Dòng vốn "mồi” khơi nguồn cho những đổi thay
Trong hành trình dọc ngang những huyện vùng cao, có một điều hằn sâu trong tâm trí tôi, đó chính là vai trò của nguồn vốn tín dụng ưu đãi. Nó tựa như dòng nước mát lành tưới tắm cho những mảnh đất cằn cỗi, biến những ý tưởng làm ăn còn ấp ủ của người nghèo thành hiện thực. Nó đến đúng lúc, đúng người, tiếp thêm sức mạnh để bà con vững tin cầm cuốc, cầm cày mở rộng sản xuất, quyết tâm dứt nghèo.
Trong 5 năm 2021-2025, đã có 65.655 hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo được vay vốn tín dụng ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội với tổng doanh số cho vay là 4.645 tỷ đồng. Nguồn vốn này đã trực tiếp đồng hành, giúp sức cho 28.500 hộ nghèo trên toàn tỉnh vươn lên thoát nghèo. Đó là minh chứng cho sự đổi thay diệu kỳ, tiếp sức cho hàng chục nghìn mái nhà thêm ấm, những bữa cơm thêm no và là ánh mắt rạng ngời của con trẻ được cắp sách tới trường.
Trò chuyện với chúng tôi, anh Trần Linh Sơn - Giám đốc Phòng giao dịch NHCSXH huyện Trạm Tấu, trải lòng với một niềm say mê công việc: "Anh em chúng tôi luôn cố gắng đến từng nhà, đặc biệt là hộ nghèo, để lắng nghe, để thấu hiểu và tư vấn gói vay phù hợp nhất. Quan trọng là phải làm sao cho bà con hiểu để dùng đồng vốn cho hiệu quả, không lãng phí. Phải thường xuyên ba cùng ở cơ sở để gỡ khó kịp thời, từ cái thủ tục đến hỗ trợ kỹ thuật ban đầu”. Chính cái tâm và sự sâu sát ấy đã biến đồng vốn chính sách thành động lực thật sự, xóa tan nỗi lo vay mà không biết làm gì của người dân, thắp lên niềm tin vào một tương lai tốt đẹp hơn.
Ở thôn 10 của xã Động Quan, huyện Lục Yên, giữa bạt ngàn màu xanh của quế, câu chuyện của ông Triệu Văn May là một minh chứng sống động. Từng là hộ nghèo, quanh năm bán mặt cho đất, bán lưng cho trời, cuộc sống cứ luẩn quẩn trong cái đói, cái nghèo. Nhưng ông May không cam chịu. Ông May thấy được tương lai từ cây quế, loài cây đang mang lại ấm no cho cả vùng. Năm 2020, ông mạnh dạn vay 50 triệu đồng từ chương trình Hộ nghèo để đầu tư vào rừng quế. Thấy có hiệu quả, năm sau ông vay tiếp 50 triệu nữa để mở rộng.
Ông May cười hiền, ánh mắt lấp lánh niềm tự hào: "Cây quế là cây xóa nghèo của vùng này. Nhờ vốn vay mà tôi mới có sức đầu tư ban đầu, rồi chăm cho cây lớn nhanh, chất lượng tốt”. Từ đồi quế xanh mướt, gia đình ông có của ăn của để. Không dừng lại, với tư duy nhạy bén, năm 2023, ông dồn tiền tích lũy, mở thêm một xưởng cơ khí ngay tại nhà. Giờ đây, gia đình ông không chỉ thoát nghèo mà đã có thu nhập ổn định, xây được căn nhà khang trang, vững chãi. Câu chuyện của ông không chỉ là thoát nghèo, mà là hành trình từ thế khó vươn lên làm chủ, kiến tạo tương lai cho chính mình.
Nhân rộng những mô hình "may đo” vừa vặn
Nếu vốn là dòng nước mát khơi nguồn, thì việc phát triển các mô hình sản xuất, đa dạng hóa sinh kế chính là mảnh đất màu mỡ để khát vọng vươn lên đơm hoa kết trái. Cùng với vốn ưu đãi, Yên Bái đã dồn lực thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia. 429 dự án với tổng kinh phí 217,5 tỷ đồng đã được triển khai, hỗ trợ trực tiếp cho trên 9.000 hộ gia đình, tạo ra những cú hích mạnh mẽ, đưa nông sản địa phương vươn xa. Tỉnh đã khéo léo xây dựng và nhân rộng các mô hình sản xuất phù hợp với lợi thế từng vùng, đúng chất "may đo” theo đặc thù địa phương.
Trên những triền đồi của các huyện Trấn Yên, Yên Bình, cây tre măng Bát Độ bén rễ xanh mướt, hình thành vùng nguyên liệu phục vụ chế biến và xuất khẩu. Tại huyện vùng cao Trạm Tấu, giống khoai sọ nương được khôi phục, nâng tầm bằng quy trình canh tác bài bản. Ở Mù Cang Chải, cây lê trái vụ đang trở thành cây chủ lực mang lại thu nhập ổn định cho hàng trăm hộ dân. Những mô hình này không chỉ giúp người dân làm giàu trên chính mảnh đất của mình mà còn tạo ra chuỗi giá trị, mang lại thu nhập bền vững.
