Ngày này năm xưa: 15-9-1945: Bác Hồ gửi thư cho học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên

Ngày 15/9 ghi dấu lời dạy rất ý nghĩa của Bác Hồ về vai trò của thế hệ trẻ đối với tương lai của đất nước. Đây cũng là ngày truyền thống của ngành Quân giới - Công nghiệp quốc phòng Việt Nam.

Lời Bác dạy ngày này năm xưa

Trong “Thư gửi học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa”, ngày 15-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn:

“Sau 80 năm giời nô lệ làm cho nước nhà bị yếu hèn, ngày nay chúng ta cần phải xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên đã để lại cho chúng ta, làm sao cho chúng ta theo kịp các nước khác trên hoàn cầu. Trong công cuộc kiến thiết đó, nước nhà trông mong chờ đợi ở các em rất nhiều. Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em”.

(Hồ Chí Minh toàn tập, NXB Chính trị quốc gia - Sự thật, 2011).

Lời dạy của Bác đã khẳng định cho chúng ta thấy rõ mối quan hệ và vai trò to lớn của thế hệ trẻ đối với tương lai và vận mệnh của đất nước. Trên con đường phát triển của đất nước, vẫn còn vô vàn những khó khăn, thử thách. Để xây dựng đất nước thành một quốc gia giàu mạnh, có nền kinh tế tri thức phát triển cao; xã hội dân chủ, công bằng, văn minh cùng tiềm lực quốc phòng hùng mạnh, Chủ tịch Hồ Chí Minh mong mỏi các thế hệ tương lai của Việt Nam phải không ngừng cố gắng học tập, vươn lên tiếp thu những thành tựu khoa học-kỹ thuật tiên tiến của thế giới, có đủ khả năng đưa đất nước sánh vai với các cường quốc trên thế giới.

Học sinh trường Trung học Trưng Vương (Hà Nội) đến chúc mừng sinh nhật Chủ tịch Hồ Chí Minh (19-5-1956).

Đại biểu thiếu nhi thủ đô đến chúc Tết Bác Hồ tại Phủ Chủ tịch ngày 1-1-1959.

Bác Hồ với các thiếu nhi dũng cảm miền Nam.

Trong thời đại hiện nay, thời đại sức mạnh của trí tuệ, khoa học - công nghệ và kinh tế - văn hóa đóng vai trò quyết định. Để Việt Nam “trở nên tươi đẹp”, dân tộc Việt Nam “bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu” như Bác Hồ mong muốn, đòi hỏi người Việt Nam phải có trí tuệ, khoa học công nghệ phát triển vượt bậc, có khả năng đi tắt đón đầu. Điều đó chỉ thành hiện thực khi chủ nhân của đất nước là những người có trình độ học vấn cao, có khả năng ứng dụng khoa học - công nghệ vào đời sống, đủ năng lực hòa nhập với trình độ văn hóa của thế giới. Do đó, hơn lúc nào hết, thế hệ học sinh hôm nay cần phải ra sức học tập, tu dưỡng trở thành người có tài và có tâm, đủ năng lực để xây dựng đất nước tiến kịp thời đại.

Năm nay, do dịch Covid-19, ngành Giáo dục đã bị tác động, ảnh hưởng rất nặng nề. Giáo viên, học sinh, phụ huynh học sinh gặp rất nhiều khó khăn cả về đời sống và trong hoạt động học tập, nhất là việc học trực tuyến trong thời gian dài ảnh hưởng không nhỏ đến kế hoạch tổ chức dạy và học, hoạt động của trường, lớp và sự phát triển của trẻ em. Tuy nhiên, với sự nỗ lực, cố gắng của cả hệ thống chính trị nói chung và ngành giáo dục nói riêng, các hoạt động dạy - học đang được tổ chức để phù hợp với tình hình thực tế. Chúng ta tin tưởng rằng, với tinh thần quyết tâm, đoàn kết đồng lòng, các thầy cô và học trò sẽ phát huy tốt truyền thống hiếu học, khắc ghi lời dạy của Bác Hồ kính yêu, thực hiện thành công các nhiệm vụ của năm học mới, góp phần xây dựng đất nước ta ngày càng đàng hoàng hơn, to đẹp hơn như Bác Hồ hằng mong muốn.

Theo dấu chân Người

Ngày 15-9-1911, Nguyễn Tất Thành gửi thư tới Tổng thống Pháp và Bộ trưởng Thuộc địa trình bày nguyện vọng muốn vào học vào Trường Thuộc địa (Ecole Coloniale) tại Pari. Thư có đoạn viết: “Tôi vinh hạnh, xin một đặc ân với lòng nhân từ cao cả của ông được thu nhận vào học Trường Thuộc địa như một học sinh nội trú. Hiện tại tôi là nhân viên của Hãng Sácgiơ Rêuyni (Chargeurs Réunis) tàu Amiran Latusơ Tơrêvin”. Tuy nhiên, Nguyễn Tất Thành đã không được chấp nhận vào học.

