Người chép sử bằng hình ảnh và những khoảnh khắc lịch sử trên Quảng trường Ba Đình

Ảnh Nguyễn Bá Khoản sẽ sống mãi với thời gian, bởi người chụp ảnh luôn đứng ở góc nhìn lịch sử. Ông thực sự là một nhà viết sử bằng hình ảnh ở giai đoạn sục sôi của Cách mạng tháng Tám và thời kỳ đầu xây dựng nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa...

“Ảnh Nguyễn Bá Khoản sẽ sống mãi với thời gian, bởi người chụp ảnh luôn đứng ở góc nhìn lịch sử. Ông thực sự là một nhà viết sử bằng hình ảnh ở giai đoạn sục sôi của Cách mạng tháng Tám và thời kỳ đầu xây dựng nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa..." - góc nhìn ấy của nghệ sĩ nhiếp ảnh Hoàng Kim Đáng thực sự “rất trúng” về - nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Bá Khoản - tác giả của hàng ngàn bức ảnh lịch sử cách mạng vô giá.

Trong những bức ảnh đáng giá nhất về Cách mạng tháng Tám và ngày lễ Độc lập tại Quảng trường Ba Đình cách đây 78 năm, không thể không nhắc tới những bức ảnh ghi lại những khoảnh khắc đã đi vào lịch sử: Nhân dân Hà Nội mít tinh trước quảng trường Nhà hát Lớn ngày 17/8/1945 chuẩn bị cho việc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền vào ngày 19/8/1945, cảnh quần chúng Cách mạng tràn vào Phủ Khâm Sai Bắc Kỳ (Bắc Bộ phủ) ngày 19/8/1945, cảnh mít tinh trên quảng trường Nhà hát Lớn ngày 31/8/1945, cảnh nhân dân Hà Nội đón chào giải phóng quân, đồng chí Võ Nguyên Giáp duyệt đơn vị Giải phóng quân tại Hà Nội (8/1946), quảng trường Ba Đình và lễ đài Tuyên ngôn độc lập, cảnh quân Giải phóng - Tự vệ Hà Nội dự lễ Tuyên ngôn độc lập ngày 2/9/1945 tại quảng trường Ba Đình - Hà Nội, cảnh đường phố Hà Nội sau Cách mạng Tháng Tám 1945 với biểu ngữ “Nước Việt Nam của người Việt Nam”; Hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh và Tướng Trung Hoa Hà Ứng Khâm trước Phủ Toàn quyền tháng 9/1945 (nay là Phủ Chủ tịch), cảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh khai mạc “Tuần lễ vàng” ở trước cửa Nhà hát Lớn Hà Nội, cảnh Thiếu nhi Thủ đô Hà Nội tham gia diễu hành “Ngày cứu đói tại quảng trường Nhà hát Lớn” (tháng 9/1945), hình ảnh ra mắt chính phủ Cách mạng lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (1945)…

Lễ đài Tuyên ngôn độc lập ở Quảng trường Ba Đình, ngày 2/9/1945.

Lễ đài Tuyên ngôn độc lập ở Quảng trường Ba Đình, ngày 2/9/1945.

Và không nhiều người biết rằng, chủ nhân của các bức ảnh ấy, chớp cơ hội vào ống kính rất nhiều những khoảnh khắc một đi không trở lại ấy của dân tộc, chỉ là một con người: nhiếp ảnh gia Nguyễn Bá Khoản. Với lợi thế và kinh nghiệm của một phóng viên ảnh lâu năm (thời điểm cách mạng tháng Tám nổ ra, nhiếp ảnh gia Nguyễn Bá Khoản là phóng viên của báo Cứu Quốc, còn trước đó, ông là phóng viên của nhiều tờ báo: Tin tức, Thời thế, Thời báo), Nguyễn Bá Khoản bám sát các sự kiện xảy ra liên tiếp trong những ngày cuối tháng Tám, đầu tháng 9 lịch sử lúc bấy giờ.

Nhà báo Thọ Cao từng chia sẻ, trong một cuộc gặp gỡ với nhiếp ảnh gia Nguyễn Bá Khoản, ông đã hỏi nhiếp ảnh gia về bức ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập, nhiếp ảnh gia kể rằng: Chiều 2/9/1945, nghe Tổng biên tập Báo Cứu quốc là đồng chí Xuân Thủy dặn dò xong, ông xách chiếc máy ảnh cũ lên vườn hoa Ba Đình vào trước giờ khai mạc. Sau Lễ chào cờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh trịnh trọng đọc Tuyên ngôn độc lập trước một biển người, một rừng cờ đỏ sao vàng. Ông Khoản chọn chỗ đứng, xoay các góc độ, lựa ánh sáng - hồi ấy chưa có ống kính tê-lê và ghi được hình ảnh vị Chủ tịch nước đầu tiên giữa khung cảnh hùng tráng một ngày lịch sử trọng đại của dân tộc. Bình tĩnh, tự tin, ông bấm liền mấy kiểu với những tốc độ khác nhau. Ngoài bức ảnh lịch sử ấy, ông còn bấm được nhiều kiểu khác như đội danh dự bảo vệ lễ đài, các đoàn thể... Chiều hôm ấy, phim được tráng ngay, ảnh được in thành nhiều bức.

