Bảo tồn nghề dệt thổ cẩm độc đáo gắn với phát triển du lịch vùng cao

Nhiều năm qua, tỉnh Hòa Bình đã thực hiện nhiều giải pháp nhằm phát triển làng nghề thổ cẩm truyền thống của các dân tộc Mường, Thái, Dao…, tạo nhiều cơ hội việc làm, giúp người dân tăng thêm thu nhập, từng bước nâng cao đời sống. Việc bảo tồn, phát triển làng nghề truyền thống đã được các cấp, ngành quan tâm và triển khai hiệu quả, gắn với giá trị văn hóa địa phương, phát triển du lịch.

Để tạo ra những bộ trang phục truyền thống của người Dao Tiền thường khá công phu, với nhiều công đoạn đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo của đôi bàn tay người phụ nữ.
Để tạo ra những bộ trang phục truyền thống của người Dao Tiền thường khá công phu, với nhiều công đoạn đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo của đôi bàn tay người phụ nữ.

Độc đáo nghề dệt thổ cẩm của các dân tộc

Dệt thổ cẩm là nghề truyền thống mang nhiều giá trị văn hóa đặc sắc của các dân tộc Mường, Thái, Mông, Dao Tiền… ở Hòa Bình. Tấm vải thổ cẩm được tạo ra bởi sự khéo léo, sáng tạo và trí tuệ của người dân, là biểu tượng của bản sắc văn hóa, niềm tự hào của đồng bào nơi đây.

Thổ cẩm của đồng bào Mường có hoa văn đơn giản nhưng tinh tế với hình răng cưa, sóng nước tượng trưng cho sông suối, núi đồi của quê hương; hoa lá, cây cỏ thể hiện sự gắn bó với thiên nhiên hay hình quả trám, hình thoi biểu trưng cho sự sung túc, no đủ…

Thổ cẩm của người Thái (huyện Mai Châu) lại rực rỡ với màu đỏ, đen, xanh, vàng, trắng kết hợp hài hòa các họa tiết phổ biến như hình chữ S, quả trám, hình răng cưa, hình thoi, các đường kẻ song song, tạo nên những bộ trang phục nhiều màu sắc và đẹp mắt. Ngày nay, nhiều phụ nữ dân tộc Thái vẫn còn thói quen sử dụng màu nhuộm từ cây cỏ tự nhiên như lá chàm, củ quả dành dành…

Đối với đồng bào Mông (huyện Mai Châu), chiếc váy thổ cẩm truyền thống của phụ nữ mang màu sắc rực rỡ, cùng với họa tiết tinh xảo và công phu chứa đựng ý nghĩa tâm linh và phản ánh cuộc sống. Thổ cẩm của người Mông được dệt chủ yếu từ sợi lanh. Vải lanh sau khi dệt xong sẽ được chị em mang đi nhuộm qua chàm nhiều lần để tạo ra màu xanh đậm đặc trưng. Màu sắc chủ đạo của thổ cẩm dân tộc Mông là xanh chàm kết hợp với các gam màu rực rỡ như đỏ, hồng, cam, trắng… Họa tiết cũng rất đa dạng như xoắn ốc tượng trưng cho sự sinh sôi, phát triển; hình chữ thập là biểu trưng của sự giao hòa giữa trời và đất hay hình quả trám, hình thoi là ước muốn về cuộc sống sung túc, đủ đầy.

Để tạo ra những bộ trang phục truyền thống, người Dao Tiền phải trải qua rất nhiều công đoạn công phu.
Để tạo ra những bộ trang phục truyền thống, người Dao Tiền phải trải qua rất nhiều công đoạn công phu.

