
Phó Giáo sư Tiến sĩ Bùi Minh Trí, Viện Khảo Cổ học nhận định, đây là loại hình thuyền mang tính quốc tế, ảnh hưởng của khu vực châu Á Thái Bình Dương, được gọi là thuyền song thân.

Tiến sĩ Nguyễn Văn Đoàn, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Quốc gia cũng nhận định, con thuyền này dù thuộc niên đại nào thì cũng là một di sản vô cùng quý giá và ý nghĩa. Do đó, cần có sự đầu tư, nghiên cứu kỹ lưỡng để bảo tồn. Nếu không có cách thức bảo tồn phù hợp sẽ khó giữ được hiện trạng, đặc biệt điều kiện khí hậu hiện nay, việc bảo tồn gỗ rất khó nếu không nghiên cứu kỹ. Phương án tháo dỡ, đưa về bảo tàng cũng không khả thi bởi nếu đưa được con thuyền lên sẽ khó giữ được hình dạng ban đầu. Do đó, bảo tồn tại chỗ là phương án hợp lý hơn cả.

Còn theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Tống Trung Tín, Chủ tịch Hội khảo cổ học, cần phải tiếp tục nghiên cứu sâu, toàn diện và mở rộng để đánh giá thật sâu sắc, nhận diện giá trị của nó, đồng thời đưa ra giải pháp bảo tồn. Thông tin cần công bố rộng rãi để các chuyên gia nước ngoài có thể cùng tham gia nghiên cứu, biết được giá trị của lịch sử văn hóa Việt Nam nói chung và lịch sử văn hóa Bắc Ninh nói riêng.

Thuyền cổ phát hiện có kích thước chiều dài 16,2m, rộng 2,25m, sâu khoảng 2,15m, chia thành 6 khoang, đáy độc mộc, trên ghép ván bằng mộng và chốt gỗ.
Thuyền cổ phát hiện có kích thước chiều dài 16,2m, rộng 2,25m, sâu khoảng 2,15m, chia thành 6 khoang, đáy độc mộc, trên ghép ván bằng mộng và chốt gỗ.

Quá trình khai quật thuyền cổ được tiến hành từ ngày 3/3 và dự kiến kết thúc vào ngày 3/4/2025 do Tiến sĩ Phạm Văn Triệu, Phó Trưởng phòng Khảo cổ học Lịch sử (Viện Khảo cổ học) chủ trì. Vị trí xuất lộ dấu tích thuyền cổ nằm trên dòng sông Dâu, là một nhánh của sông Thiên Đức - sông Đuống, chảy sát với bờ thành phía tây của thành Luy Lâu, cách thành Luy Lâu khoảng 1 km, cách chùa Dâu khoảng 600 m về phía Đông Bắc và cách chùa Tổ (thờ Phật Mẫu Man Nương) khoảng 500 m theo đường chim bay.

Theo baotintuc.vn

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Khai mạc Tuần lễ phim Việt Nam tại Hy Lạp

Khai mạc Tuần lễ phim Việt Nam tại Hy Lạp

Tối 12/5, Tuần lễ phim Việt Nam 2025 tại Hy Lạp đã chính thức khai mạc tại thủ đô Athens, với sự tham dự của đại diện Bộ Ngoại giao, Trưởng Ban Đối ngoại Đảng Cộng sản Hy Lạp và Đại sứ, đại diện các Đại sứ quán các nước, bạn bè Hy Lạp và kiều bào.

Tiến sĩ Trần Hữu Sơn nhận Huân chương Hiệp sĩ Cành cọ Hàn lâm

Tiến sĩ Trần Hữu Sơn nhận Huân chương Hiệp sĩ Cành cọ Hàn lâm

Chiều 13/5, tại Hà Nội, Đại sứ quán Pháp tổ chức Lễ trao tặng Huân chương Hiệp sĩ Cành cọ Hàn lâm cho Tiến sĩ Trần Hữu Sơn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Ứng dụng Văn hóa và Du lịch, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam, nguyên Giám đốc Sở Văn hóa, Thể Thao và Du lịch tỉnh Lào Cai.

