Hương vị trà tết xưa

Dù được thưởng thức nhiều loại trà ngon nức tiếng của dải đất hình chữ S, nhưng thẳm sâu trong ký ức là vị trà lưu ngày tết quê tôi...

Thói quen uống trà của những thành viên trong gia đình tôi có từ rất lâu rồi. Ngày nay, dù là chè trồng trong vườn nhà thì anh chị tôi cũng chỉ làm tới công đoạn hái búp. Sau đó là giao cho lò sao sấy và nhận về trà thành phẩm, rất tiện lợi. Để chọn trà uống tết, chị dâu tôi thường hái riêng một khoảng vườn nào đó mà chị cho là trà được nước nhất, đậm đà nhất và quay sấy riêng. Dẫu thế, hương vị trà chọn lựa ấy cũng không thể giống như hương vị trà ngày xưa tự tay sao sấy.

tra2.jpg

Mỗi lần pha trà tết, anh trai tôi lại hoài niệm: Ngày xưa, trà tết còn phải uống dè, đâu có nhiều như bây giờ. Mỗi người một chén nhỏ là hết một ấm rồi. Khách khứa thì đến lai rai. Ngày tết, đổ bã, tráng ấm pha liên tục, chứ ai chế lại nước hai bao giờ, nên mỗi lần pha trà, chỉ căn theo lượng khách mà bỏ trà vào ấm. Có khi vừa chiêu xong một lượt thì có ông khách lại vào...

Những câu chuyện tản mạn của anh khiến tôi quay quắt nhớ ngày xưa, những ngày đi mót chè về sao uống tết.

Sau tiết sương giáng, chè vụt lên lượt búp cuối cùng rồi tắt lụi. Nở ra búp nào là hai hôm sau sương làm cháy sém búp ấy, hoặc chỉ sau hai cái nắng hanh là xòe ra hai lá vành vạnh, dai ngoách. Qua sương giáng một tháng, người dân quê tôi bắt đầu đốn chè. Chè tết chính là chè hái trước tết Nguyên đán, là chè đông, chứ không phải chè xuân. Chè sau khi uống căng giọt mưa xuân mới lên búp thì được gọi là chè xuân. Thường là sau tết Nguyên đán, sau tiết Lập xuân cả tháng mới có chè xuân. Để có chè xuân thì phần lớn hộ làm chè sẽ đốn cành chè để làm sạch lá già, kích hoạt sự nảy mầm cho chè mới. Nhưng cũng có những vườn chè, người ta không đốn, để lưu còn hái búp sao uống hết tháng Giêng, đợi chè xuân kịp cho thu hoạch. Chè ấy gọi là chè lưu, với những búp tôm mập mạp nhú lên ở nách lá, nếu không vặt khi vừa cữ thì chỉ vài hôm là xòe mất.

tra-xanh-17.jpg

Thế là, mùa đông, mùa căm căm gió bấc. Trong cái rét của khí trời, của chân đất, áo xống mỏng manh, khăn khố sơ sài, bọn trẻ con vai đeo làn tế, chân nhảy bước sáo cho ấm, tay cầm theo nọt rơm để lên đồi mót chè. Thi thoảng lại hái một bông hoa chè đọng mật đưa lên miệng hít rồi trầm trồ ngọt quá. Miệng đứa nào cũng bám vàng phấn hoa chè... Sáng học, chiều mót chè. Mùa mót chè uống tết ngắn ngủi, nhưng tôi tin, không một đứa nào trong lứa chúng tôi ở làng quên được.

Cuối buổi, đem chè tôm về, bà nội tôi bỏ ngay chè lên chảo sao chín bằng củi. Sau đó đổ chè ra nong, bà dùng tay vò cho chè xoăn tít lại, sau đó cho lên giá sấy. Chè đương mùa, búp to thì phải vò bằng chân mới được, cho nhựa chè chảy bớt. Chân đạp vò chè xong lội bùn thì đen nhánh, nhựa chè cáu lại, chả thức gì cọ rửa cho sạch cả. Còn chè lưu, lại mót mỗi ngày một ít, bà tôi vò tay thôi. Sau khi sấy khô 80% với mấy lần cẩn thận lật giở thì đem xuống, bỏ lên chảo gang sao suốt đến khô hẳn. Bỏ chè đã sao ra mẹt, bà sảy sạch cám chè, chị em tôi lại xúm vào nhặt cuộng chè nổ, nhặt nụ chè sót trong đó, nhặt bồm vón.

