Số liệu của DataReportal cho thấy, tính đến tháng 2, hiện có khoảng 49,9 triệu người sử dụng mạng xã hội TikTok tại Việt Nam. Cùng với Facebook, Zalo, YouTube, đây hiện là một trong những mạng xã hội phổ biến nhất tại Việt Nam.
Ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Thông tin và Truyền thông) cho biết, trước đây nền tảng Tiktok có nội dung thuần túy về giải trí. Nhưng từ năm 2022 trở lại đây, trên nền tảng Tiktok xuất hiện nhiều nội dung chống phá Đảng, Nhà nước. Cùng với đó, nhiều nội dung độc hại được phát triển mạnh mẽ trên Tiktok, gây ảnh hưởng đến trẻ em Việt Nam.
Thông tin cụ thể về những vi phạm của Tiktok tại Việt Nam, Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử đã chỉ ra 6 vi phạm của nền tảng này. Thứ nhất, Tiktok không có biện pháp kiểm soát hiệu quả những nội dung vi phạm liên quan đến chính trị, chống phá Đảng, Nhà nước; tin giả; nội dung nhảm nhí, độc hại, thậm chí là gây nguy hiểm với trẻ em.
Thứ hai là sử dụng thuật toán phân phối nội dung tự động để tạo xu hướng nhằm phát tán những nội dung giật tít, câu view, bất chấp đó là nội dung độc hại, phản cảm, gây ảnh hưởng xấu đến cộng đồng và giới trẻ.
Thứ ba là không có biện pháp kiểm soát hiệu quả để ngăn chặn hoạt động kinh doanh, buôn bán, quảng cáo hàng giả, hàng nhái….
Thứ tư là không quản lý hoạt động của các idol Tiktok, nhiều idol Tiktok có xu hướng sản xuất những nội dung nhảm nhí, thiếu văn hóa để nhắm vào sự hiếu kỳ của người xem, thậm chí còn tạo trend để thu lời từ những nội dung này.
Thứ năm là không có biện pháp kiểm soát hiệu quả các nội dung vi phạm bản quyền, đặc biệt là các nội dung trích từ phim.
Thứ sáu là Tiktok cũng không có biện pháp quản lý để người dùng tự ý sử dụng hình ảnh riêng tư, cá nhân của người khác để tung tin giả, hoặc bôi nhọ, xúc phạm người khác.
Trước những vi phạm của Tiktok, ông Lê Quang Tự Do cho biết, dự kiến vào tháng 5/2023, Bộ sẽ tổ chức đoàn kiểm tra liên ngành với sự tham gia của các bộ, ngành có liên quan như: Công Thương, Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Công an, Tổng Cục Thuế… kiểm tra toàn diện hoạt động của Tiktok tại Việt Nam nhằm đảm bảo việc tuân thủ pháp luật của nền tảng này trong quá trình hoạt động, kinh doanh tại Việt Nam.
TikTok khác biệt nhờ các thuật toán tìm cách “giữ chân” người dùng bằng video ngắn với nội dung được cho là “hấp dẫn”, bất chấp nó độc hại, phản cảm ra sao. TikTok cho phép người dùng kiếm tiền thông qua lượng theo dõi tài khoản, bán kèm sản phẩm, livestream. Đó là lý do vì sao theo thời gian, trên TikTok xuất hiện ngày càng nhiều nội dung xấu độc, phản cảm, thông tin sai sự thật, mê tín dị đoan... Và cũng giải thích vì sao các TikToker lại bất chấp tất cả để đăng tải video, livestream với nội dung khai thác “phần con” đến mức hạ thấp, nhục mạ nhân phẩm con người.
Có thể nói, “rác” nội dung là mối nguy hại lớn nhất TikTok gây ra bởi lẽ nó tác động tiêu cực đến văn hóa ứng xử, lối sống của giới trẻ. Những buổi thách đấu trực tuyến, người thua phải làm đủ trò trên mạng xã hội, công kích cá nhân, truyền bá mê tín dị đoan, tệ nạn xã hội… là những nội dung tràn lan trên TikTok. Thế nhưng, học sinh, sinh viên mỗi ngày lại dành hàng giờ để xem hàng chục, hàng trăm video vô bổ kiểu này. Đa phần nội dung trên TikTok chẳng mang lại kiến thức, kỹ năng mà chỉ là những thứ giật gân, rẻ tiền, thậm chí độc hại. Dần dần hình thành trong người trẻ suy nghĩ nông cạn, thiển cận như chẳng cần chăm chỉ học hành, tu dưỡng, rèn luyện, chỉ cần trở thành “thần tượng TikTok” là đủ. Một khi đã nổi tiếng có thể kiếm tiền theo kiểu “ăn xổi”, hình thành thói quen bất chấp tất cả cốt để đạt được mục đích vị kỷ.
Phải khẳng định rằng, những sai phạm của TikTok để lại hệ lụy nghiêm trọng như tạo môi trường thuận lợi cho tin giả phát tán, gây thiệt hại về kinh tế và bất ổn cho xã hội. Khuyến khích giới trẻ bắt chước, học theo những trào lưu xấu, phản cảm, làm lệch lạc nhận thức, lối sống của giới trẻ, làm băng hoại giá trị văn hóa của dân tộc. Cạnh đó, chính sự quản lý lỏng lẻo của nền tảng này đã khuyến khích, tạo thuận lợi cho hoạt động kinh doanh bất hợp pháp; nội dung vi phạm bản quyền tràn lan.
TikTok là nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới. Họ có tiêu chuẩn cộng đồng áp dụng trên toàn cầu. Tuy nhiên khi vào Việt Nam, nền tảng này phải tuân thủ theo luật pháp Việt Nam, không chỉ bao gồm việc quản lý về nội dung mà còn cả nghĩa vụ về thuế, thanh toán, quảng cáo…
Nhiều quốc gia trên thế giới đã “quay lưng”, hạn chế TikTok bởi họ định lượng mặt tiêu cực của mạng xã hội này đang lấn át mặt tích cực. Việc Bộ Thông tin và Truyền thông nước ta tuyên bố sẽ thanh tra toàn diện TikTok trong tháng 5/2023 được dư luận hoan nghênh, dẫu muộn còn hơn không!
Các cơ quan chức năng cần nhanh chóng vào cuộc, có những biện pháp đủ mạnh yêu cầu TikTok phải có các giải pháp công nghệ để ngăn chặn, hạn chế nội dung “rác”, bảo đảm tuân thủ pháp luật, thuần phong mỹ tục của Việt Nam. Bởi lẽ TikTok “khơi mào” thì phải thanh lọc nội dung, trả lại sự trong sạch cho môi trường văn hóa; nếu không sẽ bị hạn chế, thậm chí “cấm cửa”.