Đồng bào dân tộc Dao Tiền (Đà Bắc), sau khi dệt xong một tấm vải thổ cẩm, các họa tiết trang trí sẽ được vẽ trên vải bằng sáp ong. Sau đó, vải sẽ được nhuộm chàm để tạo màu xanh đậm hoặc đen - đặc trưng của trang phục Dao Tiền. Các hoa văn trên thổ cẩm thường mang ý nghĩa tâm linh và thế giới thiên nhiên phong phú với các họa tiết phổ biến như mặt trời, trăng sao, cây cối, con vật, hình xoắn ốc, đường viền sóng nước… Trang phục của phụ nữ Dao Tiền thường được trang trí bằng những đồng tiền bạc nhỏ vừa mang yếu tố thẩm mỹ, vừa thể hiện sự sung túc. Đặc biệt, người Dao Tiền và người Mông ở Hòa Bình sử dụng sáp ong để vẽ hoa văn lên vải thổ cẩm trước khi nhuộm chàm, giúp các họa tiết có độ bền và sắc nét cao...

Ông Lưu Huy Linh, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hòa Bình cho biết, nghề thổ cẩm truyền thống là văn hóa đặc sắc của mỗi dân tộc tại địa phương. Những năm qua, nghề làm thổ cẩm được khôi phục và phát triển. Các hợp tác xã, các tổ hợp tác thổ cẩm tại các địa danh như Chiềng Châu (Mai Châu), Bản Sưng (Cao Sơn, Đà Bắc), Hang Kia, Pà Cò (Mai Châu)… được hình thành. Những nơi này đã góp phần gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa, phát triển kinh tế, tăng cường quảng bá, giới thiệu lịch sử, tiềm năng du lịch của tỉnh đến du khách trong và ngoài nước.

Phát triển kinh tế gắn với du lịch từ các mô hình thổ cẩm

Các hội viên Hợp tác xã dệt thổ cẩm và dịch vụ Chiềng Châu (tỉnh Hòa Bình) sản xuất các sản phẩm từ vải thổ cẩm.
Các hội viên Hợp tác xã dệt thổ cẩm và dịch vụ Chiềng Châu (tỉnh Hòa Bình) sản xuất các sản phẩm từ vải thổ cẩm.

Những năm gần đây, nghề dệt thổ cẩm truyền thống trở thành mũi nhọn, nâng cao thu nhập cho người dân, quảng bá văn hóa của đồng bào Thái, Mường, Dao, Mông… tới du khách trong nước và quốc tế. Tiềm năng du lịch làng nghề đối với địa phương được mở rộng, sản phẩm truyền thống được tiêu thụ tốt hơn.

Năm 2017, Hợp tác xã dệt thổ cẩm và dịch vụ du lịch xã Chiềng Châu (huyện Mai Châu) được thành lập. Từ chỗ chỉ dệt những chiếc khăn, áo thổ cẩm để mặc, phụ nữ ở Bản Lác đã làm nhiều đồ lưu niệm như khăn quàng, váy xòe Thái, vải treo tường có trang trí, ví thổ cẩm… để bán cho du khách. Năm 2020, các sản phẩm thổ cẩm dệt tay của Hợp tác xã dệt thổ cẩm và dịch vụ du lịch xã Chiềng Châu được chứng nhận sản phẩm OCOP 4 sao của tỉnh Hòa Bình, trở thành sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng được du khách ưa chuộng.

Bà Vì Thị Oanh, Phó Giám đốc Hợp tác xã dệt thổ cẩm và dịch vụ xã Chiềng Châu chia sẻ, Hợp tác xã và các thành viên luôn nỗ lực nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, đa dạng chủng loại, giá thành và nhận được nhiều đơn đặt hàng từ trong nước đến thị trường quốc tế với số lượng ngày càng tăng. Những năm gần đây, doanh thu của Hợp tác xã không ngừng tăng, từ 500 triệu đồng lên 2 tỷ đồng và hiện nay là 3 tỷ đồng. Hằng năm, Hợp tác xã cũng đón nhiều đoàn du khách trong và ngoài nước tham quan, trải nghiệm và mua sắm tại cơ sở sản xuất. Nhờ đó, thu nhập của các thành viên ổn định, đời sống được nâng lên.

