Gạo Việt có thể giữ được vị trí xuất khẩu thứ hai thế giới trong bao lâu?

Việc Việt Nam vượt Thái Lan về khối lượng xuất khẩu gạo không phải “ăn may”, mà là kết quả của cả một thập kỷ đầu tư vào giống, công nghệ chế biến và chiến lược thị trường.

gao-vn.jpg
Thu hoạch lúa tại tỉnh An Giang.

Thành tích này đang phản ánh ngày càng rõ sự chuyển dịch từ “xuất khẩu nhiều” sang “xuất khẩu có giá trị”, tạo lợi thế cạnh tranh rõ rệt. Tuy nhiên, để duy trì vị thế, ngành gạo Việt vẫn cần tháo gỡ một số nút thắt, đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng ngày càng cao và không để sự tự mãn làm chậm đà tiến.

Mới đây, Hiệp hội Xuất khẩu gạo Thái Lan cho biết, Việt Nam đã vượt qua Thái Lan để thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới trong 6 tháng đầu năm nay.

Lợi thế được tích lũy, không phải vận may nhất thời

Trong 6 tháng đầu năm nay, Việt Nam xuất khẩu khoảng 4,72 triệu tấn gạo, tăng 3,5% so với cùng kỳ, vượt Thái Lan với 3,73 triệu tấn (giảm mạnh 27,3%) so với cùng kỳ năm trước.

Thành tích này giúp Việt Nam tạm nắm vị trí số hai toàn cầu, chỉ đứng sau Ấn Độ, quốc gia đã bán ra tới 11,68 triệu tấn, tăng 36,5% trong cùng thời gian kể trên. Sang tháng 7, Việt Nam tiếp tục nâng tổng lượng xuất khẩu 7 tháng lên 5,5 triệu tấn, thu về 2,81 tỷ USD. Tuy nhiên, giá trị này giảm gần 16% so cùng kỳ, phản ánh sức ép rõ rệt lên giá bán ngay cả khi khối lượng tăng.

So sánh xuất khẩu gạo Việt Nam và Thái Lan
So sánh xuất khẩu gạo Việt Nam và Thái Lan

Đằng sau sự hoán đổi vị trí với Thái Lan là hai xu hướng song song. Một mặt, xuất khẩu gạo Thái Lan sụt giảm sâu bởi chính nước này cũng đã dự báo cả năm chỉ đạt 7,5 triệu tấn, thấp hơn nhiều so với 9,94 triệu tấn của năm 2024. Rủi ro lớn hơn đến từ căng thẳng thương mại với Mỹ, khi Washington đe dọa áp thuế 36% lên gạo Thái, đẩy giá bán từ khoảng 1.000 USD/tấn lên 1.400-1.500 USD/tấn. Mức giá cao khiến nhiều khách hàng chuyển hướng sang những nguồn cung cạnh tranh hơn, trong đó có Việt Nam.

Ở chiều ngược lại, Việt Nam không chỉ tận dụng “khoảng trống” mà còn chủ động mở rộng thị trường. Với giá xuất khẩu trung bình 514-517 USD/tấn, gạo Việt Nam rẻ hơn đáng kể so với gạo Thái Lan, qua đó thâm nhập mạnh hơn vào các khu vực ngoài thị trường truyền thống.

Philippines vẫn dẫn đầu về nhập khẩu, nhưng xuất sang Ghana tăng hơn 50%, sang Bờ Biển Ngà gần gấp đôi và sang Bangladesh tăng vọt về giá trị. Sự đa dạng hóa này giúp giảm phụ thuộc vào một thị trường, nhưng cũng đặt ra yêu cầu cao hơn về tiêu chuẩn chất lượng và truy xuất nguồn gốc nếu muốn tiến sâu vào EU hoặc Bắc Mỹ.