Ngày 15-9-1921, mật thám Pháp tại Pari cho biết, Nguyễn Ái Quốc vừa nhận được tờ tin của Hội Liên minh Nhân quyền, trong đó có mục “Những tội ác chiến tranh” đưa tin về cuộc khởi nghĩa Thái Nguyên của Đội Cấn và Lương Ngọc Quyến.

Ngày 15-9-1924, Nguyễn Ái Quốc đến xem Triển lãm nghệ thuật tạo hình Đức tổ chức tại Mátxcơva (Liên Xô), đã gặp họa sĩ người Thụy Điển Êríc Giôhanxơn (Eric Johanson) và được họa sĩ ký họa chân dung. Về sự kiện này, họa sĩ Thụy Điển đã viết: Cử chỉ văn hóa và thân mật của Người gây một ấn tượng là Người có thể trở thành lãnh tụ không phải bằng một cái gì bề ngoài mà bằng học thức, bằng trí tuệ của Người.

Ngày 15-9-1945, nhân Tết Trung Thu đầu tiên của nước Việt Nam độc lập, Bác gửi thư cho thiếu nhi cả nước: “Các em vui cười hớn hở, Già Hồ cũng vui cười hớn hở với các em. Đố các em biết vì sao? Một là vì Già Hồ rất yêu mến các em. Hai là vì Trung thu năm ngoái, nước ta còn bị áp bức, các em còn là bầy nô lệ trẻ con. Trung Thu năm nay, nước ta đã được tự do và các em đã thành những người “tiểu quốc dân” của một nước độc lập... Trung thu này, Già Hồ không có gì gửi tặng các em. Chỉ gửi tặng các em một trăm cái hôn thân ái”.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đón các cháu thiếu nhi tại Phủ Chủ tịch trong ngày Tết Trung thu năm 1961. Ảnh: Bảo tàng Hồ Chí Minh

Bác Hồ với các cháu thiếu nhi tại Phủ Chủ tịch, năm 1955. Ảnh: Bảo tàng Hồ Chí Minh

Ngày 15-9-1948, Bác ký quyết định cử bác sĩ Phạm Ngọc Thạch trở về Nam bộ thay mặt Chính phủ kiểm tra công việc kháng chiến. Bác cũng viết thư gửi các Ủy viên Ủy ban kháng chiến hành chính khẳng định: “Trong mọi việc, chúng ta chỉ có một mục đích, là phụng sự đồng bào, phụng sự Tổ quốc. Chúng ta chỉ có một phương châm, là chí công vô tư”. Trong “Thư gửi các tướng sĩ Vệ quốc quân và dân quân du kích Nam bộ”, Bác căn dặn: “Trong phong trào Thi đua ái quốc, luyện quân lập công ngày nay, tôi mong các đồng chí cố gắng phát triển các ưu điểm, sửa chữa các khuyết điểm, để làm cho bộ đội ta thật xứng đáng là bộ đội của một nước Dân chủ Cộng hòa, xứng đáng với nhiệm vụ vẻ vang là giải phóng Tổ quốc và bảo vệ nhân dân”. Còn trong “Thư gửi nam nữ thanh niên và nhi đồng Nam bộ”, Bác động viên: “Các cháu phải dũng cảm tiến lên, làm cho xứng đáng là con cháu của Phù Đổng Vương, của Trần Quốc Toản. Cho xứng đáng là thanh niên và nhi đồng của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, thống nhất và độc lập”.

Ngày 15-9-1960, Bác ra sân bay đón Tổng thống nước Cộng hòa Ghinê, Xôcu Turê (Sokou Toure) với những lời chào đón rất thân tình: “Bây giờ mới gặp nhau đây, Mà lòng đã chắc những ngày thanh niên!.

Ghinê cách Việt Nam hơn 13 nghìn cây số (theo đường thẳng) nhưng tinh thần nhân dân hai nước chúng ta thì rất gần gũi nhau như anh em...”.

Ngày 15-9-1961, dự cuộc họp của Bộ Chính trị bàn về công tác công đoàn, Bác phê bình cán bộ công đoàn còn “không thật hòa mình vào công nhân, không nắm được yêu cầu của công nhân”. Cùng ngày, trong bài “Tia lửa” đăng trên Báo Nhân Dân, Bác đánh giá hiện tượng phản chiến trong sĩ quan binh lính Sài Gòn là “những tia lửa đầu tiên nó báo hiệu những cuộc cháy bùng mai sau”.

(Sách Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày này năm xưa, NXB Chính trị quốc gia-Sự thật, 2010).