Đoàn chiến sĩ Giải phóng quân do ông Đàm Quang Trung dẫn đầu tại Hà Nội, ngày 2/9/1945.

Đoàn chiến sĩ Giải phóng quân do ông Đàm Quang Trung dẫn đầu tại Hà Nội, ngày 2/9/1945.

Điều thực sự đáng khâm phục về Nguyễn Bá Khoản cũng là may mắn lớn cho nhiếp ảnh Việt Nam là gia tài những bức ảnh quý của ông không chỉ là những bức ảnh về Cách mạng tháng Tám, và ngày lễ Độc lập tại Quảng trường Ba Đình. Với hơn 60 năm cầm máy, ông để lại di sản ảnh tư liệu thật đồ sộ. Chỉ riêng số ảnh ông và gia đình hiến tặng cho Viện Bảo tàng Cách mạng Việt Nam (tính tới thời điểm năm 2017) đã là 4.000 phim gốc và 2.700 bức ảnh. Đó là chưa kể 5 vạn phim của ông được gia đình lưu giữ và đã, đang tiếp tục chọn lọc hiến tặng.

Đúng với những gì bạn bè, đồng nghiệp thường gọi về ông - “người viết sử bằng hình ảnh”, kho ảnh của ông chụp như cuộn phim dài về nhiều giai đoạn quan trọng trong lịch sử đất nước, từ “Cao trào Cách mạng Việt Nam 1936 - 1939”, “Cách mạng Tháng Tám và Bác Hồ năm 1945 - 1946”; “Phong trào Nam Tiến, 1945” cho đến giai đoạn “Toàn quốc kháng chiến ở thủ đô Hà Nội, 1946 - 1947”…

Giải phóng quân dự lễ Độc lập tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội ngày 2/9/1945.

Giải phóng quân dự lễ Độc lập tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội ngày 2/9/1945.

Những khoảnh khắc lịch sử hiện rõ trong ảnh Nguyễn Bá Khoản ở bất cứ giai đoạn lịch sử nào cũng tươi rói chất liệu cuộc sống, hừng hực khí thế chiến đấu kiên cường, bởi ông cũng anh dũng xông pha trận mạc, áp sát bộ đội ta chiến đấu, tải thương, tổ chức lễ truy điệu đồng đội ngay tại mặt trận, ghi lại hình ảnh bộ đội ta dùng chiến thuật nghi binh ghìm chân địch và ông cũng đồng cam cộng khổ, sẵn sàng hi sinh cùng đồng đội… Ảnh Nguyễn Bá Khoản sẽ sống mãi với thời gian, bởi người chụp ảnh luôn đứng ở góc nhìn lịch sử. Ông thực sự là một nhà viết sử bằng hình ảnh ở giai đoạn sục sôi của Cách mạng tháng Tám và thời kỳ đầu xây dựng nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa...” - đó là những dòng viết nhà nhiếp ảnh Hoàng Kim Đáng dành tặng cho đồng nghiệp kì cựu của mình - nhiếp ảnh gia Nguyễn Bá Khoản.

Nhà báo và Công luận

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Ngôi đền cổ giữa lòng Sa Pa

Ngôi đền cổ giữa lòng Sa Pa

Phường Sa Pa là trung tâm của Khu du lịch quốc gia Sa Pa nổi tiếng trong nước và quốc tế. Nơi đây không chỉ có khí hậu mát mẻ, thiên nhiên tươi đẹp, đô thị hiện đại, mà còn có những di tích lịch sử văn hóa quan trọng, đặc biệt là những ngôi đền có lịch sử lâu đời như đền Hàng Phố, đền Mẫu Sơn, đền Mẫu Thượng. Trong đó, đền Hàng Phố được xây dựng từ thế kỷ XIX nơi thờ Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, là điểm đến hấp dẫn du khách.

Dấu mốc trưởng thành của những chàng trai người Dao

Dấu mốc trưởng thành của những chàng trai người Dao

Lễ cấp sắc của người Dao được coi là dấu mốc trưởng thành của nam giới, đồng thời khẳng định họ đã đủ tư cách tham gia vào các công việc lớn của gia đình, dòng họ và cộng đồng. Chùm ảnh sau được thực hiện tại gia đình bà Hoàng Thị Mỳ, người Dao Tuyển ở Bản Lụ, xã Xuân Hòa, tỉnh Lào Cai trong dịp gia đình tổ chức lễ cấp sắc cho 2 cháu nội là Nông Chí Thiện (8 tuổi) và Nông Chí Hùng (17 tuổi).