Tuy nhiên, cạnh tranh từ Ấn Độ đang tạo áp lực lớn. Nước này tăng mạnh xuất khẩu sau khi nới lỏng các biện pháp hạn chế xuất khẩu, khiến nguồn cung toàn cầu dồi dào và giá giảm xuống mức thấp nhiều năm. Trong bối cảnh nguồn cung dư thừa và dự trữ lớn, biên lợi nhuận của các nhà xuất khẩu, kể cả Việt Nam sẽ chịu sức ép đáng kể.

Giữ vị trí số hai: Áp lực từ cả bên ngoài lẫn nội tại

Cuộc đua giữa Việt Nam và Thái Lan cho vị trí số hai trên bản đồ xuất khẩu gạo đã kéo dài nhiều năm. Thái Lan sở hữu lợi thế lâu đời về thương hiệu, đặc biệt ở phân khúc gạo thơm chất lượng cao như thương hiệu Hom Mali nổi tiếng được nhiều thị trường cao cấp ưa chuộng. Khi thời tiết thuận lợi, nước này hoàn toàn có thể nhanh chóng tăng sản lượng, gia tăng áp lực lên các thị trường mà Việt Nam đang khai thác.

Với bối cảnh đó, duy trì vị trí thứ hai là một thách thức lớn cho Việt Nam. Ngay trong nội tại, ngành gạo vẫn đối mặt với những rủi ro đáng kể. Đồng bằng sông Cửu Long - “vựa lúa” chính cho xuất khẩu vẫn chịu tác động của xâm nhập mặn, hạn hán và biến đổi khí hậu, khiến sản lượng tiềm ẩn nhiều biến động. Chỉ một vụ mùa kém cũng đủ đảo chiều đà tăng trưởng.

Sản lượng lúa gạo của Việt Nam
Sản lượng lúa gạo của Việt Nam

Dù các giống gạo thơm như ST24, ST25 đã tạo tiếng vang, thương hiệu “Gạo Việt” chưa đạt mức nhận diện toàn cầu và chưa được định vị rõ ở phân khúc cao cấp như “Hom Mali”. Nếu không có chiến lược xây dựng thương hiệu và chế biến sâu, Việt Nam khó tận dụng tối đa cơ hội ở phân khúc giá trị gia tăng.

Số liệu mới nhất cho thấy áp lực đang gia tăng khi tháng 7 vừa qua, Việt Nam xuất khẩu khoảng 750.000-782.000 tấn gạo, thu về 366-382 triệu USD. Bình quân 7 tháng, giá chỉ đạt 514 USD/tấn, giảm 18,4% so cùng kỳ. Biên lợi nhuận bị “ăn mòn” khiến doanh nghiệp thận trọng hơn với hợp đồng dài hạn giá cố định.

Bên cạnh đó, các chính sách điều hành xuất khẩu và rào cản kỹ thuật từ các thị trường khó tính như EU, Nhật Bản vẫn là thách thức lớn. Trong bối cảnh nhu cầu toàn cầu yếu đi hoặc đối thủ hạ giá mạnh, lợi thế cạnh tranh về giá của Việt Nam sẽ thu hẹp. Điều này đòi hỏi chiến lược dài hạn, chuyển trọng tâm từ tăng sản lượng sang nâng cao giá trị sản phẩm.

Ngắn hạn (6-12 tháng), Việt Nam vẫn có thể giữ vị trí thứ hai nhờ nguồn cung ổn định và các hợp đồng đã ký. Nhưng trung hạn (1-3 năm), nếu Ấn Độ tiếp tục bơm hàng ra thị trường hoặc Thái Lan phục hồi sản lượng kèm chiến lược giá linh hoạt, cạnh tranh sẽ gay gắt hơn nhiều. Khi đó, lợi thế chỉ có thể duy trì bằng đầu tư vào thương hiệu, chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm.