Thông thường, với chè lưu, sao xong là cất đi luôn để tết uống. Nhưng bà tôi là người cẩn thận, nhặt ra hết vụn cuống. Trà bồm uống trước, trà ngon để tết uống. Sau khi sao lại cho hết hơi tay bọn trẻ con, bà đổ ra mẹt, trà thơm ngào ngạt, tự nguội trong cái tiết trời buốt giá trong veo. Vì thương bà và còn vì muốn có những ấm trà ngon mời khách ngày tết, để nghe khách khen trà ngon thế, chúng tôi chăm chỉ mót chè lắm. Bớt nô đùa chạy nhảy để mót được trà nhiều hơn.

Càng lớn, chúng tôi càng thấy rõ giá trị của loại thức uống gần gũi thân thương. Dù được thưởng thức nhiều loại trà ngon nức tiếng của dải đất hình chữ S: trà nõn tôm Tân Cương, trà sen Tây Hồ, trà Shan tuyết Tây Bắc, trà cổ thụ Tà Xùa, trà cổ thụ rừng Hoàng Liên, trà tuyết Suối Giàng, Hồng trà Hà Giang... nhưng thẳm sâu trong ký ức là vị trà lưu ngày tết quê tôi, trung du Phú Thọ. Vùng đất được dân gian mặc định là “chó ăn đá gà ăn sỏi” ấy đã chắt chiu nuôi dưỡng vị trà đắng, chát đầu lưỡi, nhưng ngọt đậm đà, mộc mạc nơi cuống họng. Nơi có câu ca bé nhỏ, mỗi khi ngân lên, thương lắm là thương: “Dù ai đi ngược về xuôi/Chân đen như cuốc là người Thái Ninh”.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Bác Hồ trong trái tim các nhạc sĩ Lào Cai

Bác Hồ trong trái tim các nhạc sĩ Lào Cai

Trong dòng chảy của âm nhạc cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn là hình tượng thiêng liêng, nguồn cảm hứng bất tận cho các thế hệ nhạc sĩ. Với trái tim chân thành và lòng kính yêu vô hạn, các nhạc sĩ Lào Cai đã viết những ca khúc giàu cảm xúc và chan chứa tình cảm về Bác kính yêu. Những ca khúc đó không chỉ thể hiện lòng biết ơn và kính trọng, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh Bác Hồ đến với các thế hệ hôm nay và mai sau.

Nghệ sĩ làm mới nghệ thuật truyền thống

Nghệ sĩ làm mới nghệ thuật truyền thống

Trước một số ý kiến cho rằng, liệu việc quá chú trọng vào giữ gìn bản sắc truyền thống có vô tình trở thành rào cản cho sự sáng tạo và đổi mới? Trao đổi với PV Báo Đại Đoàn Kết, một số chuyên gia khẳng định, đúng là nếu chỉ tập trung vào bảo tồn mà không thúc đẩy sáng tạo, nghệ thuật có thể trở nên trùng lặp, ít sức hút với người trẻ…

Lào Cai: Một học sinh giành Huy chương Vàng tại Liên hoan Âm nhạc quốc tế Hong Kong khu vực Việt Nam 2025

Lào Cai: Một học sinh giành Huy chương Vàng tại Liên hoan Âm nhạc quốc tế Hong Kong khu vực Việt Nam 2025

Vừa qua, tại Hà Nội đã diễn ra vòng chung kết Liên hoan Âm nhạc quốc tế Hong Kong khu vực Việt Nam 2025. Ban Tổ chức đã trao giải cho các thí sinh xuất sắc, trong đó, thí sinh Nguyễn Đức Minh, học sinh lớp 6, Trường THCS Lê Quý Đôn (thành phố Lào Cai) đã đoạt Huy chương Vàng môn Piano ở bảng thi không chuyên.

Dạ hội "Thanh niên Vùng 4 Hải quân, tự hào vững bước dưới cờ Đảng"

Dạ hội "Thanh niên Vùng 4 Hải quân, tự hào vững bước dưới cờ Đảng"

Tối 19/5, tại thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa, Bộ Tư lệnh Vùng 4 Hải quân chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị đóng quân trong Căn cứ Cam Ranh và các nhà trường, đơn vị kết nghĩa tổ chức chương trình Dạ hội thanh niên với chủ đề: “Thanh niên Vùng 4 Hải quân, tự hào vững bước dưới cờ Đảng”.

Xúc động chương trình nghệ thuật đặc biệt "Người là Hồ Chí Minh"

Xúc động chương trình nghệ thuật đặc biệt "Người là Hồ Chí Minh"

Tối 18/5, tại quảng trường Ba Đình, Hà Nội đã diễn ra chương trình nghệ thuật đặc biệt mang tên “Người là Hồ Chí Minh”, do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chỉ đạo, Đài Truyền hình Việt Nam, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh phối hợp thực hiện nhân dịp kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh. 