Một thời áo lính

Một thời áo lính

Kỷ niệm 36 năm Ngày truyền thống Hội Cựu chiến binh Việt Nam (6/12/1989 - 6/12/2025) là dịp tôn vinh những đóng góp của các cựu chiến binh trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Phim "Mưa đỏ" được tìm kiếm nổi bật nhất năm 2025 trên Google

Phim "Mưa đỏ" được tìm kiếm nổi bật nhất năm 2025 trên Google

Google công bố danh sách Year in Search 2025, bao gồm các chủ đề: “Xu hướng chung”, “Tạo ảnh”, “Phim ảnh (chung)”, “Phim ảnh Việt Nam”, “Concert”, “Bài hát”, “Tin tức”, “Cách làm”, “Là gì” và “Du lịch”. Danh sách phản ánh những xu hướng và thông tin được người Việt quan tâm và tìm kiếm nhiều nhất trong năm 2025.

Vang mãi tiếng kèn ma nhí

Vang mãi tiếng kèn ma nhí

Không chỉ là một nhạc cụ, kèn ma nhí chính là tiếng nói tâm linh, gói trọn tín ngưỡng, bản sắc và hơi thở của tộc người Xá Phó.

Nghệ nhân Nhân dân Tẩn Vần Siệu nhận giải thưởng “Vinh danh người truyền lửa”

Nghệ nhân Nhân dân Tẩn Vần Siệu nhận giải thưởng “Vinh danh người truyền lửa”

Ngày 5/12, tại Hà Nội, Báo Đại đoàn kết đã tổ chức Lễ trao giải thưởng "Vinh danh người truyền lửa" tôn vinh 15 cá nhân xuất sắc, dưới sự chỉ đạo của Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và sự đồng hành của Tổng Công ty Cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (SABECO).

Bảy giải pháp trọng tâm xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật thời kỳ mới

Bảy giải pháp trọng tâm xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật thời kỳ mới

Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính ký Quyết định số 2640/QĐ-TTg ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Kết luận số 84-KL/TW ngày 21/6/2024 của Bộ Chính trị tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 16/6/2008 của Bộ Chính trị (khóa X) về “tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới”.

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Theo thông tin từ Quỹ Giao lưu Quốc tế Nhật Bản (The Japan Foundation) tại Việt Nam, Liên hoan phim Nhật Bản 2025 sẽ diễn ra từ ngày 12/12/2025 đến 25/1/2026 tại Hà Nội, Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.

Người Hà Nhì ở A Lù giữ bản sắc dân tộc

Người Hà Nhì ở A Lù giữ bản sắc dân tộc

Khi nhắc đến cộng đồng người Hà Nhì ở các xã vùng cao huyện Bát Xát cũ, nhiều người thường nghĩ ngay tới Y Tý hay Nậm Pung. Tuy nhiên, vùng đất biên cương A Lù cũng là nơi sinh sống lâu đời của đồng bào Hà Nhì. Điều đáng nói, sau hàng trăm năm định cư tại đây, người Hà Nhì vẫn gìn giữ trọn vẹn bản sắc văn hóa dân tộc, từ nếp nhà trình tường đặc trưng đến những phong tục, tập quán và nghi lễ, tạo nên sợi dây gắn kết bền chặt trong cộng đồng.

Trên 40.000 lượt khách đến tham quan Bảo tàng tỉnh Lào Cai

Trên 40.000 lượt khách đến tham quan Bảo tàng tỉnh Lào Cai

Năm 2025, hoạt động của Bảo tàng tỉnh Lào Cai ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực khi chuyển dần từ mô hình “lưu giữ” sang “tương tác, trải nghiệm”, qua đó nâng cao hiệu quả truyền thông và thu hút đông đảo khách đến tham quan. Tính đến nay, tổng lượt khách đến Bảo tàng đạt trên 40.000 lượt, bằng 111,2% kế hoạch; trong đó khách quốc tế đạt 300 lượt, vượt 150% chỉ tiêu đề ra.

Tìm về điệu Then

Tìm về điệu Then

Trên dải đất Lào Cai, hát Then không chỉ được gìn giữ mà còn được nuôi dưỡng như một mạch nguồn văn hóa bền bỉ của người Tày. Không đơn thuần là diễn xướng kết hợp đàn tính, lời ca và điệu múa, Then còn là sợi dây gắn kết cộng đồng, lưu giữ ký ức bao đời của người Tày nơi đây.

fb yt zl tw