Du khách quốc tế trải nghiệm công đoạn vẽ họa tiết lên vải thổ cẩm bằng sáp ong.
Du khách quốc tế trải nghiệm công đoạn vẽ họa tiết lên vải thổ cẩm bằng sáp ong.

Trước đây, phụ nữ ở Bản Sưng (Cao Sơn, Đà Bắc) dệt thổ cẩm chủ yếu phục vụ cho cuộc sống sinh hoạt thường ngày. Khi các mô hình du lịch cộng đồng ở Bản Sưng phát triển thu hút nhiều du khách đến tham quan, tháng 1/2023, Tổ hợp tác thổ cẩm Dao Tiền bản Sưng được thành lập với 12 thành viên nhằm khôi phục, gìn giữ và phát huy các sản phẩm thổ cẩm truyền thống của người Dao Tiền gắn với du lịch phát triển kinh tế hộ gia đình.

Chị Lý Thị Hằng, tổ trưởng Tổ hợp tác thổ cẩm Dao Tiền Bản Sưng, xã Cao Sơn, huyện Đà Bắc cho biết, tổ có 12 thành viên tham gia làm sản phẩm thổ cẩm thêu tay thủ công; đồng thời phục vụ du khách trải nghiệm in hoa văn bằng sáp ong lên các sản phẩm như: Túi xách, khăn đội đầu, bộ quần áo truyền thống, váy, ví… Các sản phẩm thổ cẩm được bán từ 200 - 500 nghìn đồng/sản phẩm, tạo việc làm ổn định và thu nhập kinh tế cho nhiều lao động địa phương.

Du khách quốc tế thích thú khi được trải nghiệm công đoạn vẽ họa tiết lên vải thổ cẩm bằng sáp ong.
Du khách quốc tế thích thú khi được trải nghiệm công đoạn vẽ họa tiết lên vải thổ cẩm bằng sáp ong.

Tại xã Yên Nghiệp (huyện Lạc Sơn) - vùng đất Mường Bi mang đậm văn hóa dân tộc Mường, Hợp tác xã nông nghiệp và dệt thổ cẩm truyền thống Lục Nghiệp Thành được thành lập chuyên sản xuất các sản phẩm thổ cẩm mang lại nhiều giá trị văn hóa và lợi ích kinh tế cho địa phương.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình Nguyễn Văn Toàn cho biết, để phát huy lợi thế về du lịch gắn với quảng bá, phát triển kinh tế từ các sản phẩm truyền thống của địa phương, tỉnh tiếp tục tạo điều kiện để làng nghề truyền thống tham gia các hoạt động quảng bá, giới thiệu sản phẩm tại các hội chợ, triển lãm và sự kiện lớn trên địa bàn các huyện, tỉnh. Địa phương tiếp tục bảo tồn và phát triển nghề dệt thổ cẩm thông qua việc nâng cao tay nghề, hỗ trợ đào tạo, nâng cao chất lượng mẫu mã, quảng bá, giới thiệu sản phẩm hướng đến thị trường lớn, ổn định cho sản phẩm dệt thổ cẩm truyền thống.

Theo baotintuc.vn

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Văn hóa cà phê - Hương vị kết nối con người và vùng đất Tây Nguyên

Văn hóa cà phê - Hương vị kết nối con người và vùng đất Tây Nguyên

Buôn Ma Thuột - mảnh đất đại ngàn Tây Nguyên, nơi hương vị cà phê đậm đà đã trở thành một phần văn hóa không thể thiếu trong đời sống hàng ngày. Bất cứ khi nào đặt chân đến Ban Mê, bạn đều có thể thưởng thức những ly cà phê được pha chế theo nhiều cách khác nhau, mang đậm dấu ấn bản địa, làm say lòng người.

[Ảnh] Làng Vị Khê - nơi trồng cây cảnh nổi tiếng nhất Nam Định

Hành trình dọc sông Hồng: [Ảnh] Làng Vị Khê - nơi trồng cây cảnh nổi tiếng nhất Nam Định

Đến làng cây cảnh Vị Khê (xã Điền Xá, nay là xã Nam Điền, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định), nhiều người không khỏi trầm trồ trước sự khéo léo của các nghệ nhân chăm sóc những cây cảnh tiền tỷ. Đặc biệt, làng cây cảnh này đã có lịch sử tồn tại gần 1.000 năm.

