Chiều nay 24/6, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã biểu quyết thông qua dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân, với 415/418 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành (chiếm 86,82% tổng số đại biểu Quốc hội).
Rút ngắn thời gian một số bước
Trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo luật trước đó, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho biết, có ý kiến cho rằng, việc rút ngắn thời gian một số bước trong quy trình bầu cử sẽ khó đảm bảo khả thi và chất lượng.
Ủy ban Công tác đại biểu cho rằng, việc điều chỉnh giảm thời gian thực hiện quy trình bầu cử là yêu cầu chính trị đặt ra trong sửa đổi luật lần này, nhằm rút ngắn khoảng thời gian từ khi bế mạc Đại hội Đảng toàn quốc đến khi khai mạc Kỳ họp thứ nhất của Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp để kịp thời kiện toàn nhân sự của Nhà nước, của địa phương, sớm triển khai đưa Nghị quyết của Đại hội Đảng bộ các cấp vào thực tiễn.
Dự thảo luật chỉ rút ngắn khoảng thời gian kể từ khi nộp hồ sơ ứng cử đến ngày bầu cử và khoảng thời gian từ ngày bầu cử đến ngày khai mạc Kỳ họp thứ nhất của khóa mới, các khung thời gian khác vẫn giữ nguyên. Việc điều chỉnh này đã được Cơ quan soạn thảo cân nhắc, tính toán thận trọng.
Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị ghép một số bước trong quy trình hiệp thương; tổ chức hội nghị hiệp thương theo hình thức trực tuyến; hoặc trực tiếp kết hợp với trực tuyến; lựa chọn đại diện một số Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã tham gia hội nghị hiệp thương do số lượng cấp xã rất nhiều.
Ủy ban Công tác đại biểu giải trình, các hội nghị hiệp thương có yêu cầu quan trọng là phải đảm bảo tính dân chủ, tính đại diện của các cơ quan, tổ chức cũng như sự lãnh đạo toàn diện của Đảng.
Do đó, việc thực hiện đầy đủ các bước theo quy định là rất cần thiết. Bên cạnh đó, vấn đề bảo đảm an toàn, an ninh mạng hiện chưa có sự chuẩn bị chắc chắn nên việc tổ chức hội nghị hiệp thương trực tuyến cần tiếp tục được nghiên cứu, chuẩn bị kỹ lưỡng trong thời gian tới, vì vậy xin được giữ như quy định hiện hành.
Tất cả Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã cần tham gia các hội nghị hiệp thương cấp tỉnh vì liên quan đến cơ cấu, thành phần người ứng cử và việc chỉ đạo, triển khai thực hiện công tác bầu cử ở xã, do đó xin được giữ như nội dung sửa đổi tại khoản 1 Điều 39.
Về ý kiến đề nghị chỉ quy định trong Luật về nguyên tắc đối với thời gian thực hiện quy trình bầu cử và giao Hội đồng bầu cử quốc gia hướng dẫn chi tiết, Ủy ban Công tác đại biểu nhấn mạnh, việc sửa đổi luật lần này, quan điểm xuyên suốt là phạm vi sửa đổi, bổ sung chỉ tập trung phục vụ việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy, thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; việc bầu cử sớm, rút ngắn nhiệm kỳ; chỉ sửa đổi, bổ sung những vấn đề đã có chỉ đạo rõ của cấp có thẩm quyền, những vấn đề thật cần thiết, cấp bách.
Do đó, cơ quan soạn thảo xin được tiếp tục nghiên cứu nội dung này trong quá trình sửa đổi toàn diện Luật thời gian tới.
Tăng cường năng lực, chất lượng nhân sự nữ được giới thiệu ứng cử
Liên quan cơ cấu, thành phần, số lượng đại biểu, Ủy ban Công tác đại biểu tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội về việc bổ sung cụm từ "đặc điểm, cơ cấu dân tộc” tại Điều 9 và quy định như sau: "Số lượng người ứng cử là người dân tộc thiểu số được xác định phù hợp với đặc điểm, cơ cấu dân tộc và tình hình cụ thể của từng địa phương”. Đối với các ý kiến liên quan đến các cơ cấu, thành phần, số lượng đại biểu cụ thể; tăng tỷ lệ đại biểu chuyên trách; tăng số lượng đại biểu đang cư trú và làm việc tại địa phương; tỷ lệ đại biểu ở trung ương và ở địa phương,… căn cứ chủ trương của cấp có thẩm quyền, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ ban hành Nghị quyết về số lượng, cơ cấu, thành phần đại biểu Quốc hội khóa XVI, đại biểu Hội đồng nhân dân nhiệm kỳ 2026-2031.
Về trách nhiệm giới thiệu ứng cử viên đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp là phụ nữ và việc Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam cũng như các tổ chức chính trị - xã hội tham gia vào việc xây dựng dự kiến cơ cấu, thành phần, Ủy ban Công tác đại biểu cho rằng luật đã quy định việc phải "thống nhất ý kiến với Ban thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam” khi xây dựng dự kiến cơ cấu; sau khi sắp xếp, các tổ chức chính trị - xã hội trong đó Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam sẽ là tổ chức thành viên trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nên có thể tham gia ý kiến về các vấn đề này.
Về tỷ lệ nữ ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân và chế tài xử lý người đứng đầu cấp ủy địa phương nếu không đảm bảo đạt tỷ lệ này, Ủy ban Công tác đại biểu xin cho biết, luật hiện hành quy định tỷ lệ này ít nhất là 35% nên các địa phương có thể giới thiệu ở tỷ lệ cao hơn. Còn việc trúng cử của các nữ ứng viên phụ thuộc vào sự tín nhiệm của cử tri. Do đó, việc xử lý trách nhiệm người đứng đầu khi tỷ lệ này không đạt là chưa thật sự phù hợp.
Tuy nhiên, Ủy ban Công tác đại biểu xin ghi nhận ý kiến này để tham mưu cơ quan có thẩm quyền tiếp tục có các biện pháp để tăng cường năng lực, chất lượng nhân sự nữ được giới thiệu ứng cử.
(Theo VOV)
