
Nguyên nhân do chăn nuôi nhỏ lẻ chiếm tỷ lệ lớn; thu gom, tiêu hủy lợn bệnh, xử lý chất thải tại các ổ dịch khó khăn; một số nơi chính quyền và người dân chưa nhận thức hết tính chất nguy hiểm của dịch,…
Nhiều ý kiến cho rằng, để ngăn chặn dịch bệnh, các địa phương cần khuyến cáo người dân chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học; thực hiện tốt vệ sinh, tiêu độc, khử trùng nơi chăn nuôi; giám sát phát hiện sớm các ổ dịch để xử lý kịp thời…
Dịch bệnh diễn biến phức tạp
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đến giữa tháng 8, cả nước có 926 ổ dịch tả lợn châu Phi chưa qua 21 ngày với số lợn buộc phải tiêu hủy hơn 330.000 con. Điều đáng nói là dịch bệnh xảy ra chủ yếu tại các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, không bảo đảm an toàn sinh học.
Chi cục trưởng Chăn nuôi và Thú y vùng 3 (Cục Chăn nuôi và Thú y) Lê Đình Huệ cho biết: “Hiện nay, dịch tả lợn châu Phi đang diễn biến phức tạp, xuất hiện ở tất cả 34 địa phương trong cả nước, nhất là các tỉnh phía bắc. Dịch bệnh gây thiệt hại nặng nề đối với người chăn nuôi do buộc phải tiêu hủy lợn bị bệnh. Những đàn lợn nuôi trong dân không bị bệnh cũng gặp khó khăn trong tiêu thụ do sức mua giảm; một số nơi tư thương lợi dụng dịch bệnh, ép giá người chăn nuôi”.
Tại tỉnh Phú Thọ, hiện có hơn 100 xã, phường xuất hiện ổ dịch tả lợn châu Phi, buộc phải tiêu hủy hơn 70 nghìn con, ảnh hưởng không nhỏ đến người chăn nuôi trên địa bàn. Mặc dù có kinh nghiệm nuôi lợn 10 năm nay nhưng do chăn nuôi theo kiểu chuồng hở, vệ sinh, tiêu độc, khử trùng chưa tốt nên khi dịch bùng phát, gia đình ông Nguyễn Văn Hồng, xã Sơn Đông rơi vào cảnh lao đao. Ông Hồng chia sẻ: “Gia đình tôi nuôi 20 lợn nái, dịch bệnh xảy ra khiến tất cả đàn lợn chết hết, thiệt hại khoảng 300 triệu đồng”.
Hiện nay, dịch tả lợn châu Phi đang diễn biến phức tạp, xuất hiện ở tất cả 34 địa phương trong cả nước, nhất là các tỉnh phía bắc. Dịch bệnh gây thiệt hại nặng nề đối với người chăn nuôi do buộc phải tiêu hủy lợn bị bệnh. Những đàn lợn nuôi trong dân không bị bệnh cũng gặp khó khăn trong tiêu thụ do sức mua giảm; một số nơi tư thương lợi dụng dịch bệnh, ép giá người chăn nuôi.
Tương tự tại tỉnh Hà Tĩnh, hiện dịch cũng diễn biến phức tạp, với 45 xã xuất hiện ổ dịch, số lợn buộc phải tiêu hủy hơn 10 nghìn con, thiệt hại rất lớn đối với người chăn nuôi. Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Thanh Hải cho biết, Ủy ban nhân dân tỉnh đã chỉ đạo huy động toàn bộ hệ thống chính trị vào cuộc phòng, chống dịch bệnh, nhằm giảm thiệt hại, bảo vệ đàn vật nuôi, tiến tới khống chế dịch bệnh. Vừa qua, các đơn vị chức năng đã vào cuộc quyết liệt xử lý hơn 30 vụ giết mổ, vận chuyển lợn trái phép, vứt xác lợn chết ra môi trường.
Dịch tả lợn châu Phi không chỉ gây thiệt hại cho hộ chăn nuôi nhỏ lẻ mà còn uy hiếp các trang trại chăn nuôi lớn. Chính quyền địa phương và lực lượng chức năng đã, đang tập trung phòng, chống dịch, kiểm soát chặt việc giết mổ, buôn bán, vận chuyển, tiêu thụ lợn không rõ nguồn gốc.
Mặc dù vậy, việc phòng, chống dịch ở các địa phương gặp nhiều khó khăn do tổng đàn vật nuôi lớn nhưng chủ yếu là chăn nuôi nhỏ lẻ, không bảo đảm an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh và tỷ lệ tiêm phòng vắc-xin còn thấp. Hơn nữa, một số địa phương tổ chức chống dịch, tiêu hủy lợn bệnh và xử lý chất thải tại các ổ dịch còn hạn chế do không đủ lực lượng, thiếu kinh phí mua hóa chất, vôi bột,... Một số địa phương phát hiện không kịp thời hoặc giấu dịch và chỉ vào cuộc xử lý khi ổ dịch đã lây lan diện rộng…
An toàn trong "bão" dịch
Trong bối cảnh ngành chăn nuôi phải đối mặt với nhiều thách thức do dịch bệnh, bên cạnh áp lực bảo vệ môi trường và yêu cầu ngày càng cao của thị trường, chăn nuôi an toàn sinh học là yêu cầu mang tính cấp thiết. Thực tế cho thấy, dù dịch tả lợn châu Phi đang bùng phát, nhưng qua khảo sát, nhiều hộ áp dụng chăn nuôi an toàn sinh học vẫn an toàn trong “bão” dịch.
