Vang mãi nhịp khèn Mông

LCĐT - Từ bao đời nay, tiếng khèn là sợi dây gắn kết cộng đồng, là nét đẹp văn hóa truyền thống của người Mông. Người Mông nghe tiếng khèn từ lúc lọt lòng mẹ cho đến khi nhắm mắt từ giã cõi đời. Để quê hương vang mãi nhịp khèn, người Mông ở xã Bản Phố (huyện Bắc Hà) ra sức giữ gìn và phát huy nét đẹp văn hóa lâu đời này.

Cứ mỗi tuần 2 buổi tối, em Chấu Khái Hoàng, 13 tuổi, người Mông ở thôn Phéc Bủng, xã Bản Phố lại cùng các bạn trong thôn tới tham gia lớp học khèn Mông của Câu lạc bộ (CLB) Khèn Mông Bắc Hà. Bước sang năm thứ 2 của lớp học này, Hoàng đã biết thổi một số điệu cơ bản. Để có thể thổi được khèn và múa khèn giỏi thì em còn cần nhiều thời gian nữa. Chấu Khái Hoàng cho biết: Ngày nhỏ em thường được ông nội và bác trai dạy thổi khèn. Khi tham gia CLB Khèn Mông Bắc Hà, em được các thầy dạy nhiều hơn về kỹ thuật và ý nghĩa các bài khèn; khi không bị ảnh hưởng của dịch Covid-19, em còn được đi biểu diễn cùng các thành viên CLB tại chợ đêm Bắc Hà.

Câu lạc bộ Khèn Mông Bắc Hà thu hút nhiều thanh thiếu niên người Mông tham gia học thổi khèn.
Câu lạc bộ Khèn Mông Bắc Hà thu hút nhiều thanh thiếu niên người Mông tham gia học thổi khèn.

Chấu Khái Hoàng hiện là 1 trong hơn 50 học viên ở 2 lớp khèn Mông của CLB Khèn Mông Bắc Hà. Được mở từ tháng 8/2020, lớp khèn Mông A1 dành cho các em từ 8 đến 10 tuổi và lớp khèn Mông A2 dành cho các em từ 11 đến 18 tuổi. Tham gia các lớp học này, các em được hướng dẫn tỉ mỉ, chi tiết, như kỹ thuật ngón tay, lấy hơi, hiểu cấu tạo cây khèn, học thổi những bài khèn cổ, học thổi khèn kết hợp múa… Dù nhiều thời điểm lớp học bị gián đoạn do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nhưng đến nay, các lớp học vẫn được duy trì bằng tình yêu và tâm huyết của những người nặng lòng với văn hóa dân tộc Mông cũng như sự quan tâm, tạo điều kiện của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương.

Anh Giàng Thiên Hải, Chủ nhiệm CLB Khèn Mông Bắc Hà cho biết: Tôi là người con của đồng bào Mông, muốn thành lập CLB để góp phần gìn giữ, phát huy giá trị cây khèn truyền thống của người Mông, giúp nhiều thanh thiếu nhi ở Bắc Hà hiểu hơn về khèn, biết thổi khèn và nuôi dưỡng niềm đam mê cũng như ý thức giữ gìn nét văn hóa của người Mông trên địa bàn. Lớp học còn có sự quan tâm, ủng hộ nhiệt tình của các nghệ nhân am hiểu văn hóa Mông, khèn Mông, nên các em có thể nắm đầy đủ, bài bản về loại nhạc cụ này. Mục tiêu của CLB là kết thúc các khóa học khèn sẽ đào tạo được những thầy khèn giỏi, trở thành những “hạt nhân” nòng cốt tiếp tục truyền dạy khèn cho thế hệ sau.