Về dài hạn, hướng đi bền vững phải là chuyển sang xuất khẩu gạo chất lượng cao, gạo hữu cơ, truy xuất nguồn gốc và xây dựng thương hiệu quốc gia. Nếu không, vị trí số hai hiện tại có thể chỉ là một “đỉnh sóng” ngắn ngủi giữa chu kỳ dư cung và biến động khí hậu toàn cầu.

nhandan.vn

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Tăng cường chăm sóc đàn vật nuôi bảo đảm nguồn cung thực phẩm Tết

Tăng cường chăm sóc đàn vật nuôi bảo đảm nguồn cung thực phẩm Tết

Cuối năm, đặc biệt là thời điểm tết Nguyên đán Bính Ngọ đang đến gần, nhu cầu tiêu thụ thực phẩm, nhất là các sản phẩm từ chăn nuôi thường tăng cao. Để bảo đảm nguồn cung ổn định và bình ổn giá, ngành Nông nghiệp và Môi trường tỉnh đã chỉ đạo các địa phương vận động Nhân dân tăng cường chăm sóc, bảo vệ và phát triển đàn vật nuôi, đáp ứng tốt nhu cầu tiêu dùng dịp tết.

Lâm Giang đổi mới tư duy, phát huy nội lực trong phát triển kinh tế

Lâm Giang đổi mới tư duy, phát huy nội lực trong phát triển kinh tế

Xác định mục tiêu giúp người dân cảm nhận rõ nét sự đổi thay từ Nghị quyết Đại hội Đảng vào cuộc sống, Đảng bộ xã Lâm Giang đã tập trung lãnh đạo, phát huy vai trò tiên phong gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong phát triển kinh tế. Đặc biệt, việc lan tỏa các mô hình kinh tế tiêu biểu đã góp phần giúp người dân đổi mới tư duy, phát huy nội lực phát triển kinh tế, nâng cao đời sống.

Cơ hội mua sắm tiết kiệm

Cơ hội mua sắm tiết kiệm

Hưởng ứng Chương trình Khuyến mại tập trung quốc gia 2025 - Vietnam Grand Sale 2025, nhiều doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh trên địa bàn tỉnh đã triển khai các hoạt động khuyến mại, kích cầu, mang đến cơ hội mua sắm tiết kiệm cho người tiêu dùng trong dịp cuối năm.

Pha Long triển khai hiệu quả công tác giảm nghèo bền vững, thúc đẩy bình đẳng giới

Pha Long triển khai hiệu quả công tác giảm nghèo bền vững, thúc đẩy bình đẳng giới

Thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, những năm gần đây xã Pha Long, tỉnh Lào Cai đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp hỗ trợ người dân phát triển sản xuất, cải thiện sinh kế. Qua đó tạo chuyển biến rõ nét trong công tác giảm nghèo, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, góp phần thúc đẩy bình đẳng giới.

Khẳng định vai trò chủ lực đầu tư tam nông

Agribank Lào Cai II: Khẳng định vai trò chủ lực đầu tư tam nông

Bám sát chủ trương và định hướng phát triển của tỉnh, những năm qua, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Lào Cai II (Agribank Lào Cai II) đã chủ động đổi mới hoạt động, nâng cao chất lượng tín dụng, khẳng định vai trò ngân hàng chủ lực, tiên phong trong đầu tư phát triển “tam nông”, góp phần quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương.

Hiệu quả từ mô hình đốt than quế của nông dân Bảo Hà

Hiệu quả từ mô hình đốt than quế của nông dân Bảo Hà

Tận dụng nguồn lõi quế vốn được coi là phụ phẩm, anh Bàn Văn Dương, một nông dân trẻ người Dao tại xã Bảo Hà đã mạnh dạn đầu tư mô hình đốt than quế. Hướng đi này không chỉ mở ra cách làm kinh tế mới, nâng cao giá trị cây quế mà còn tạo việc làm ổn định cho nhiều lao động địa phương.

