Quay về E-magazine Theo dõi Báo Lào Cai trên Google News
"Hơn Nghe” trong vườn của người Tày

"Hơn Nghe” trong vườn của người Tày

“Hơn nghe” - 2.jpeg

Đến các xã ở huyện Văn Bàn có đồng bào Tày sinh sống, đa phần trong vườn nhà được dựng ít nhất 1 "Hơn Nghe", bên trong có bát hương để thờ cúng. Nhiều người vẫn nghĩ rằng đó là bàn thờ thổ công của người Tày, nhưng thực tế đó là bàn thờ cúng bố mẹ của con dâu trong gia đình.

Nói về tục thờ nhà ngoại, cụ Hoàng Văn Khiêm, thôn Bản Pàu, xã Dương Quỳ cho biết: Nhà sàn là nơi ở và thờ cúng tổ tiên bên nhà chồng, nên hồn tổ tiên bên nhà vợ không thể vào nhà sàn được.

“Hơn nghe” - 3.jpeg

"Hơn Nghe" được dựng mô phỏng như một ngôi nhà sàn, nhưng khá đơn giản, với 4 thân tre, mái cọ và vách nhà đan bằng tre, nứa hoặc các tấm gỗ. "Hơn Nghe" cũng được đan mô phỏng cầu thang lên nhà bằng các thanh tre hoặc nứa. Ngôi nhà nhỏ này chỉ đủ diện tích để vừa đặt một mâm cỗ cúng. Nếu cô gái Tày có bố hoặc mẹ mất thì "Hơn Nghe" chỉ có 1 mái, nếu cả bố và mẹ đã mất thì nhà có 2 mái. Tuy đơn sơ, nhưng những “ngôi nhà” này lại mang ý nghĩa rất sâu sắc đối với người Tày. Đặc biệt, đối với các cô gái Tày lấy chồng xa, khi bố mẹ mất đi, việc đặt một bàn thờ ngay gần nhà sẽ khiến mọi người có cảm giác bố mẹ vẫn đang dõi theo, chỉ bảo, phù hộ.

“Hơn nghe” - 4.jpeg

Có những nhà có 2 hoặc 3 "Hơn Nghe" khi gia đình có nhiều con dâu hoặc 2 - 3 đời cùng sinh sống. Mỗi cô dâu được dựng 1 "Hơn Nghe" riêng. Bà Phùng Thị Sanh, ở thôn Tông Hốc, xã Dương Quỳ cho biết: Đó là tục lệ từ nhiều đời. Từ khi bố mẹ mất, tôi cũng dựng nhà nhỏ để mời bố mẹ về nhận lễ thờ cúng. Ngày mẹ chồng tôi còn sống, trong vườn có 2 "Hơn Nghe". Mẹ chồng tôi cũng thờ cúng nhà ngoại của mẹ. Ngày đưa mẹ chồng về với tổ tiên, "Hơn Nghe" của mẹ được lay đổ đi cùng với mẹ”.

Tục thờ cúng nhà ngoại không chỉ lưu giữ những giá trị truyền thống của người Tày, mà còn phản ánh sự tôn trọng, hiếu thảo sâu sắc đối với bố mẹ. Đối với phụ nữ Tày, "Hơn Nghe" vừa là nơi thờ cúng tổ tiên, vừa là nơi lưu giữ những kỷ niệm, tình cảm gắn bó với bố mẹ.

Suốt cả năm, "Hơn Nghe" không được sửa chữa, người nhà ít lui tới với ý nghĩa để bố mẹ nghỉ ngơi. Thông thường, “ngôi nhà” được sửa lại hoặc làm mới vào thời điểm gần tết Nguyên đán hằng năm. Tại đây, người Tày sẽ thực hiện các nghi lễ cúng đơn giản hơn so với mâm cúng chính ở nhà. Người thực hiện nghi thức cúng là con rể hoặc cháu ngoại, con gái ít khi tự cúng bởi đó là thời điểm dễ xúc động, không nói nên lời.

“Hơn nghe” - 5.jpeg

Những thực phẩm cúng thường gồm có 1 con gà, rượu, bánh kẹo hoặc một loại bánh truyền thống như bánh chuối, bánh chưng. Đáng chú ý, người Tày không đặt đồ cúng và thắp hương vào ngày mùng 1 và 15 mà cúng lễ vào ngày Rằm tháng 7 hoặc có gia đình chỉ cúng vào tết Nguyên đán. Riêng vào dịp tết Nguyên đán, mâm cúng có thêm gói mứt Tết và cây mía (tượng trưng cho cây gậy).

Ngày nay, nhiều gia đình người Tày có điều kiện kinh tế đã xây dựng những "Hơn Nghe" khang trang hơn, nhằm che mưa, nắng tốt hơn, thay vì phải tự dựng lại hằng năm.