Nghệ nhân Lý Seo Phổng là một trong những thầy dạy khèn cho các lớp học của CLB Khèn Mông Bắc Hà từ những ngày đầu thành lập. Ông là người am hiểu sâu sắc văn hóa dân tộc Mông, trong đó có nguồn gốc, ý nghĩa các bài khèn, kỹ thuật thổi hoặc múa khèn… Tâm huyết với chiếc khèn dân tộc và lo nét đẹp văn hóa này bị mai một nên ông đã nhận lời truyền dạy tại lớp khèn Mông của CLB Khèn Mông Bắc Hà cho thanh thiếu niên địa phương. Nghệ nhân Lý Seo Phổng cho biết: Học thổi khèn không khó, nhưng để thổi thành bài, thành điệu rất khó, đòi hòi người học phải kiên trì, tập liên tục. Dạy thổi khèn cho các cháu nhỏ cần dạy từ từ, kiên trì và tỉ mỉ từng nốt nhạc, kỹ thuật lấy hơi, rồi mới đến luyện bài. Cũng may là hầu hết các cháu tham gia lớp học rất yêu thích thổi khèn, lại được bố mẹ quan tâm ủng hộ nên tiến bộ nhanh.

Sau khi được truyền dạy, em Chấu Khái Hoàng thường xuyên tự rèn luyện kỹ năng.
Sau khi được truyền dạy, em Chấu Khái Hoàng thường xuyên tự rèn luyện kỹ năng.

Cũng theo nghệ nhân Lý Seo Phổng, khèn là loại nhạc cụ được dùng vào nhiều dịp khác nhau của người Mông. Mỗi dịp lại có một điệu khèn khác nhau, điệu dùng cho đám cưới, điệu dùng cho đôi lứa giao duyên, có điệu dùng khi tiễn đưa người vừa khuất… Mỗi tiếng khèn là một câu chuyện của cuộc sống, của trời và đất được kể bằng giai điệu thấm đẫm lòng người. Do đó, để trở thành người thổi khèn giỏi, múa khèn đẹp, người thổi phải có quá trình rèn luyện qua nhiều năm. Thổi khèn còn phải kết hợp với múa khèn mới tạo ra được điệu khèn Mông uyển chuyển, hấp dẫn, độc đáo. Múa khèn có nhiều điệu như “Múa nhảy đưa chân”, “Quay đổi chỗ”, “Quay tại chỗ”, “Vờn khèn”, “Múa ngồi xổm”…

Ngoài CLB Khèn Mông Bắc Hà, hiện nay, nhiều trường học nơi đây cũng đã thành lập các CLB khèn Mông ngay tại trường và mời các nghệ nhân tới truyền dạy, tạo cơ hội để các em được tham gia nhiều hoạt động văn hóa, lễ hội sử dụng nhạc cụ khèn Mông, vừa giúp các em học hỏi, thể hiện khả năng của bản thân, vừa tạo môi trường đậm chất văn hóa truyền thống dân tộc.

Cô giáo Nguyễn Thị Nguyên, Hiệu trưởng Trường PTDT Bán trú THCS Bản Phố cho biết: Với 100% học sinh là người Mông nên chúng tôi luôn cố gắng tạo điều kiện để các em có thể hiểu và giữ gìn văn hóa dân tộc ngay tại trường. Cùng với việc thường xuyên tổ chức các hoạt động văn hóa tập thể cho học sinh, thành lập CLB khèn Mông của trường với gần 200 học sinh tham gia, nhà trường còn cử 10 học sinh có năng khiếu tham gia CLB Khèn Mông Bắc Hà để về truyền dạy lại cho các học sinh khác.

Văn hóa hiện đại đang hiện diện khắp các thôn, bản vùng cao, thế nhưng niềm đam mê tiếng khèn với các thế hệ người Mông chưa bao giờ dứt. Khi những nghệ nhân lớn tuổi già yếu và ít dần thì những thanh thiếu nhi ở Bản Phố chính là thế hệ “tiếp lửa” cho tiếng khèn của người Mông mãi ngân vang.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Ngày hội văn hóa tôn vinh tinh hoa sáng tạo Việt

Ngày hội văn hóa tôn vinh tinh hoa sáng tạo Việt

Ngày hội Văn hóa trò chơi và quà tặng Việt Nam 2025 với chủ đề “Tinh hoa sáng tạo Việt” diễn ra trong hai ngày 13 - 14/9, tại Đường sách thành phố Hồ Chí Minh, đã mang đến một không gian sáng tạo sôi động, nơi cộng đồng nghệ nhân, doanh nghiệp và công chúng cùng lan tỏa giá trị văn hóa Việt.