Hồ Chí Minh qua hồi ức của những cựu tù chính trị Côn Đảo

Hồ Chí Minh qua hồi ức của những cựu tù chính trị Côn Đảo

Trong những năm tháng chiến tranh, vượt lên đói rét bệnh tật, tra tấn thể xác và khủng bố tinh thần, những người tù cộng sản luôn có Bác là ánh sáng soi đường, nâng đỡ sức mạnh tinh thần. Họ truyền nhau đọc lại từng lời dạy của Người, ôn lại từng bài học lý luận để nuôi dưỡng ý chí và tinh thần cách mạng.

Khai mạc Tuần phim kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh

Khai mạc Tuần phim kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh

Tối 12/5, tại Nhà hát Dân ca Nghệ An, thành phố Vinh, Cục Điện ảnh (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Nghệ An tổ chức khai mạc Tuần phim kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/2025). Đây là sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động của Lễ hội Làng Sen toàn quốc năm 2025.

Kiến trúc sư Việt Nam đoạt Giải thưởng Kiến trúc bền vững toàn cầu năm 2025

Kiến trúc sư Việt Nam đoạt Giải thưởng Kiến trúc bền vững toàn cầu năm 2025

Tại Lễ trao Giải thưởng Kiến trúc bền vững toàn cầu (Global Award for Sustainable Architecture) 2025 vừa diễn ra tại thành phố Venice (Italia), kiến trúc sư Hoàng Thúc Hào là người Việt Nam đầu tiên được trao giải thưởng quốc tế danh giá này sau nhiều năm kiên trì sáng tạo với kiến trúc nhân văn và bền vững.

Triển lãm chuyên đề 'Hồ Chí Minh trong nghệ thuật tạo hình'

Triển lãm chuyên đề 'Hồ Chí Minh trong nghệ thuật tạo hình'

60 tác phẩm nghệ thuật của các họa sĩ, nhà điêu khắc, nghệ nhân Việt Nam và nước ngoài về Chủ tịch Hồ Chí Minh sẽ được trưng bày, giới thiệu đến người dân và du khách tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam qua triển lãm chuyên đề “Hồ Chí Minh trong nghệ thuật tạo hình”.

Bảo tồn nhà sàn truyền thống ở Nghĩa Đô

Bảo tồn nhà sàn truyền thống ở Nghĩa Đô

Nhắc đến xã Nghĩa Đô (Bảo Yên), không chỉ người dân địa phương mà nhiều du khách trong và ngoài nước đều nhớ đến hình ảnh những ngôi nhà sàn truyền thống của đồng bào dân tộc Tày ở những bản làng bình yên, xanh mướt. Nhà sàn và văn hóa nhà sàn đã trở thành nét đặc trưng của vùng đất này.

Trò chơi dân gian người Tày thu hút du khách

Trò chơi dân gian người Tày thu hút du khách

Trong Ngày hội Văn hóa dân gian “Sắc vàng bên dòng Nặm Luông” năm 2025 được huyện Bảo Yên tổ chức tại điểm du lịch cộng đồng xã Nghĩa Đô, các trò chơi dân gian gắn với văn hóa truyền thống như kéo co, bắn nỏ, đánh yến, đi cà kheo… đã thu hút rất đông người tham gia, đồng thời để lại ấn tượng với người dân và du khách.

Cuộc đua nhạc số: Được và mất

Cuộc đua nhạc số: Được và mất

Âm nhạc Việt Nam đang bước vào một giai đoạn phát triển sôi động, khi các nền tảng số như TikTok, YouTube... trở thành “sân khấu” chính cho nghệ sĩ lẫn khán giả. Mỗi tuần trôi qua lại xuất hiện một bản hit mới, một giai điệu phủ sóng mạng xã hội, hay một gương mặt nghệ sĩ trẻ bất ngờ vụt sáng. Thế nhưng, đằng sau bức tranh sôi động ấy là những trăn trở về giá trị nghệ thuật, về những tác phẩm có sức sống lâu bền với thời gian...

fb yt zl tw