“Hơn nghe” - 6.jpeg

Những “ngôi nhà” nhỏ trong vườn của người Tày không chỉ lưu giữ nét đẹp văn hóa độc đáo, mà còn thể hiện sự hiếu thảo, tôn kính bố mẹ của con cái; làm phong phú, sâu sắc vốn văn hóa của người Tày Văn Bàn - nơi lưu giữ một phần tinh hoa văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số ở Lào Cai.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Điệu múa Then trong trái tim người Tày

Điệu múa Then trong trái tim người Tày

Bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống là cách để nhiều cộng đồng dân tộc gìn giữ cội nguồn, nuôi dưỡng bản sắc trong đời sống hiện đại. Với đồng bào Tày ở xã Văn Chấn, điệu múa Then, tiếng đàn tính, nét đặc sắc văn hóa truyền thống vốn gắn bó với ký ức của cha ông được hồi sinh, gìn giữ trong sinh hoạt của Câu lạc bộ múa Then Tày thôn Thác Vác. Từ những điệu múa ấy, tình yêu văn hóa Tày ngày càng được lan tỏa, hun đúc niềm tự hào, gắn kết cộng đồng.

Khi điện ảnh trở thành bài học lịch sử sống động cho thế hệ trẻ

Khi điện ảnh trở thành bài học lịch sử sống động cho thế hệ trẻ

Trong nỗ lực đổi mới phương pháp giáo dục, nhiều trường học đã tìm đến điện ảnh như một kênh trực quan giúp học sinh tiếp cận lịch sử. Qua hình ảnh, âm thanh và câu chuyện từ quá khứ, các em không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn nuôi dưỡng tình yêu quê hương, ý thức trách nhiệm với Tổ quốc.

Gia đình Haha - Vì một Việt Nam hạnh phúc

Gia đình Haha - Vì một Việt Nam hạnh phúc

Sáng 13/9, UBND xã Bản Liền phối hợp với Trung tâm Truyền thông Tài nguyên và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức chương trình “Du lịch trải nghiệm và hoạt động thiện nguyện trồng tre Lục Trúc, dẻ Trùng Khánh” trong khuôn khổ chương trình thiện nguyện xã hội “Gia đình Haha – Vì một Việt Nam hạnh phúc”.

Luồng sinh khí mới của phim chiến tranh cách mạng

Luồng sinh khí mới của phim chiến tranh cách mạng

Phim đề tài chiến tranh là một phần đặc biệt quan trọng trong di sản điện ảnh cách mạng Việt Nam, đã chứng minh được giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật với thời gian, cũng như những đóng góp tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa hai bên chiến tuyến, từ đó hàn gắn vết thương chiến tranh, tăng cường hợp tác hữu nghị.

Tìm lại ký ức xưa qua đồ chơi truyền thống

Tìm lại ký ức xưa qua đồ chơi truyền thống

Giá trị truyền thống trong những món đồ chơi Trung thu cổ truyền tưởng chừng bị lãng quên trong thời gian dài, nay bỗng trở lại và được nhiều người đón nhận. Những ngày gần tới Rằm Trung thu, trên khắp phố phường Hà Nội, đặc biệt là tại khu phố cổ, nhiều cửa hàng bắt đầu trưng bày đồ chơi trung thu với sắc màu rực rỡ, đủ loại đồ chơi truyền thống, dệt nên mùa trăng rằm vừa hoài niệm, vừa tươi mới.

Trend book club lan tỏa trong giới trẻ

Trend book club lan tỏa trong giới trẻ

Không chỉ dừng lại ở thói quen đọc sách cá nhân, ngày nay nhiều bạn trẻ tìm đến các book club (câu lạc bộ sách) như một không gian gặp gỡ, chia sẻ và nuôi dưỡng đam mê tri thức. Từ những quán cà phê nhỏ, thư viện cộng đồng đến các nhóm trực tuyến, phong trào sinh hoạt câu lạc bộ sách đang trở thành một xu hướng văn hoá mới, góp phần khơi dậy tinh thần đọc và hình thành cộng đồng gắn kết bằng tri thức.

Xếp hạng 4 di tích quốc gia đặc biệt

Xếp hạng 4 di tích quốc gia đặc biệt

Theo thông tin từ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính vừa ký Quyết định số 1959/QĐ-TTg ngày 11/9/2025 về việc xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt (đợt 18, năm 2025) đối với 4 di tích.

Khai mạc Trại sáng tác Văn học - Nghệ thuật tại xã Võ Lao

Khai mạc Trại sáng tác Văn học - Nghệ thuật tại xã Võ Lao

Chiều 11/9, tại xã Võ Lao, Hội Liên hiệp Văn học - Nghệ thuật tỉnh phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức khai mạc Trại sáng tác văn học - nghệ thuật. Đây là trại sáng tác cấp xã đầu tiên được triển khai theo hình thức phối hợp giữa Hội với cơ sở, sau khi hệ thống tổ chức bộ máy được sắp xếp theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Người “giữ lửa” văn hóa Cao Lan

Người “giữ lửa” văn hóa Cao Lan

Ở tuổi 76, nghệ nhân ưu tú Lạc Tiên Sinh vẫn say mê công việc bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc Cao Lan. Ông được ví như người "giữ lửa" cho làn điệu Sình ca, một loại hình dân ca độc đáo của dân tộc Cao Lan đang có nguy cơ mai một.

fb yt zl tw