Giá trị kiến trúc, lịch sử, văn hóa của Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam

“Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam là một công trình kiến trúc đồ sộ cho thấy quy mô đầu tư lớn và đầy tâm huyết. Công trình không chỉ bảo đảm về chất lượng thiết kế, thi công mà còn chứa đựng giá trị xã hội sâu sắc”. Đây là những nhận xét của Ban giám khảo khi nói về Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam (LSQSVN) - công trình vừa nhận được Giải thưởng Lớn Giải thưởng Kiến trúc quốc gia (GTKTQG) lần thứ 16 (2024 - 2025).

Giải thưởng Lớn thứ hai của Giải thưởng Kiến trúc quốc gia

GTKTQG là giải thưởng chính thống, có uy tín cao nhất về kiến trúc tại Việt Nam, do Thủ tướng Chính phủ thành lập từ năm 1994. Từ năm 2006, cơ cấu GTKTQG có thêm Giải thưởng Lớn với tiêu chí dành cho tác phẩm, công trình có tính đột phá đặc biệt về nghệ thuật kiến trúc xuất sắc nhất, có tính xã hội và nhân văn sâu sắc. Giải thưởng Lớn đầu tiên đã được trao vào năm 2014 cho công trình Nhà Quốc hội. Như vậy, sau hơn 10 năm, kiến trúc nước nhà mới có Giải thưởng Lớn thứ hai.

Nhà Quốc hội đại diện cho vị thế quốc gia-một công trình được mong chờ sau gần 70 năm khai sinh đất nước Việt Nam độc lập, với vị trí lịch sử thay thế cho Hội trường Ba Đình, đã khiến giải pháp kiến trúc không dừng lại ở các yêu cầu chức năng và tích hợp hài hòa với mạng lưới cảnh quan đô thị mà còn tạo nên một biểu tượng đầy ý nghĩa lịch sử và chính trị cho một đất nước Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể trong việc phát triển kinh tế ở thời điểm 10 năm trước. Còn đối với Bảo tàng LSQSVN-công trình gánh vác trọng trách khắc họa và tái hiện một hành trình dài dựng nước và giữ nước qua nhiều cuộc đấu tranh chống ngoại xâm lẫy lừng của dân tộc. Như vậy, có vẻ như hai công trình được Giải thưởng Lớn đều thật sự là những kiến trúc quan trọng gắn với tiến trình lịch sử phát triển của đất nước.

Công trình Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam.

Công trình Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam.

Bảo tàng LSQSVN tiền thân là Bảo tàng Quân đội, mở cửa nhân kỷ niệm 15 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1959). Bảo tàng tọa lạc tại một góc của Hoàng thành Thăng Long, dưới chân Cột cờ Hà Nội, tận dụng các cơ sở vật chất cũ là những tòa nhà làm việc của Quân đội Pháp xây dựng trong thời kỳ chiếm đóng. Đây được xem như một giải pháp tình thế trong bối cảnh chia cắt và khó khăn của đất nước nhưng vẫn thể hiện mong muốn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Bảo tàng Quân đội là một “cuốn sử sống” có tác dụng rất to lớn đến việc giáo dục truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta cho người Việt Nam, nhất là thế hệ trẻ. Bảo tàng Quân đội còn giúp khách nước ngoài hiểu rõ về Việt Nam ta, về cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân ta. Vì vậy, bảo tàng phải tạo điều kiện tốt nhất để cho khách đến tham quan”.

Tuy nhiên, vì tận dụng các tòa nhà cũ nên việc trưng bày tương đối hạn chế bởi những yêu cầu đặc thù của bảo tàng lẫn các vật phẩm đặc trưng của đề tài Quân đội là các loại vũ khí, khí tài có kích thước lớn. Với tổng diện tích trưng bày trong nhà khoảng 2.000m² và diện tích ngoài trời khoảng 6.000m², bảo tàng chỉ có thể giới thiệu một phần nhỏ trong bộ sưu tập tài liệu, hiện vật. Hệ thống trưng bày không đồng bộ và bị chia cắt thành nhiều khu vực nhỏ, khiến cho du khách khó theo dõi dòng chảy lịch sử một cách liên tục và mạch lạc. Khuôn viên chật cũng làm cho khu vực trưng bày ngoài trời chưa thật sự hấp dẫn bởi các vật phẩm trưng bày phải tận dụng các không gian trống nên phần nào giảm đi tính hoành tráng và cảm xúc của người tham quan.

Công trình đầy sáng tạo và mang tính hình tượng cao

Năm 2005, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt quy hoạch hệ thống bảo tàng trên toàn quốc, trong đó Bảo tàng LSQSVN được xác định là một trong 4 bảo tàng quốc gia cần được đầu tư và xây dựng mới. Dự án cấp đặc biệt xây dựng Bảo tàng LSQSVN được khởi công năm 2020 trên khu đất có diện tích 74ha cạnh đại lộ Thăng Long, được xem như khu vực phát triển diện mạo hiện đại mới của Thủ đô. Sau nhiều cuộc tham vấn, lấy ý kiến từ các chuyên gia về kiến trúc, bảo tàng và các cố vấn quân sự, phương án thiết kế đã được xác định với phong cách hiện đại, đơn giản và tạo dòng chảy lịch sử bằng trực giác, gây ấn tượng trực tiếp về không gian.