Dấu ấn Bác Hồ trên Báo Quân đội nhân dân

Ngày 15-9-1969, trang nhất Báo Quân đội nhân dân đã trích đăng Lời Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng. Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”.

Ngày 15-9-1970, trang nhất Báo Quân đội nhân dân đã trích đăng Thư Bác Hồ gửi các cháu thiếu niên và nhi đồng, Trung thu 1951. Trong đó, Bác căn dặn: “Các cháu phải Yêu, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào, yêu lao động. Các cháu phải Gắng, gắng giúp đỡ thương binh và gia đình các chiến sĩ, gắng học hành”.

Trang nhất Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 15-9-1969 và 15-9-1970.

* Một số sự kiện nổi bật trong nước và quốc tế diễn ra ngày 15-9:

Sự kiện trong nước

Ngày 15-9-1976: Việt Nam trở thành hội viên chính thức của tổ chức Quỹ tiền tệ quốc tế (viết tắt là IMF).

Ngày 15-9-1973: Chủ tịch Cuba Fidel Castro trở thành vị nguyên thủ nước ngoài đầu tiên và duy nhất thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam. Trong chuyến thăm lịch sử này, Fidel đã trực tiếp bày tỏ tình cảm yêu mến, sự ủng hộ hoàn toàn, triệt để, mạnh mẽ nhất đối với sự nghiệp chính nghĩa của nhân dân Việt Nam. Chủ tịch Fidel đã đến thăm vùng “đất lửa” Quảng Trị và nhiều đơn vị anh hùng của các lực lượng vũ trang giải phóng. Chính tại đây, Chủ tịch Fidel Castro đã để lại câu nói bất hủ: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”. Chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của Chủ tịch Fidel Castro và sự hiện diện của nhà lãnh đạo kiệt xuất của nhân dân Cuba anh em, người bạn lớn của nhân dân Việt Nam, vị Nguyên thủ nước ngoài đầu tiên đặt chân tới tuyến lửa ở vùng đất vừa mới được giải phóng ở miền Nam Việt Nam đã trở thành nguồn động viên và cổ vũ lớn lao đối với quân và dân ta, nhất là nhân dân miền Nam trong cuộc đấu tranh giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước; trở thành biểu tượng của tình đoàn kết anh em thủy chung, gắn bó Việt Nam-Cuba.

Chủ tịch Fidel Castro thăm các chiến sĩ tại Quảng Trị.

Ngày 15-9-1945: Tại Hà Nội, Thông tấn xã Việt Nam được thành lập dưới tên Việt Nam Thông tấn xã.

Ngày 15-9-1945: Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh thành lập Phòng quân giới trực thuộc Bộ Quốc phòng. Từ đó, ngày 15-9 trở thành ngày truyền thống của bộ đội quân giới Việt Nam.

Lễ đón nhận Huân chương Độc lập hạng Nhất và kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống của Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng (15-9-1945 /15-9-2020).

Ngày 15-9-1939: Nhà Cách mạng Nguyễn Chí Diểu qua đời. Ông sinh năm 1908, quê ở xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, Tỉnh Thừa Thiên Huế.

Ngày 15-9-1792: Quang Trung - Nguyễn Huệ từ trần. Ông làm Hoàng đế được bốn năm, hưởng thọ 39 tuổi, miếu hiệu là Thái Võ Hoàng Đế. Nguyễn Huệ là một trong những nhân vật đặc biệt trong lịch sử Việt Nam. Trong suốt hơn 20 năm chiến đấu, ông tin tưởng vào dân chúng, trọng dụng nhân tài, có lòng gan dạ. Ông là vị tướng chỉ đánh thắng, không có bại, là một nhà chiến lược lỗi lạc, là một vị Hoàng đế giỏi trị vì đất nước.

Ngày 15-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh thành lập Phòng Quân giới trực thuộc Bộ Quốc phòng (tiền thân của Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng ngày nay), có nhiệm vụ thu thập, mua sắm và tổ chức cơ sở sản xuất vũ khí trang bị cho quân đội. Ngay sau khi ra đời, Phòng Quân giới tổ chức thu thập, mua sắm vũ khí ở một số tỉnh miền Bắc và xây dựng được một số cơ sở chế tạo vũ khí quanh Hà Nội. Ngày 15-9 trở thành ngày truyền thống của Bộ đội quân giới Việt Nam.

Trải qua 76 năm xây dựng và trưởng thành, ngành Quân giới - Công nghiệp quốc phòng Việt Nam đã không ngừng phát triển, thu được nhiều thành tựu quan trọng, đóng góp tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Sự kiện quốc tế

Ngày 15-9-2008: Khủng hoảng tài chính năm 2008: Tập đoàn dịch vụ tài chính Lehman Brothers tuyên bố phá sản với khoản nợ hơn 600 tỷ USD. Đây là vụ phá sản lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ.