Từ cây chè Shan tuyết đến gian hàng online
Giới thiệu sản phẩm trên Facebook, TikTok hay livestream đã trở thành công việc quen thuộc của chị Vàng Thị Rua, thôn Giàng B, xã Văn Chấn. Nếu trước đây, gia đình phải mang từng gùi chè ra chợ thì nay khách tự tìm đến tận nhà, thậm chí đặt mua số lượng lớn qua nền tảng số.
Để nâng chất lượng sản phẩm, gia đình chị đầu tư nhà xưởng, dây chuyền chế biến hiện đại theo tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm. Nhờ đó, chè Shan tuyết Suối Giàng được chứng nhận OCOP 3 sao, có tem truy xuất nguồn gốc và chỉ dẫn địa lý. Chị Rua chia sẻ: “Khi TikTok, Facebook, Zalo phát triển, tôi đã tự học để áp dụng vào kinh doanh. Nhờ chuyển đổi số, tôi tìm được thị trường lớn, ổn định hơn rất nhiều.”
Mỗi năm cơ sở của chị xuất ra thị trường hơn 9 tấn chè, thu trên 2 tỷ đồng, đóng góp ngân sách 20 triệu đồng/năm và tạo việc làm cho 8 lao động, thu nhập 5 triệu đồng/người/tháng.
Thổ cẩm Mông bước vào thời đại 4.0
Mong muốn giữ văn hóa truyền thống nhưng vẫn đáp ứng nhu cầu thị trường, chị Giàng Thị Mỷ (xã Văn Chấn) đã mạnh dạn đưa công nghệ vi tính vào nghề thổ cẩm. Khởi nghiệp từ 2 máy thêu năm 2019, chị hiện sở hữu 10 dàn máy trị giá gần 10 tỷ đồng, đủ năng lực sản xuất quy mô lớn. Chị Mỷ kể: “Tôi tìm hiểu rất nhiều loại máy trên internet và thấy máy thêu vi tính phù hợp nhất để phát triển thổ cẩm. Vì vậy, tôi quyết tâm mở xưởng.”
Không chỉ sản xuất, chị còn lập Zalo, Fanpage và hướng dẫn chị em livestream bán hàng. Nhờ đó, sản phẩm thổ cẩm không chỉ bán trong tỉnh mà còn xuất sang nước ngoài. Xưởng hoạt động ổn định 6 năm, doanh thu gần 2 tỷ đồng/năm, tạo việc làm cho 20 lao động có thu nhập 4 triệu đồng/tháng.
Theo ông Nguyễn Hữu Lực - Chủ tịch UBND xã Văn Chấn, chuyển đổi số đang là “chìa khóa” để phụ nữ Mông vượt qua rào cản địa lý và hạn chế kỹ thuật: Xã phối hợp Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên tổ chức lớp hướng dẫn thương mại điện tử, kỹ năng livestream và thanh toán điện tử an toàn cho bà con.
Phụ nữ Mông làm du lịch – từ không dám nghĩ tới dám tiên phong
Trong những người đi đầu về du lịch số tại Lào Cai, nổi bật là chị Vàng Thị Lỳ (xã Púng Luông). Chị tự quay - dựng video, đăng lên mạng xã hội nhằm quảng bá vẻ đẹp quê hương. Những hình ảnh mộc mạc nhưng chân thực đã thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.
Nhờ vốn tiếng Anh và tiếng Pháp, chị Lỳ dễ dàng giao tiếp, giới thiệu văn hóa Mông, cảnh đẹp bản làng. Chị Lỳ tâm sự: “Tôi muốn tạo việc làm cho chị em trong xã để thay đổi tư duy. Bây giờ không chỉ trồng ngô, trồng lúa mới có thu nhập; vẫn còn nhiều con đường khác để phát triển kinh tế.”
Bắt tay làm du lịch từ năm 2017, đến nay gia đình chị sở hữu hệ thống homestay 7 bungalow đạt OCOP 4 sao. Từ đầu năm 2025 đến nay, chị đã đón hơn 900 lượt khách, thu về 300 triệu đồng, đồng thời tạo việc làm cho đội văn nghệ và nhiều người dân trong thôn.
Nguồn cảm hứng lan tỏa
Mô hình của chị Lỳ đã truyền cảm hứng cho nhiều phụ nữ, trong đó có chị Hảng Thị Sông (thôn La Pán Tẩn). Từng làm cùng chị Lỳ, chị Sông quyết định mở cửa hàng đồ uống phục vụ khách du lịch. Chị vui vẻ nói: “Trong thời gian làm việc cùng chị Lỳ, tôi học hỏi được rất nhiều điều. Tôi muốn thử sức ở lĩnh vực mới và rất vui vì quán nước giúp tôi có thêm thu nhập.”
Tại xã Púng Luông, hàng trăm mô hình kinh tế phát huy hiệu quả nhờ tư duy mới và mạnh dạn ứng dụng công nghệ. Toàn xã hiện có 10 hợp tác xã, 236 tổ hợp tác, 17 doanh nghiệp, trong đó có 1 khách sạn 5 sao, doanh thu hàng trăm tỷ đồng/năm tạo nền tảng giảm nghèo bền vững.
Bà Hờ Thị Dê - Phó Chủ tịch UBND xã Púng Luông cho biết: “Trước đây bà con còn e ngại công nghệ, nay nhiều chị đã tự tin livestream giới thiệu homestay, dịch vụ nông nghiệp trải nghiệm hay sản phẩm OCOP.”
Chuyển đổi số – cơ hội vươn lên của phụ nữ Mông
Trước xu hướng phát triển của xã hội, tỉnh Lào Cai tiếp tục chỉ đạo các cấp, ngành tăng cường tuyên truyền, hỗ trợ phụ nữ ứng dụng công nghệ 4.0 vào sản xuất, kinh doanh và dịch vụ.
Bà Hà Thị Đóa - Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Lào Cai nhấn mạnh: Thời gian tới, Hội sẽ triển khai hiệu quả các chương trình, đặc biệt là Dự án 8 để hỗ trợ phụ nữ chuyển đổi số, phát triển mô hình kinh tế tập thể như hợp tác xã, tổ hợp tác, giúp tăng giá trị sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.
Hàng nghìn mô hình kinh tế do người dân Lào Cai triển khai, trong đó có rất nhiều của phụ nữ Mông đang tạo ra nguồn lực quan trọng cho mục tiêu giảm nghèo bền vững. Sự thay đổi trong tư duy, sự linh hoạt trong cách làm và khả năng làm chủ công nghệ đã giúp những bông "hoa núi” mạnh dạn khởi nghiệp, tự tin hội nhập, góp sức vào sự phát triển của quê hương trong bước chuyển mình mạnh mẽ của đất nước.