Về phương diện hình khối bên ngoài và tổ chức tổng thể không gian, nhiều ý tưởng kiến trúc sáng tạo đã được những KTS thiết kế đan cài một cách khéo léo vào những hạng mục công trình. Tháp Chiến thắng cao 45m, tượng trưng cho năm 1945-thời điểm đất nước giành độc lập. Thân tháp với tạo hình ngôi sao năm cánh của quốc kỳ Việt Nam được xếp chồng nhiều lớp, phần trên cùng được cắt vát như vươn đến tận trời xanh. Ngoài ra, đế tháp hình ngũ giác đại diện cho 5 giai cấp, thành phần xã hội là công nhân, nông dân, trí thức, doanh nhân và quân nhân.

Tòa nhà chính có mặt bằng cong hình cánh cung, ôm lấy quảng trường phía trước, tượng trưng cho hình tượng nỏ thần An Dương Vương đã ngầm kết nối ẩn dụ với Tháp Chiến thắng như một mũi tên sẵn sàng bắn ra để bảo vệ Tổ quốc lúc an nguy. Tòa nhà cũng được tách thành 3 khối, xếp theo thứ tự cao thấp khác nhau như ngầm chuyển tải tính đoàn kết của dân tộc “ba cây chụm lại nên hòn núi cao”, thể hiện sự sát cánh và hiệp đồng tác chiến của các lực lượng Quân đội. Ngoài ra, kiến trúc tòa nhà còn được lấy cảm hứng từ 3 yếu tố tự nhiên “Trời-Đất-Biển” hình thành nên đất nước và cũng thể hiện 3 lực lượng chính của Quân đội. Các tòa nhà khác bao gồm khu nhà hành chính, khu dịch vụ, trung tâm điều hành kỹ thuật, không gian “Khám phá-Sáng tạo” và trưng bày dành cho tuổi trẻ, không gian tưởng niệm danh nhân quân sự, anh hùng liệt sĩ, bà mẹ Việt Nam anh hùng, được kết nối với nhau và đặc biệt, kết nối với không gian trưng bày ngoài trời, quảng trường trung tâm, hệ thống sân vườn không chỉ nâng cao chất lượng trải nghiệm của bảo tàng mà còn bảo đảm sự tiện nghi tối đa cho mọi người, tạo ra một môi trường thân thiện và hấp dẫn trong hành trình khám phá lịch sử quân sự Việt Nam.

Về phương diện tổ chức trưng bày bên trong, với quan điểm lấy con người-chủ nhân của lịch sử làm trung tâm, các không gian triển lãm nhấn mạnh những đặc trưng bản sắc văn hóa quân sự Việt Nam, bảo đảm tính chính trị và khoa học, tính dân tộc và hiện đại, tính cơ bản và hệ thống, kết hợp trưng bày theo tiến trình lịch sử với trưng bày các chuyên ngành quân sự, các chuyên đề và sưu tập; đồng thời, tạo không gian để công chúng trải nghiệm, khám phá và sáng tạo.

Những chủ đề chính và các chuyên đề được tái hiện theo bố cục phù hợp. Ngoài những cách trưng bày “tĩnh” thông thường, Bảo tàng LSQSVN đã sử dụng hệ thống thiết bị đa phương tiện kết hợp với hệ thống âm thanh định hướng để khách tham quan có thể tự do tương tác, đem lại trải nghiệm mới mẻ. Đặc biệt, Bảo tàng đã mở ra những quan điểm mới về sử dụng công nghệ trong việc chuyển tải thông tin cũng như tác động đến cảm xúc người xem qua nhiều phương pháp hiện đại như: Công nghệ sa bàn 3D mapping, màn hình tra cứu thông tin, tư liệu hình ảnh, audio guide thuyết minh tự động, QR để tra cứu thông tin hiện vật, video clip giới thiệu về các chiến dịch, trận đánh hay nhân vật lịch sử...

Bảo tàng LSQSVN là công trình rất ý nghĩa cho cả quá khứ và tương lai, tạo điểm nhấn không chỉ cho Quân đội mà cho Thủ đô Hà Nội và cả nước, góp phần quảng bá lịch sử, văn hóa, du lịch, phát triển kinh tế-xã hội, phù hợp chủ trương của Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng: “Bảo tàng LSQSVN là một thiết chế đa năng tổng hợp, đặc biệt quan trọng, tiêu biểu của Thủ đô Hà Nội và quốc gia”.

