Tại Lào Cai, ngành thuế đang quyết liệt triển khai chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh với phương châm “đồng hành – hỗ trợ – tháo gỡ”, coi sự thuận lợi của người dân là tiêu chí cao nhất.
Hộ kinh doanh chuyển đổi: từ lo ngại đến chủ động
Theo Tổng cục Thuế, việc áp dụng thuế khoán nhiều năm qua đã hỗ trợ hộ kinh doanh nhỏ lẻ giảm bớt thủ tục hành chính. Tuy nhiên, mô hình này dần bộc lộ hạn chế khi quy mô kinh doanh của nhiều hộ ngày càng mở rộng, đa dạng về phương thức bán hàng, đặc biệt là bán hàng qua mạng, bán hàng đa nền tảng. Việc số hóa quản lý thuế trở thành xu thế chung, đòi hỏi phương pháp kê khai phải được mở rộng để phản ánh đúng doanh thu, chi phí, nghĩa vụ thuế của từng hộ.
Không ít người ví quá trình này như “đi học lại từ đầu”, bởi hộ kinh doanh vốn quen cách làm truyền thống, không sử dụng công nghệ, nên việc tiếp cận ứng dụng quản lý, hóa đơn điện tử gây lúng túng.
Anh Đinh Quang Minh – chủ cửa hàng Phiin Cafe House – thừa nhận, lúc đầu khá lúng túng do chưa thành thạo cách thực hiện và chưa nắm rõ thông tin. "Sau khi được cán bộ thuế giải thích cặn kẽ, tôi đã hiểu dần. Giờ thấy quản lý cửa hàng minh bạch hơn, kiểm soát được đầu vào - đầu ra hàng hóa”.
Những trường hợp tương tự như cửa hàng của anh Minh khá phổ biến. Tại nhiều chợ dân sinh, cửa hàng tạp hoá, quán ăn nhỏ, tiệm cà phê, salon… hoạt động hướng dẫn, cài đặt phần mềm, thử nghiệm hóa đơn điện tử diễn ra liên tục. Có những hộ kinh doanh trên 10 năm, lần đầu làm quen với hóa đơn điện tử, khiến cán bộ thuế phải cầm tay chỉ việc từng thao tác.
Cán bộ thuế làm việc không kể giờ
Tại nhiều phường, xã trên địa bàn tỉnh Lào Cai, công chức thuế những ngày này gần như làm việc không kể giờ giấc. Các buổi tối, cuối tuần hay ngày nghỉ đều trở thành “ca trực” hướng dẫn người dân thực hành kê khai, tải ứng dụng, lập phiếu bán hàng, ghi sổ chi phí… Nhiều tổ công tác của Thuế tỉnh Lào Cai được cử đến từng khu phố, chợ dân sinh, tuyến phố kinh doanh để hỗ trợ hộ kinh doanh.
Khó khăn của ngành thuế không chỉ nằm ở kỹ thuật hay thao tác, mà còn là tâm lý ngại thay đổi, nhất là chủ hộ kinh doanh lớn tuổi. Một bộ phận hộ kinh doanh lo ngại kê khai sẽ khiến họ phải nộp nhiều thuế hơn, hoặc bị kiểm soát chặt chẽ hơn. Công tác vận động, giải thích vì thế đóng vai trò rất quan trọng, các buổi tuyên truyền tại phường, xã không chỉ là hướng dẫn mà còn là lúc ngành thuế “gỡ nút thắt” tâm lý.
Anh Trần Quang Tuấn - Tổ quản lý, hỗ trợ kinh doanh số 1, Thuế cơ sở 1 chia sẻ: “Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ các hộ kinh doanh kể cả ngoài giờ làm việc, vừa trực tiếp, vừa qua nhóm zalo, facebook. Khi hộ kinh doanh gọi điện hay nhắn tin, chúng tôi giải đáp ngay để họ chuyển đổi sớm nhất có thể”.
Ông Trương Công Khải – Phó Trưởng Thuế cơ sở 1 (Thuế tỉnh Lào Cai) cho biết: Việc chuyển đổi là chủ trương lớn của ngành nhằm đổi mới biện pháp quản lý, tăng minh bạch và công bằng, đồng thời thúc đẩy hộ kinh doanh tham gia chuyển đổi số qua sử dụng hóa đơn điện tử, máy tính tiền, kê khai - nộp thuế online.
Theo ông Khải, đây không chỉ là cải cách về nghiệp vụ thuế mà còn giúp hộ kinh doanh quản trị hiệu quả hơn, đặc biệt trong bối cảnh nhiều cơ sở đang mở rộng quy mô, gia tăng cạnh tranh. Đến hiện tại, toàn bộ hộ kinh doanh trên địa bàn Thuế cơ sở 1 quản lý đã được tuyên truyền, tập huấn, hướng dẫn chuyển đổi từ phương pháp quản lý thuế khoán sang kê khai.
Tăng hiệu quả nhờ phối hợp 3 bên chặt chẽ
Để đạt hiệu quả cao hơn và giúp người dân nhanh chóng nắm rõ quy trình kê khai, cơ quan thuế đã phối hợp với các đơn vị cung cấp dịch vụ kỹ thuật và tài chính.
Cụ thể, VNPT Lào Cai triển khai phần mềm VNPT HKD dành cho hộ kinh doanh, cho phép tạo và gửi hóa đơn điện tử, quản lý doanh thu, chi phí và lập báo cáo thuế dễ dàng.
Chị Mai Quỳnh Vân - chuyên viên VNPT Lào Cai cho biết: Để hộ kinh doanh làm quen nhanh nhất với phần mềm, chúng tôi trực tiếp cài đặt, hướng dẫn thao tác và giải đáp mọi thắc mắc 24/7. Hộ kinh doanh sẽ được đồng hành đến khi sử dụng thành thạo, không chỉ trong thời gian đầu mà xuyên suốt quá trình sử dụng và được miễn phí 6 tháng để làm quen.
Trong khi đó, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) chi nhánh Lào Cai hỗ trợ các hộ kinh doanh quản lý tài chính minh bạch từ việc mở tài khoản đến hướng dẫn sử dụng app ngân hàng.
Ông Ngô Đức Cường - Phó Giám đốc Vietcombank chi nhánh Lào Cai, chia sẻ: Song song với hướng dẫn khách hàng sử dụng các ứng dụng ngân hàng để quản lý chi tiêu, dòng tiền, Vietcombank chi nhánh Lào Cai cử cán bộ đồng hành với cán bộ thuế đến từng hộ kinh doanh để hướng dẫn trực tiếp. Trong thời gian tới, Vietcombank chi nhánh Lào Cai cam kết tiếp tục đồng hành và tăng cường tối đa lực lượng hỗ trợ để cùng ngành thuế hoàn thành chiến dịch chuyển đổi từ thuế khoán sang thuế kê khai.
Thông qua những buổi hướng dẫn trực tiếp và sự đồng hành sát sao của cơ quan thuế, cùng hỗ trợ từ các nhà cung cấp dịch vụ, đang giúp các hộ kinh doanh từng bước làm quen với quy trình thực hiện nghĩa vụ thuế mới. Những nỗ lực này không chỉ giảm bỡ ngỡ, tăng sự chủ động cho người dân mà còn tạo nền tảng minh bạch, khoa học trong quản lý doanh thu – chi phí, mở ra cơ hội phát triển bền vững cho hộ kinh doanh trong thời đại kinh tế số.
