Chương trình đào tạo tại nhiều trường đã cập nhật theo hướng ứng dụng, linh hoạt, giúp sinh viên tự tin hơn khi bước ra thị trường.
Đào tạo không chỉ lý thuyết
Trong nhiều năm qua, sinh viên ngành Ngôn ngữ Anh thường được đánh giá cao về năng lực ngôn ngữ, đặc biệt khả năng ngữ pháp và giao tiếp tiếng Anh. Tuy nhiên, không ít sinh viên vẫn loay hoay khi bước vào thị trường lao động.
L.M.H - sinh viên năm cuối ngành Ngôn ngữ Anh, chuyên ngành Thương mại, Trường Đại học Ngoại ngữ - Tin học TP Hồ Chí Minh kể: “Ban đầu em dự định theo ngành hàng không, nhưng sau khi học và làm thêm trợ giảng em nhận thấy mình có khả năng truyền đạt kiến thức và tạo động lực cho học sinh, điều này giúp em quyết định theo đuổi nghề giáo viên tiếng Anh”.
Câu chuyện của H. phản ánh thực tế phổ biến, nhiều sinh viên phải linh hoạt điều chỉnh hướng đi nghề nghiệp trong quá trình học. Dù được trang bị các môn chuyên ngành về thương mại, văn phòng, biên phiên dịch, nhưng nếu thiếu tự nhận thức và trải nghiệm thực tế thì việc xác định lối rẽ phù hợp không dễ dàng.
H. chia sẻ thêm, có thời điểm em từng rơi vào khủng hoảng, cảm thấy hoang mang khi tham gia phỏng vấn vào vị trí thực tập sinh nhân sự tại một công ty phần mềm. “Nhà tuyển dụng hỏi em về kiến thức trí tuệ nhân tạo và phát triển phần mềm, nhưng chương trình học của em chủ yếu tập trung vào dịch vụ khách hàng và kỹ năng thương lượng. Sau hôm đó, em khá áp lực vì sợ thất nghiệp. Nếu có việc đúng chuyên ngành thì em bị đánh trượt ở vòng nộp hồ sơ vì thiếu nhiều kinh nghiệm trong nghề”, H. nói.
Nhiều sinh viên ngành Ngôn ngữ Anh gặp khó khăn trong việc định hướng nghề nghiệp sau tốt nghiệp. Thực tế cho thấy, dù sở hữu kỹ năng tiếng Anh thành thạo, họ vẫn cần thêm kỹ năng nghề nghiệp và trải nghiệm thực tế để tìm ra con đường sự nghiệp phù hợp.
Theo TS Hồ Văn Hận - Trưởng khoa Ngoại ngữ, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, điều này bắt nguồn từ cả yếu tố khách quan lẫn chủ quan. Về khách quan, chương trình đào tạo cung cấp kiến thức và kỹ năng đa dạng ở nhiều lĩnh vực khác nhau, khiến sinh viên bối rối khi phải lựa chọn con đường phù hợp nhất với mình.
Ở hướng chủ quan, sinh viên có thể chưa định hình rõ mục tiêu cá nhân, chưa khám phá được đam mê, sở thích và thế mạnh thực sự của bản thân. Bên cạnh đó, tính linh hoạt trong chuẩn đầu ra của chương trình đào tạo góp phần tạo nên khoảng trống trong việc định hướng nghề nghiệp rõ ràng cho sinh viên sau tốt nghiệp.
Chuẩn nghề trên ghế giảng đường
Trước yêu cầu đổi mới của giáo dục đại học, nhiều trường đã chủ động điều chỉnh chương trình đào tạo theo hướng thực tiễn, tăng cường học phần kỹ năng nghề, kết nối doanh nghiệp, mở rộng trải nghiệm nghề nghiệp, giúp sinh viên có thể áp dụng kiến thức vào công việc ngay sau tốt nghiệp.
Tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh), TS Nguyễn Đăng Nguyên - Trưởng khoa Ngữ văn Anh đánh giá, năng lực chuyên môn của sinh viên ngành Ngôn ngữ Anh hiện nay, đặc biệt ở TP Hồ Chí Minh khác nhiều so với thế hệ trước.
Từ khi học THPT, học sinh đã học nhiều kiến thức ngoài sách giáo khoa; tài liệu giảng dạy đúng với thực tế; giáo viên được đào tạo thêm nhiều về tiếng Anh và phương pháp giảng dạy tiếng Anh; đặc biệt sinh viên tiếp xúc trực tiếp với tiếng Anh bản xứ thông qua phim ảnh, nhạc, người nước ngoài,...
