LCĐT - Mới đây, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội có đề xuất sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2014 theo hướng giảm số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống 15 năm, nhằm tạo điều kiện cho người lao động tham gia muộn, có thời gian tham gia BHXH ngắn, được tiếp cận và thụ hưởng quyền lợi BHXH. Đề xuất này nhận được sự ủng hộ của người lao động, tuy nhiên vẫn còn những băn khoăn đặt ra.
Nhiều người lao động cho rằng, quy định thời gian tối thiểu tham gia BHXH để hưởng lương hưu hiện nay khá dài, lên tới 20 năm, khiến nhiều người không đủ điều kiện, khả năng tham gia liên tục. Do vậy, việc rút ngắn thời gian đóng BHXH từ 20 năm xuống 15 năm để hưởng lương hưu được rất nhiều người lao động đồng tình, ủng hộ.
Theo bà Nguyễn Thị Hồng Minh, Phó Giám đốc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội, đề xuất này là một trong các bước thể chế hóa chủ trương của Ban Chấp hành Trung ương tại Nghị quyết 28 ngày 23/5/2018 về cải cách chính sách BHXH. Cụ thể, Nghị quyết 28 nêu rõ: Sửa đổi điều kiện hưởng chế độ hưu trí theo hướng giảm dần số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống 15 năm, hướng tới còn 10 năm với mức hưởng được tính toán phù hợp nhằm tạo điều kiện cho người lao động cao tuổi, có số năm tham gia BHXH thấp được tiếp cận và thụ hưởng quyền lợi BHXH.
Hiện nay, theo quy định, thời gian người lao động tham gia BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu phải đủ 20 năm, dẫn tới nhiều người có thời gian tham gia BHXH ngắn, nên khi hết tuổi lao động không tích lũy đủ số năm đóng BHXH để hưởng lương hưu. Đây cũng là nguyên nhân dẫn tới việc nhiều lao động rút BHXH 1 lần (chủ yếu là lao động trẻ tuổi, ở khu vực doanh nghiệp ngoài nhà nước) để đáp ứng nhu cầu cá nhân của người lao động.
“Việc Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đề xuất sửa quy định là phù hợp với tinh thần, mục tiêu mà Nghị quyết 28 của Ban chấp hành Trung ương khóa XII, góp phần hạn chế tình trạng người lao động nhận BHXH 1 lần, vừa giảm gánh nặng an sinh xã hội trong tương lai nếu người dân nào cũng có lương hưu, đồng thời tạo điều kiện cho người lao động tham gia BHXH muộn, có thời gian tham gia BHXH ngắn, người lao động tự do trung niên 40 - 50 tuổi vẫn có thể tham gia BHXH tự nguyện và được tiếp cận, thụ hưởng quyền lợi BHXH” - bà Nguyễn Thị Hồng Minh nói.
Về phía ngành BHXH, ông Nguyễn Tuấn Anh, Phó Giám đốc BHXH tỉnh cho biết: Theo báo cáo của BHXH Việt Nam, từ năm 2016 đến năm 2020, trung bình mỗi năm có 750 nghìn lao động đề nghị hưởng BHXH 1 lần. Đặc biệt, từ khi xảy ra đại dịch Covid-19, nhiều lao động mất việc làm, dẫn đến số người đề nghị hưởng BHXH 1 lần tăng mạnh, riêng năm năm 2021 có hơn 860 nghìn người. Như vậy, cứ 2 người tham gia mới thì có 1 người rời hệ thống BHXH. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do quy định thời gian đóng BHXH tối thiểu 20 năm để được hưởng hưu trí như hiện nay đối với nhiều lao động là quá dài, dẫn đến nhiều người lao động chọn hưởng BHXH 1 lần thay vì đóng đủ 20 năm và chờ đến đủ tuổi để nghỉ hưu.
Đề xuất của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội về việc rút ngắn thời gian đóng BHXH xuống 15 năm thay vì 20 năm như hiện nay sẽ làm tăng tính hấp dẫn của chính sách BHXH đối với mọi người dân, khuyến khích nhiều người dân trong độ tuổi lao động tham gia, tăng diện bao phủ BHXH mà Nghị quyết 28 đã đề ra, bởi hiện nay mới có trên 30% lực lượng lao động tham gia BHXH. Việc rút ngắn thời gian đóng BHXH xuống 15 năm sẽ tạo cơ hội, điều kiện cho nhiều lao động hiện nay đủ tuổi, có từ đủ 15 năm đóng BHXH trở lên nhưng chưa đủ 20 năm đóng BHXH được nhận lương hưu sớm hơn mà không phải đóng thêm; giúp nhiều lao động có cơ hội bảo lưu thời gian đóng BHXH để được hưởng chế độ hưu trí thay vì lựa chọn hưởng BHXH 1 lần, vì thực tế giải quyết hồ sơ cho thấy có nhiều người lao động hưởng BHXH 1 lần khi đã có thời gian đóng BHXH từ 15 năm trở lên.
Tuy nhiên, nhiều người lao động băn khoăn, việc rút ngắn thời gian đóng BHXH sẽ dẫn đến lương hưu thấp, thậm chí không đủ sống. Phân tích về vấn đề này, Phó Giám đốc BHXH tỉnh Nguyễn Tuấn Anh cho biết: Theo quy định hiện hành, để được nhận lương hưu với tỷ lệ tối đa 75% mức bình quân tiền lương đóng BHXH, lao động nữ phải đóng BHXH 30 năm và lao động nam đóng BHXH 35 năm. Nếu đóng tối thiểu 20 năm như quy định hiện nay, thì người lao động được nhận 45%. Còn nếu theo đề xuất của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, trường hợp giảm xuống 15 năm thì mức hưởng tương ứng khoảng 34%. Rõ ràng, khi rút ngắn thời gian đóng tối thiểu xuống 15 năm thì mức hưởng sẽ giảm, lương hưu vì vậy sẽ thấp. Do vậy, khi rút ngắn thời gian đóng BHXH thì cũng cần phải cân nhắc, nghiên cứu kỹ để đưa ra công thức tính lương hưu phù hợp, đảm bảo mức sống cơ bản cho người lao động khi hưởng lương hưu.
Đồng quan điểm, Phó Giám đốc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội Nguyễn Thị Hồng Minh cho rằng, việc giảm thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu trong dự thảo Luật BHXH sửa đổi cần xem xét đến việc giảm thời gian đóng BHXH, nhưng vẫn phải bảo đảm quỹ lương hưu cho người lao động đảm bảo cuộc sống tối thiểu.
![[Infographic] Luật Đất đai 2024: 7 trường hợp không được cấp "sổ đỏ"](https://image.baolaocai.vn/270x180/Uploaded/2024/tmpiqviu/2024_05_17/info-so-do-copy-7943.jpg)