Lý Văn Minh - đại diện duy nhất của Lào Cai nhận Giải thưởng Lương Định Của 2025

Lý Văn Minh - đại diện duy nhất của Lào Cai nhận Giải thưởng Lương Định Của 2025

Với mô hình khởi nghiệp từ chè Shan tuyết cổ thụ gắn với bảo tồn giá trị văn hóa bản địa và phát triển kinh tế bền vững, anh Lý Văn Minh - Phó Bí thư Đoàn xã Tả Củ Tỷ là đại diện duy nhất của tỉnh Lào Cai nhận giải thưởng Lương Định Của năm 2025, phần thưởng cao quý dành cho thanh niên nông thôn tiêu biểu toàn quốc.

Tăng cường quản lý tiêu chuẩn, đo lường và chất lượng hàng hóa

Tăng cường quản lý tiêu chuẩn, đo lường và chất lượng hàng hóa

Thời gian qua, công tác quản lý nhà nước về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng trên địa bàn tỉnh Lào Cai đã được triển khai đồng bộ và đúng quy định, góp phần quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Thông qua các hoạt động kiểm tra chuyên ngành, hiệu lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực khoa học và công nghệ ngày càng được nâng cao.

Thoát nghèo từ những mô hình kinh tế hiệu quả

Thoát nghèo từ những mô hình kinh tế hiệu quả

Từng nằm trong diện hộ nghèo, cận nghèo, nhiều gia đình ở xã Bảo Hà đã mạnh dạn chuyển đổi cách làm ăn, khai thác hiệu quả tiềm năng đất đai vươn lên ổn định cuộc sống. Từ chuồng trại chăn nuôi đến đồi quế xanh tốt, hành trình thoát nghèo không chỉ cho thấy ý chí tự lực, dám nghĩ dám làm của người dân mà còn phản ánh sự thay đổi bền vững trong phát triển kinh tế nông thôn ở Bảo Hà.

Nơi đáng đến giữa đại ngàn Tây Bắc

Nơi đáng đến giữa đại ngàn Tây Bắc

Xã Hạnh Phúc nằm ở phía Tây tỉnh Lào Cai, nơi mà ngay từ tên gọi đã gợi mở khát vọng về một cuộc sống an lành, đủ đầy và hạnh phúc cho đồng bào các dân tộc vùng cao. Giữa đại ngàn Tây Bắc hùng vĩ, Hạnh Phúc hiện lên vừa mộc mạc, nguyên sơ, vừa tràn đầy sức sống như một lời mời gọi chân thành dành cho những ai yêu thiên nhiên, say văn hóa và khao khát tìm kiếm những giá trị bền vững.

Đã hót đất đá, mở rộng mặt đường tại các điểm sạt lở trên Tỉnh lộ 152

Đã hót đất đá, mở rộng mặt đường tại các điểm sạt lở trên Tỉnh lộ 152

Ngày 9/12, Báo và Phát thanh, Truyền hình Lào Cai có phóng sự “Cần sớm khắc phục triệt để sạt lở trên Tỉnh lộ 152”. Nội dung phóng sự phản ánh về việc trên Tỉnh lộ 152 xuất hiện nhiều điểm sạt lở, khiến đất, đá tràn ra đường, ảnh hưởng tới việc đi lại của người dân và du khách.

Nỗ lực giảm nghèo bền vững từ sản vật địa phương

Nỗ lực giảm nghèo bền vững từ sản vật địa phương

Trước đây, đời sống người dân Lâm Thượng còn nhiều khó khăn, kinh tế chủ yếu dựa vào làm nương. Quyết tâm vươn lên thoát nghèo, người dân Lâm Thượng đã tìm ra hướng phát triển kinh tế từ sản vật địa phương, góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển.

Mỏ Vàng nỗ lực giảm nghèo bền vững

Mỏ Vàng nỗ lực giảm nghèo bền vững

Để thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững, thời gian qua, xã Mỏ Vàng đã có nhiều giải pháp linh hoạt, phù hợp tạo điều kiện cho hộ nghèo, cận nghèo được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi, hưởng lợi từ các chương trình dự án để vươn lên thoát nghèo.

fb yt zl tw