Ông Đặng Đình Vinh, xã Xuân Lộc (Hà Tĩnh) nhớ lại: Năm 2015, gia đình tôi đầu tư kinh phí xây dựng chuồng nuôi lợn theo quy mô vừa. Tuy nhiên, đến năm 2019, dịch tả lợn châu Phi làm chết 70 lợn thịt, 10 lợn nái, thiệt hại gần 500 triệu đồng. Khi đó, gia đình rất hoang mang vì đã đầu tư cơ sở vật chất lớn, nếu không tái đàn thì lãng phí, mà nuôi lại sợ dịch.
Vì vậy, sau khi nghiên cứu kỹ, cuối năm 2022, gia đình ông Vinh chuyển sang liên kết Tập đoàn Quế Lâm để chăn nuôi lợn theo hướng an toàn sinh học. Hiện nay, gia đình ông đã nuôi 10 lợn nái, 50 lợn thịt, chuồng nuôi có hệ thống làm mát vào mùa hè, kín gió vào mùa đông; nền chuồng rải trấu trộn men vi sinh làm đệm lót để xử lý chất thải; kiểm soát chặt chẽ phương tiện, con người ra vào chuồng nuôi. Vì vậy, đàn lợn phát triển tốt, không bị dịch bệnh, sản phẩm được Tập đoàn Quế Lâm bao tiêu với giá 65 nghìn đồng/kg.
Cũng là hộ đang thực hiện chăn nuôi an toàn sinh học liên kết với Tập đoàn Quế Lâm, hiện nay đàn lợn của gia đình ông Trần Văn Sơn, xã Đan Hải (Hà Tĩnh) vẫn bảo đảm an toàn trước dịch tả lợn châu Phi. Ông Sơn cho biết: “Nếu chăn nuôi theo hướng truyền thống, ít có biện pháp phòng dịch, chất thải không được xử lý nên đàn lợn rất dễ bị nhiễm bệnh. Từ khi chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học với thức ăn, nước uống được trộn chế phẩm vi sinh, đàn lợn rất khỏe mạnh. Ngoài ra, chuồng nuôi ít có mùi cho nên bảo đảm môi trường với người dân chung quanh và an toàn dịch bệnh mang lại hiệu quả cao cho người dân. Hiện nay, gia đình đang nuôi tám lợn nái và 160 lợn thịt/ năm, lợi nhuận bình quân mỗi năm gần 300 triệu đồng”.
Chăn nuôi an toàn sinh học giúp người dân chủ động kiểm soát dịch bệnh, nhất là dịch tả lợn châu Phi đang diễn biến phức tạp như hiện nay. Đây cũng là xu hướng tất yếu để phát triển bền vững ngành chăn nuôi trong thời gian tới.
Tại tọa đàm giải pháp chăn nuôi an toàn sinh học, tuần hoàn và ứng dụng công nghệ vi sinh phòng, chống dịch tả lợn châu Phi do Trung tâm Khuyến nông quốc gia tổ chức tại Hà Tĩnh vừa qua, nhiều ý kiến cho rằng, để nhân rộng chăn nuôi an toàn sinh học, thời gian tới, cơ quan quản lý cần nghiên cứu, có cơ chế, chính sách hỗ trợ, khuyến khích nhân dân chuyển từ chăn nuôi truyền thống sang chăn nuôi an toàn dịch bệnh, hữu cơ; chú trọng phát triển chăn nuôi theo chuỗi.
Theo Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Quế Lâm Khắc Ngọc Bá cho biết, Tập đoàn đang triển khai chăn nuôi lợn an toàn sinh học ở nhiều địa phương trong cả nước. Khi tham gia liên kết, nhân dân được tập huấn về quy trình chăn nuôi, cách phòng, chống dịch bệnh, xử lý chất thải. Đến nay, Tập đoàn đang liên kết nhân dân với hàng trăm mô hình chăn nuôi an toàn sinh học giúp cung ứng sản phẩm thịt an toàn cho người tiêu dùng.
Tại tọa đàm giải pháp chăn nuôi an toàn sinh học, tuần hoàn và ứng dụng công nghệ vi sinh phòng, chống dịch tả lợn châu Phi do Trung tâm Khuyến nông quốc gia tổ chức tại Hà Tĩnh vừa qua, nhiều ý kiến cho rằng, để nhân rộng chăn nuôi an toàn sinh học, thời gian tới, cơ quan quản lý cần nghiên cứu, có cơ chế, chính sách hỗ trợ, khuyến khích nhân dân chuyển từ chăn nuôi truyền thống sang chăn nuôi an toàn dịch bệnh, hữu cơ; chú trọng phát triển chăn nuôi theo chuỗi. Đồng thời, tăng cường kiểm soát vận chuyển, giết mổ, tiêu thụ sản phẩm theo hướng an toàn; quy hoạch các khu chăn nuôi, giết mổ tập trung đáp ứng quy chuẩn bảo đảm vệ sinh an toàn, giúp kiểm soát dịch bệnh,...