Bài cuối: Tăng cường giao lưu, kết nối "dòng chảy" văn hóa dọc sông Hồng

Sông Hồng – hành trình di sản: Bài cuối: Tăng cường giao lưu, kết nối "dòng chảy" văn hóa dọc sông Hồng

Dòng sông Hồng bắt nguồn từ tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) rồi chảy qua 9 tỉnh của nước ta đã hình thành nên "dòng chảy" văn hóa quan trọng trong suốt quá trình lịch sử. Điều đáng nói là "dòng chảy" văn hóa đó được kết nối qua các vùng đất và đến nay càng phát huy giá trị, trở thành nền tảng cho sự phát triển của trục kinh tế - văn hóa dọc sông Hồng ngày hôm nay.

[Ảnh] Đến Hà Nam thăm làng nghề trống Đọi Tam

Hành trình dọc sông Hồng: [Ảnh] Đến Hà Nam thăm làng nghề trống Đọi Tam

Làng nghề trống Đọi Tam ở xã Tiên Sơn, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam là làng nghề có lịch sử phát triển hơn 1.000 năm và là làng nghề nổi tiếng với sản phẩm trống truyền thống. Ngoài việc giữ gìn những giá trị văn hóa độc đáo, làng nghề còn linh hoạt đổi mới để đáp ứng nhu cầu thị trường, từ đó tạo ra nhiều sản phẩm thủ công mỹ nghệ cho người tiêu dùng.

Áp dụng số hóa: Cẩn trọng để giữ tính nguyên bản của lễ hội

Áp dụng số hóa: Cẩn trọng để giữ tính nguyên bản của lễ hội

Mùa lễ hội năm 2025 đã đánh dấu sự chuyển mình mạnh mẽ khi công nghệ số được áp dụng rộng rãi vào các hoạt động tổ chức và quản lý. Không chỉ giúp nâng cao trải nghiệm của du khách, những ứng dụng công nghệ như vé điện tử, thanh toán không tiền mặt, thực tế ảo đã góp phần tạo nên một mùa lễ hội minh bạch, an toàn và hiện đại hơn.

Bài 4: Độc đáo những làng nghề bên dòng sông mẹ

Sông Hồng – Hành trình di sản Bài 4: Độc đáo những làng nghề bên dòng sông mẹ

Cùng với những di tích khảo cổ, những lịch sử - văn hóa mang nhiều giá trị bên sông Hồng, đi đến những vùng đất nơi sông Hồng chảy qua, chúng tôi còn được tham quan, trải nghiệm không gian văn hóa của nhiều làng nghề nổi tiếng hàng trăm năm tuổi ven sông Hồng, tạo nên nét đặc trưng của nền văn minh lúa nước của cư dân người Việt.

"Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối": Phim cách mạng đầu tiên không dùng kinh phí Nhà nước

"Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối": Phim cách mạng đầu tiên không dùng kinh phí Nhà nước

Nằm trong chuỗi hoạt động hướng tới kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền nam, thống nhất đất nước, phim điện ảnh “Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối” mang đến những hình ảnh hào hùng và bi tráng về địa đạo Củ Chi anh hùng, dự kiến sẽ khởi chiếu vào tháng 4 tới. Đây là bộ phim cách mạng đầu tiên do tư nhân đầu tư thực hiện.

Bài 3: Sông Hồng với bản hùng ca cách mạng

Sông Hồng - hành trình di sản: Bài 3: Sông Hồng với bản hùng ca cách mạng

Sông Hồng và hành trình qua những vùng đất trên lãnh thổ Việt Nam đã bồi đắp, hội tụ nhiều giá trị lịch sử và văn hóa quan trọng của dân tộc. Ở những địa phương dọc theo sông Hồng, dưới sự lãnh đạo của Đảng, quân và dân ta đã lập nên bao chiến công oanh liệt trong các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc. Dòng sông Hồng vẫn chảy theo năm tháng, ghi dấu bản hùng ca cách mạng bên những “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống cho thế hệ sau.