Về thủ phủ dâu tằm Trấn Yên, câu chuyện của chị Nguyễn Thị Phương ở thôn Đồng Trạng, xã Báo Đáp là một ví dụ điển hình về sự năng động, dám nghĩ dám làm. Từ 5 sào dâu ban đầu, nay gia đình chị đã có gần 1 mẫu rưỡi, nuôi tằm trên khay trượt quy mô lớn.
Mỗi năm, gần 9 tạ kén tằm mang về cho chị khoản thu nhập 160 triệu đồng. Nhờ nghề tằm tang, gia đình chị đã thoát nghèo, cất được ngôi nhà mới khang trang, vững chãi. Đặc biệt, 74 dự án liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị đã được hình thành, tạo ra mối liên kết bền chặt giữa nông dân - hợp tác xã - doanh nghiệp. Điều này không chỉ đảm bảo đầu ra ổn định với giá tốt mà còn giúp bà con tiếp cận quy trình sản xuất hiện đại, nâng cao sức cạnh tranh cho nông sản quê nhà, mang hương vị núi rừng Yên Bái vươn ra thị trường lớn. Hơn nữa, Yên Bái đã thu hút được 78 dự án đầu tư vào các địa bàn nông thôn, khu vực sản xuất nông nghiệp, địa bàn có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn với tổng vốn đầu tư khoảng 10.836 tỷ đồng, một con số ấn tượng, cho thấy sức hút mạnh mẽ của chính sách và tiềm năng của địa phương.
Cây măng tre Bát Độ mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân xã Kiên Thành, huyện Trấn Yên.
Trao chìa khóa tri thức, mở cánh cửa tương lai
Để giảm nghèo tận gốc, không có con đường nào khác ngoài việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Tỉnh đã tổ chức đào tạo nghề cho 99.504 người, trong đó có 7.278 lao động thuộc hộ nghèo, cận nghèo. Việc "trao chìa khóa” tri thức và kỹ năng này đã thực sự mở ra một chương mới cho cuộc đời họ. 5 năm qua đã có 110.339 lao động đã có việc làm trên toàn tỉnh, trong đó hơn 7.700 lao động nghèo, cận nghèo có sinh kế ổn định.
Gia đình chị Sùng Thị Sênh ở xã Bản Mù, huyện Trạm Tấu là hộ nghèo, cuộc sống trông vào nương rẫy, quanh năm thiếu trước hụt sau. Thế rồi, một cánh cửa đã mở ra nhờ chính sách xuất khẩu lao động của tỉnh. Tháng 11 năm 2024, chị Sênh dũng cảm bước chân đến với nước Nhật để làm công nhân may. Sự chăm chỉ, cần cù của người phụ nữ vùng cao đã được đền đáp xứng đáng. Với mức lương 27 triệu đồng mỗi tháng đã thực sự vẽ nên một tương lai tươi sáng cho gia đình chị. Câu chuyện của chị Sênh là minh chứng sống động rằng, tri thức và kỹ năng, cùng với sự dũng cảm vượt qua thử thách, chính là chiếc chìa khóa để mở cánh cửa thoát nghèo bền vững nhất, thắp sáng con đường tương lai cho thế hệ trẻ. Hành trình giảm nghèo còn được tiếp sức bởi sức mạnh của cộng đồng. Hơn 513 tỷ đồng đã được huy động từ xã hội hóa, cho thấy sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp và người dân.
Nguồn lực ấy đã hóa thành hàng trăm mái nhà vững chãi, thành những ngôi trường, trạm y tế mới, mang lại hơi ấm và hy vọng cho biết bao gia đình. Đặc biệt, theo tinh thần Nghị quyết 61-NQ/TU, những con đường bê tông theo chính sách của HĐND tỉnh đã vươn dài đến những thôn bản xa xôi nhất. Đường không chỉ nối gần khoảng cách địa lý mà còn mở ra cơ hội giao thương, đưa ánh sáng văn minh về với bản làng, thắp lên niềm tin và hy vọng. Tinh thần không ai bị bỏ lại phía sau được thể hiện rõ nét và ấm áp hơn bao giờ hết.
Những "đòn bẩy” chính sách hợp với ý chí tự thân của người dân đã vẽ nên một bức tranh giảm nghèo đa sắc, rực rỡ trên khắp các bản làng. Diện mạo mới, sức sống mới đang bừng lên trên những cánh đồng liên kết, trong những homestay rộn rã tiếng cười, từ những sản phẩm OCOP mang hương rừng vươn ra biển lớn. Tuy vậy, con đường phía trước không phải lúc nào cũng bằng phẳng. Vẫn còn đó những "nút thắt” cần được tháo gỡ để hành trình giảm nghèo thực sự bền vững và toàn diện. Đón đọc kỳ cuối: Điểm nghẽn và bài học để giảm nghèo bền vững.
Văn Thông