Theo qdnd.vn

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Khai mạc Tuần lễ phim Việt Nam tại Hy Lạp

Khai mạc Tuần lễ phim Việt Nam tại Hy Lạp

Tối 12/5, Tuần lễ phim Việt Nam 2025 tại Hy Lạp đã chính thức khai mạc tại thủ đô Athens, với sự tham dự của đại diện Bộ Ngoại giao, Trưởng Ban Đối ngoại Đảng Cộng sản Hy Lạp và Đại sứ, đại diện các Đại sứ quán các nước, bạn bè Hy Lạp và kiều bào.

Tiến sĩ Trần Hữu Sơn nhận Huân chương Hiệp sĩ Cành cọ Hàn lâm

Tiến sĩ Trần Hữu Sơn nhận Huân chương Hiệp sĩ Cành cọ Hàn lâm

Chiều 13/5, tại Hà Nội, Đại sứ quán Pháp tổ chức Lễ trao tặng Huân chương Hiệp sĩ Cành cọ Hàn lâm cho Tiến sĩ Trần Hữu Sơn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Ứng dụng Văn hóa và Du lịch, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam, nguyên Giám đốc Sở Văn hóa, Thể Thao và Du lịch tỉnh Lào Cai.

Hồ Chí Minh qua hồi ức của những cựu tù chính trị Côn Đảo

Hồ Chí Minh qua hồi ức của những cựu tù chính trị Côn Đảo

Trong những năm tháng chiến tranh, vượt lên đói rét bệnh tật, tra tấn thể xác và khủng bố tinh thần, những người tù cộng sản luôn có Bác là ánh sáng soi đường, nâng đỡ sức mạnh tinh thần. Họ truyền nhau đọc lại từng lời dạy của Người, ôn lại từng bài học lý luận để nuôi dưỡng ý chí và tinh thần cách mạng.

Khai mạc Tuần phim kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh

Khai mạc Tuần phim kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh

Tối 12/5, tại Nhà hát Dân ca Nghệ An, thành phố Vinh, Cục Điện ảnh (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Nghệ An tổ chức khai mạc Tuần phim kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/2025). Đây là sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động của Lễ hội Làng Sen toàn quốc năm 2025.

Kiến trúc sư Việt Nam đoạt Giải thưởng Kiến trúc bền vững toàn cầu năm 2025

Kiến trúc sư Việt Nam đoạt Giải thưởng Kiến trúc bền vững toàn cầu năm 2025

Tại Lễ trao Giải thưởng Kiến trúc bền vững toàn cầu (Global Award for Sustainable Architecture) 2025 vừa diễn ra tại thành phố Venice (Italia), kiến trúc sư Hoàng Thúc Hào là người Việt Nam đầu tiên được trao giải thưởng quốc tế danh giá này sau nhiều năm kiên trì sáng tạo với kiến trúc nhân văn và bền vững.

Triển lãm chuyên đề 'Hồ Chí Minh trong nghệ thuật tạo hình'

Triển lãm chuyên đề 'Hồ Chí Minh trong nghệ thuật tạo hình'

60 tác phẩm nghệ thuật của các họa sĩ, nhà điêu khắc, nghệ nhân Việt Nam và nước ngoài về Chủ tịch Hồ Chí Minh sẽ được trưng bày, giới thiệu đến người dân và du khách tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam qua triển lãm chuyên đề “Hồ Chí Minh trong nghệ thuật tạo hình”.

Bảo tồn nhà sàn truyền thống ở Nghĩa Đô

Bảo tồn nhà sàn truyền thống ở Nghĩa Đô

Nhắc đến xã Nghĩa Đô (Bảo Yên), không chỉ người dân địa phương mà nhiều du khách trong và ngoài nước đều nhớ đến hình ảnh những ngôi nhà sàn truyền thống của đồng bào dân tộc Tày ở những bản làng bình yên, xanh mướt. Nhà sàn và văn hóa nhà sàn đã trở thành nét đặc trưng của vùng đất này.

Trò chơi dân gian người Tày thu hút du khách

Trò chơi dân gian người Tày thu hút du khách

Trong Ngày hội Văn hóa dân gian “Sắc vàng bên dòng Nặm Luông” năm 2025 được huyện Bảo Yên tổ chức tại điểm du lịch cộng đồng xã Nghĩa Đô, các trò chơi dân gian gắn với văn hóa truyền thống như kéo co, bắn nỏ, đánh yến, đi cà kheo… đã thu hút rất đông người tham gia, đồng thời để lại ấn tượng với người dân và du khách.

Cuộc đua nhạc số: Được và mất

Cuộc đua nhạc số: Được và mất

Âm nhạc Việt Nam đang bước vào một giai đoạn phát triển sôi động, khi các nền tảng số như TikTok, YouTube... trở thành “sân khấu” chính cho nghệ sĩ lẫn khán giả. Mỗi tuần trôi qua lại xuất hiện một bản hit mới, một giai điệu phủ sóng mạng xã hội, hay một gương mặt nghệ sĩ trẻ bất ngờ vụt sáng. Thế nhưng, đằng sau bức tranh sôi động ấy là những trăn trở về giá trị nghệ thuật, về những tác phẩm có sức sống lâu bền với thời gian...

fb yt zl tw