Đưa văn học Việt Nam ra thế giới: Cần chiến lược bài bản và dài hơi

Đưa văn học Việt Nam ra thế giới: Cần chiến lược bài bản và dài hơi

Thời gian qua, Hội Nhà văn Việt Nam đã đẩy mạnh các hoạt động ký kết hợp tác quốc tế, tạo ra nhiều cơ hội trong lĩnh vực dịch thuật và quảng bá văn học Việt Nam ra thế giới. Dù cánh cửa hợp tác đã rộng mở, nhưng dường như văn học nước nhà vẫn đang loay hoay tìm hướng tiếp cận hiệu quả với độc giả toàn cầu...

Dấu ấn văn xuôi Lào Cai

Dấu ấn văn xuôi Lào Cai

Trên tay tôi đang là ấn phẩm còn thơm mùi mực : Tuyển tập Truyện ngắn hay Lào Cai. Lòng lâng lâng cảm xúc thật khó tả bởi ấn phẩm được Hội Văn học – Nghệ thuật Lào Cai phát hành đúng dịp cả nước nô nức tổ chức các hoạt động mừng đại lễ 50 năm non sông liền một dải, cũng là 50 năm nền văn học, nghệ thuật sau ngày đất nước thống nhất.

Đặc sắc chương trình giao lưu văn nghệ "70 năm - Tự hào, vững vàng, tiến bước"

Đặc sắc chương trình giao lưu văn nghệ "70 năm - Tự hào, vững vàng, tiến bước"

Nằm trong các hoạt động hướng tới kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và 70 năm ngày thành lập Hải quân nhân dân Việt Nam, tối 28/4, tại thành phố Vũng Tàu (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu), Quân chủng Hải quân tổ chức chương trình văn nghệ với chủ đề: “70 năm - Tự hào, vững vàng, tiến bước”.

Trưng bày chuyên đề lịch sử “Lào Cai thời Pháp thuộc” và Triển lãm tranh, ảnh nghệ thuật Lào Cai

Trưng bày chuyên đề lịch sử “Lào Cai thời Pháp thuộc” và Triển lãm tranh, ảnh nghệ thuật Lào Cai

Bảo tàng tỉnh Lào Cai phối hợp với Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh tổ chức trưng bày chuyên đề lịch sử “Lào Cai thời Pháp thuộc” và Triển lãm tranh, ảnh nghệ thuật về Lào Cai. Đây là hoạt động chào mừng kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025).

Tổng Bí thư Tô Lâm dự Chương trình nghệ thuật đặc biệt "Đảng trong mùa Xuân đại thắng"

Tổng Bí thư Tô Lâm dự Chương trình nghệ thuật đặc biệt "Đảng trong mùa Xuân đại thắng"

Tối 28/4, Chương trình nghệ thuật đặc biệt với chủ đề “Đảng trong mùa Xuân đại thắng” diễn ra tại Nhà hát Hồ Gươm (Hà Nội). Chương trình do Bộ Công an tổ chức nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025); hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Công an nhân dân Việt Nam (19/8/1945 - 19/8/2025), 20 năm Ngày hội Toàn dân bảo vệ An ninh Tổ quốc (19/8/2005 - 19/8/2025).

Tự hào truyền thống - Hướng tới tương lai

Ý nghĩa chương trình "Tự hào truyền thống - hướng tới tương lai"

Ngày 18/4, Bảo tàng tỉnh Lào Cai phối hợp với Trường THCS Nam Cường, thành phố Lào Cai tổ chức chương trình trải nghiệm các phong tục, tập quán của đồng bào các dân tộc Lào Cai với chủ đề "Tự hào truyền thống - hướng tới tương lai" và giao lưu kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Sôi nổi Ngày Sách và Văn hóa đọc tại Trường THCS Hoàng Hoa Thám

Sôi nổi Ngày Sách và Văn hóa đọc tại Trường THCS Hoàng Hoa Thám

Sáng 15/4, Trường THCS Hoàng Hoa Thám (thành phố Lào Cai) phối hợp với Thư viện tỉnh tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam năm 2025 với thông điệp: “Văn hóa đọc - kết nối cộng đồng”, “Cùng sách bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” và “Đọc sách làm giàu tri thức, nuôi dưỡng khát vọng, thúc đẩy đổi mới sáng tạo”.

fb yt zl tw