Năm 2023, trên địa bàn thôn Nậm Than có một trường hợp nữ 17 tuổi đến ở nhà bạn trai như vợ chồng. Ngay khi phát hiện sự việc, các ban, ngành của thôn đã tổ chức đến tuyên truyền cho người nhà và người chưa đủ tuổi kết hôn, đồng thời lập biên bản, phạt theo đúng hương ước, quy ước của thôn, bản.
Ông Vù A Sình, Trưởng thôn Nậm Than chia sẻ, hộ gia đình trên đã bị thôn phạt 2 triệu đồng và không bình xét gia đình văn hóa, nêu tên phê bình trước thôn. Tuy nhiên, mức phạt này hiện không còn phù hợp, thôn đang xin ý kiến Nhân dân nâng mức phạt lên 8 - 10 triệu đồng/1 trường hợp vi phạm để tăng tính răn đe.
Từ ví dụ ở thôn Nậm Than cho thấy, việc nâng cao nhận thức cho người dân trong thực hiện nghiêm các quy định về phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại xã vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn nhiều khó khăn như Liên Minh nói riêng và các xã khác nói chung là điều không phải dễ.
Theo ông Lù Văn Suy, Phó Chủ tịch UBND xã Liên Minh, có thể kể đến nhiều lý do dẫn đến hạn chế như trên, đó là: kinh tế - xã hội trên địa bàn xã còn khó khăn; trình độ dân trí của bà con còn thấp; một số phong tục, tập quán lạc hậu chưa được xóa bỏ. Cùng với đó, mức xử lý vi phạm chưa đủ sức răn đe; công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật còn gặp nhiều khó khăn do rào cản về ngôn ngữ…
Trước thực trạng trên, để đẩy lùi tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, cấp ủy, chính quyền và các đoàn thể từ xã đến các thôn trên địa bàn xã Liên Minh đã quyết liệt vào cuộc. Xã Liên Minh xác định, muốn xóa bỏ các hủ tục, trước hết phải bắt đầu từ nâng cao nhận thức cho người dân, tạo động lực để bà con thi đua phát triển kinh tế, xây dựng nếp sống văn minh. Do đó, cấp ủy, chính quyền xã quyết liệt chỉ đạo các đoàn thể xã, thôn đổi mới nội dung truyền thông, đẩy mạnh tuyên truyền về hệ lụy của tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, lồng gắn với các phong trào thi đua, cuộc vận động về xây dựng đời sống văn hóa và nông thôn mới. Bằng nhiều giải pháp tuyên truyền phù hợp với tình hình thực tế từng hộ dân, công tác phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại Liên Minh đã có nhiều chuyển biến tích cực.
Bà Phàn Mắn Pú, 65 tuổi, thôn Nậm Cang 1, xã Liên Minh chia sẻ, trước đây, tình trạng tảo hôn trên địa bàn xã diễn ra nhiều. Nhưng bây giờ thì khác, người dân được tuyên truyền nên đã nâng cao nhận thức, nhận ra hệ lụy của tảo hôn và kết hôn cận huyết thống, từ đó nghiêm chỉnh chấp hành những quy định của pháp luật và hương ước, quy ước của thôn bản.
Trong hơn 3 năm trở lại đây, cả xã Liên Minh chỉ có 1 trường hợp 17 tuổi đến ở nhà bạn trai như vợ chồng và đã bị phạt theo quy ước, hương ước của thôn.
Từ đầu năm 2024 đến nay, Đảng ủy, chính quyền và các ban ngành của xã đã tổ chức 5 đợt kiểm tra tại các thôn để rà soát và có giải pháp xử lý kịp thời nếu phát hiện trường hợp tảo hôn, kết hôn cận huyết thống. Qua kiểm tra cho thấy, hiện tại, trên địa bàn xã không còn tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.
Ông Lù Văn Suy, Phó Chủ tịch UBND xã Liên Minh cho biết thêm, việc đẩy lùi các hủ tục đã tác động tích cực đến xây dựng nếp sống văn minh, gia đình văn hóa, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, góp phần phát triển kinh tế, đảm bảo an ninh, trật tự trên địa bàn xã.
Trong thời gian tới, xã Liên Minh tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về hôn nhân, gia đình tới toàn thể Nhân nhân để loại bỏ tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống ra khỏi cộng đồng.