Lung linh vẻ đẹp di sản trong "Linh Lang - Khí thiêng hội tụ - Long Biên tỏa sáng"

Lung linh vẻ đẹp di sản trong "Linh Lang - Khí thiêng hội tụ - Long Biên tỏa sáng"

Tối 8/3, Chương trình nghệ thuật giao lưu trình diễn di sản văn hóa phi vật thể “Linh Lang - Khí thiêng hội tụ - Long Biên tỏa sáng” đã diễn ra tại Cụm di tích đình, chùa Trường Lâm, phường Việt Hưng, quận Long Biên, Hà Nội, thu hút sự tham dự của đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương và Hà Nội, cùng đông đảo nhân dân Thủ đô.

“Cánh tay nối dài” của Thư viện tỉnh

“Cánh tay nối dài” của Thư viện tỉnh

Trường THCS Bắc Cường (thành phố Lào Cai) là một trong những đơn vị trường học đang thực hiện hiệu quả việc xây dựng tủ sách, thư viện cơ sở. Mỗi ngày, thư viện thu hút hàng chục lượt học sinh đến đọc sách, giải trí trong giờ ra chơi. Để giúp học sinh có tâm lý thoải mái khi đến thư viện, ngoài việc mở cửa tự do, nhà trường tích cực thay đổi không gian của thư viện bằng việc thiết kế những chiếc bàn “đa năng”.

Bài 2: Độc đáo những di tích lịch sử - văn hóa quốc gia dọc sông Hồng

Sông Hồng – Hành trình di sản: Bài 2: Độc đáo những di tích lịch sử - văn hóa quốc gia dọc sông Hồng

Trong bài viết trước, chúng tôi đã đi theo những dấu vết khảo cổ ngàn năm để tìm về một thời kỳ nguyên thủy khi những bộ tộc người Việt cổ định cư bên bờ sông Hồng, các Vua Hùng xây dựng nhà nước Văn Lang gắn với nền văn hóa Đông Sơn rực rỡ. Tiếp theo hành trình di sản dọc sông Hồng, chúng tôi có dịp đến thăm nhiều di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia tại các địa phương, minh chứng cho sự phát triển của các triều đại phong kiến tạo nên bức tranh văn hóa sông Hồng nhiều màu sắc.

Nhìn từ hiện tượng "Bắc Bling"

Nhìn từ hiện tượng "Bắc Bling"

Hiện tượng MV “Bắc Bling” của ca sĩ Hòa Minzy vẫn đang tiếp tục chiếm sóng trên các mạng xã hội. Có lẽ cũng lâu lắm rồi mới thấy xuất hiện một ca khúc quảng bá bản sắc văn hóa truyền thống mà lại được giới chuyên môn và cộng đồng đón nhận nồng nhiệt như vậy. Ra mắt ngày 1/3, chỉ sau vài ngày MV “Bắc Bling” đã lọt top 1 Trending YouTube tại Việt Nam với 9 triệu lượt xem (tính đến ngày 4/3). Không chỉ chiếm lĩnh bảng xếp hạng YouTube, MV còn giữ vị trí số 1 trên ZingChart Realtime…

Duyên dáng tà áo dài giữa trùng khơi lộng gió

Duyên dáng tà áo dài giữa trùng khơi lộng gió

Bao đời nay, tà áo dài đã góp phần tô thêm nét đẹp truyền thống, sự duyên dáng của phụ nữ Việt Nam. Không chỉ ở đất liền, trên Quần đảo Trường Sa thân yêu của Tổ quốc, tà áo dài luôn hiện diện trong các sự kiện quan trọng, mỗi dịp lễ, tết làm cho cuộc sống nơi đây thêm mềm mại và giàu chất thơ.

fb yt zl tw