Điệu múa Then trong trái tim người Tày

Điệu múa Then trong trái tim người Tày

Bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống là cách để nhiều cộng đồng dân tộc gìn giữ cội nguồn, nuôi dưỡng bản sắc trong đời sống hiện đại. Với đồng bào Tày ở xã Văn Chấn, điệu múa Then, tiếng đàn tính, nét đặc sắc văn hóa truyền thống vốn gắn bó với ký ức của cha ông được hồi sinh, gìn giữ trong sinh hoạt của Câu lạc bộ múa Then Tày thôn Thác Vác. Từ những điệu múa ấy, tình yêu văn hóa Tày ngày càng được lan tỏa, hun đúc niềm tự hào, gắn kết cộng đồng.

Khi điện ảnh trở thành bài học lịch sử sống động cho thế hệ trẻ

Khi điện ảnh trở thành bài học lịch sử sống động cho thế hệ trẻ

Trong nỗ lực đổi mới phương pháp giáo dục, nhiều trường học đã tìm đến điện ảnh như một kênh trực quan giúp học sinh tiếp cận lịch sử. Qua hình ảnh, âm thanh và câu chuyện từ quá khứ, các em không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn nuôi dưỡng tình yêu quê hương, ý thức trách nhiệm với Tổ quốc.

Gia đình Haha - Vì một Việt Nam hạnh phúc

Gia đình Haha - Vì một Việt Nam hạnh phúc

Sáng 13/9, UBND xã Bản Liền phối hợp với Trung tâm Truyền thông Tài nguyên và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức chương trình “Du lịch trải nghiệm và hoạt động thiện nguyện trồng tre Lục Trúc, dẻ Trùng Khánh” trong khuôn khổ chương trình thiện nguyện xã hội “Gia đình Haha – Vì một Việt Nam hạnh phúc”.

Luồng sinh khí mới của phim chiến tranh cách mạng

Luồng sinh khí mới của phim chiến tranh cách mạng

Phim đề tài chiến tranh là một phần đặc biệt quan trọng trong di sản điện ảnh cách mạng Việt Nam, đã chứng minh được giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật với thời gian, cũng như những đóng góp tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa hai bên chiến tuyến, từ đó hàn gắn vết thương chiến tranh, tăng cường hợp tác hữu nghị.

Tìm lại ký ức xưa qua đồ chơi truyền thống

Tìm lại ký ức xưa qua đồ chơi truyền thống

Giá trị truyền thống trong những món đồ chơi Trung thu cổ truyền tưởng chừng bị lãng quên trong thời gian dài, nay bỗng trở lại và được nhiều người đón nhận. Những ngày gần tới Rằm Trung thu, trên khắp phố phường Hà Nội, đặc biệt là tại khu phố cổ, nhiều cửa hàng bắt đầu trưng bày đồ chơi trung thu với sắc màu rực rỡ, đủ loại đồ chơi truyền thống, dệt nên mùa trăng rằm vừa hoài niệm, vừa tươi mới.

Trend book club lan tỏa trong giới trẻ

Trend book club lan tỏa trong giới trẻ

Không chỉ dừng lại ở thói quen đọc sách cá nhân, ngày nay nhiều bạn trẻ tìm đến các book club (câu lạc bộ sách) như một không gian gặp gỡ, chia sẻ và nuôi dưỡng đam mê tri thức. Từ những quán cà phê nhỏ, thư viện cộng đồng đến các nhóm trực tuyến, phong trào sinh hoạt câu lạc bộ sách đang trở thành một xu hướng văn hoá mới, góp phần khơi dậy tinh thần đọc và hình thành cộng đồng gắn kết bằng tri thức.

Xếp hạng 4 di tích quốc gia đặc biệt

Xếp hạng 4 di tích quốc gia đặc biệt

Theo thông tin từ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính vừa ký Quyết định số 1959/QĐ-TTg ngày 11/9/2025 về việc xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt (đợt 18, năm 2025) đối với 4 di tích.

fb yt zl tw