Bộ Y tế đề xuất chi 650 tỷ đồng hỗ trợ phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi

15/07/2025 22:07

Bộ Y tế đề xuất chi 650 tỷ đồng hỗ trợ phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi; chi hơn 151 tỷ đồng ưu đãi tài chính cho các gia đình chỉ sinh 2 con gái nhằm nâng mức sinh đang thấp kỷ lục và tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh cao như hiện nay.

Đề xuất được Bộ Y tế nêu trong hồ sơ Dự thảo Luật Dân số, khi Việt Nam đang đối diện nhiều thách thức kép trong công tác này, đặc biệt là vấn đề giảm sinh.

Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan mới đây cho biết tổng tỷ suất sinh (mức sinh) trên toàn quốc hiện ở mức thấp nhất lịch sử. Năm 2024 là năm thứ 3 liên tiếp mức sinh về dưới mức sinh thay thế (2,1 con), hiện chỉ còn 1,91 con/phụ nữ. Mức sinh này được dự báo là sẽ tiếp tục xuống thấp.

Em bé chào đời tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương năm 2025.

"Nếu mức sinh tiếp tục giảm, đến năm 2039 Việt Nam sẽ kết thúc 'thời kỳ dân số vàng', năm 2042 quy mô dân số trong độ tuổi lao động đạt đỉnh và sau năm 2054 dân số sẽ bắt đầu tăng trưởng âm", Bộ Y tế cho biết.

Ngoài ra, mất cân bằng giới tính khi sinh luôn ở mức cao trong gần 20 năm nay, trở thành thách thức "nóng". Năm 2024 là 111,4 bé trai/100 bé gái. Dự báo, nếu tình trạng này vẫn giữ nguyên, Việt Nam sẽ dư thừa 1,5 triệu nam giới 15-49 tuổi vào năm 2039 và tăng lên 2,5 triệu vào năm 2059.

Điều đó sẽ dẫn tới nguy cơ phá vỡ cấu trúc gia đình, một bộ phận nam giới sẽ phải kết hôn muộn, không có khả năng kết hôn, gia tăng tình trạng buôn bán phụ nữ, trẻ em gái, mại dâm, bạo hành giới, tội phạm xuyên quốc gia...

Đề xuất nhiều chính sách đột phá

Để ngăn chặn các tình trạng này, Bộ Y tế đề xuất nhiều biện pháp cụ thể với tổng ngân sách dự kiến hơn 5.360 tỷ đồng. Trong đó có chi hỗ trợ bằng tiền mặt hoặc hiện vật khi phụ nữ sinh con, sinh đủ 2 con, sinh đủ 2 con trước 35 tuổi; Chi hỗ trợ sinh hoạt phí; Hỗ trợ chi phí ăn đối với trẻ em học mầm non hay miễn, giảm chi phí khám thai định kỳ.

Bộ Y tế dự kiến mức chi hỗ trợ bằng tiền mặt hoặc hiện vật khi phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi khoảng 650 tỷ đồng; Ưu đãi tài chính hỗ trợ tiền mặt hoặc hiện vật cho những gia đình chỉ sinh hai con gái hơn 151 tỷ đồng.

Theo Bộ Y tế, việc hỗ trợ đối với biện pháp duy trì mức sinh thay thế nhằm giúp phụ nữ có thêm thời gian nghỉ chăm con, nam giới hỗ trợ gia đình, giảm chi phí trong quá trình mang thai, sinh con khuyến khích sinh đủ 2 con, đặc biệt là sinh đủ hai con trước 35 tuổi.

Cơ quan này đánh giá các biện pháp này có thể ngăn chặn giảm sâu, kéo dài, giữ được mức sinh thay thế, ngăn chặn suy thoái lao động, suy thoái dân số, suy giảm tăng trưởng kinh tế.

Ngoài ra, theo tính toán, chi phí cho 2 giải pháp nâng cao chất lượng dân số gồm tư vấn khám sức khỏe tiền hôn nhân và sàng lọc, chẩn đoán, điều trị trước sinh và sơ sinh là hơn 3.000 tỷ đồng.

Ngoài hỗ trợ tài chính, cần thay đổi nhận thức về sinh con của người trẻ

Mức sinh giảm thấp không chỉ là câu chuyện của riêng Việt Nam mà xảy ra ở nhiều quốc gia. Thực tế, chưa có quốc gia nào thành công trong việc nâng mức sinh lên mức sinh thay thế khi đã giảm sâu dù đã áp dụng nhiều biện pháp kinh tế.

Chia sẻ với phóng viên, Giáo sư Giang Thanh Long giảng viên cao cấp Trường Kinh tế và Quản lý công thuộc Đại học Kinh tế Quốc dân (Hà Nội), nhìn nhận, việc khuyến sinh không thể thực hiện bằng cách giục giã, kêu gọi sinh con mà phải gián tiếp qua các giải pháp cải thiện điều kiện sống, chất lượng dịch vụ y tế, giáo dục và cơ hội phát triển trong quãng đường dài của đời người.

Giáo sư Nguyễn Đình Cử, chuyên gia về dân số và phát triển, cho rằng ngoài đa dạng các chính sách hỗ trợ thực tế như hỗ trợ chi phí, giảm thuế thu nhập cá nhân, miễn giảm mức đóng góp trong cộng đồng cho vợ chồng đang nuôi con nhỏ, trợ cấp cho người già... cần thay đổi nhận thức xã hội về việc sinh con của người trẻ tuổi.

Theo ông, cần định hướng giới trẻ nhìn nhận xa hơn, sâu sắc hơn về giá trị của gia đình và sinh con thay vì những lợi ích hay nỗi lo trước mắt.

"Ngoài an sinh xã hội thì an sinh trong chính gia đình rất cần. Vì thế tôi vẫn thường nói 'lo cho tuổi già ngay từ khi còn trẻ'. Hơn nữa, có con cái, chúng ta mới có động lực làm kinh tế, mới trải nghiệm được các cung bậc tình cảm, về tình yêu, trách nhiệm", Giáo sư Nguyễn Đình Cử chia sẻ.

vietnamnet.vn