“Chương trình đào tạo hiện tại của khoa được xây dựng kết hợp theo định hướng học thuật và ứng dụng. Tỷ trọng các học phần thực tiễn, kỹ năng nghề nghiệp đang được tăng cường trên 70%. Khoa cũng thường xuyên nâng cao chất lượng đào tạo với nhiều giải pháp trong tình hình mới, đặc biệt cân bằng các ứng dụng trong thời đại số”, TS Nguyên nói.
Chuyên gia này cho biết thêm, quá trình học, sinh viên được chọn chuyên ngành và phát triển tư duy nghề nghiệp rõ ràng như chuyên ngành Ngữ học - Giảng dạy tiếng và chuyên ngành Biên - Phiên dịch gắn liền với nghề nghiệp ngay trong quá trình học với hoạt động thực hành và thực tập chuyên môn.
Chuyên ngành Văn hóa và Văn học Anh - Mỹ được cải tiến với nhiều nội dung kiến thức và hoạt động phục vụ cho công việc thực tế như viết content; truyền thông và tiếp thị, viết review; phân tích phê bình phim ảnh; bản địa hóa trong truyền thông, du lịch, nhân sự,... tất cả sử dụng bằng tiếng Anh.
“Sinh viên cần ý thức kiến thức Ngữ học Anh là lợi thế mạnh nhất. Nó giúp các em tiếp cận tri thức nhanh chóng, chính xác và đầy đủ. Sinh viên cần mạnh dạn đi thật nhiều và xa để cập nhật tri thức nước bạn trong các nền văn hóa khác nhau. Khi có nhiều kiến thức thế giới, cùng năng lực ngôn ngữ Anh, các em sẽ thành công trong nhiều lĩnh vực nghề nghiệp”, TS Nguyên gửi lời khuyên.
Tại Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, TS Hồ Văn Hận cho hay, sinh viên ngành Ngôn ngữ Anh được định hướng nghề ngay từ năm nhất theo 5 nhóm: Giảng dạy tiếng Anh ở: Bậc trung học; bậc mầm non; làm việc bằng tiếng Anh trong lĩnh vực thương mại và dịch vụ; trong ngành truyền thông và ngoại giao; biên phiên dịch.
Đặc biệt, sinh viên có cơ hội tham gia chương trình học tập và trải nghiệm tại Úc kéo dài từ 5 đến 10 tuần. Chương trình không chỉ giúp sinh viên nâng cao năng lực ngôn ngữ và kỹ năng giao tiếp liên văn hóa, mà còn góp phần mở rộng tư duy toàn cầu và định hình rõ ràng hơn con đường nghề nghiệp trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
Bên cạnh quá trình học tập trên giảng đường, sinh viên được tham quan, thực tập tại doanh nghiệp, tìm hiểu văn hóa tổ chức, cũng như các vị trí công việc cụ thể gắn với vai trò và trách nhiệm nghề nghiệp thực tế. Khái quát lại, để học ngành Ngôn ngữ Anh một cách hiệu quả, TS Hận nhấn mạnh sinh viên cần trải qua quá trình phát triển có lộ trình rõ ràng. Giai đoạn đầu là rèn luyện kỹ năng sử dụng tiếng Anh, tiếp theo là tiếp thu kiến thức ngôn ngữ Anh và văn hóa liên quan.
Trên nền tảng đó, sinh viên sẽ vận dụng ngôn ngữ Anh như công cụ chuyên môn để tiếp cận và làm chủ các lĩnh vực như thương mại, dịch vụ, giảng dạy, biên phiên dịch, ngoại giao và truyền thông. Cuối cùng, thông qua thực tập và trải nghiệm nghề nghiệp thực tế, sinh viên có cơ hội khẳng định năng lực và định vị bản thân trên con đường sự nghiệp.
“Ngành Ngôn ngữ Anh không đào tạo cho sinh viên nghề cụ thể mà trang bị nền tảng ngôn ngữ và hiểu biết đa lĩnh vực. Vì vậy, sinh viên cần chủ động khám phá sở thích, thế mạnh và định hướng nghề nghiệp cá nhân, định vị rõ bản thân và hiểu mình muốn gì trong ngắn hạn và dài hạn. Từ đó linh hoạt lựa chọn con đường phù hợp và tập trung rèn luyện chuyên sâu để đạt được mục tiêu nghề nghiệp mình mong muốn”, ông Hận nói.
