Tự chủ tài chính tại các cơ sở khám, chữa bệnh: Xu thế tất yếu

LCĐT - Thực hiện lộ trình tự chủ tài chính, Sở Y tế đang quyết liệt chỉ đạo các bệnh viện triển khai, tuy nhiên bước đầu vẫn còn gặp khó khăn, thách thức.

Đến năm 2020, một số bệnh viện sẽ tự chủ 100%

Bệnh viện Đa khoa tỉnh đang triển khai thu các dịch vụ kỹ thuật bao gồm chi phí quản lý hành chính, đào tạo, nghiên cứu khoa học và dịch vụ khám, chữa bệnh tự nguyện theo lộ trình thực hiện tự chủ tài chính. Năm 2018, dự kiến Bệnh viện đảm bảo 86% kinh phí chi thường xuyên, tăng 1% so với năm 2017; năm 2019, tiếp tục nâng mức độ tự chủ kinh phí chi thường xuyên lên 88% và đến năm 2020 là 90%. Theo lãnh đạo Bệnh viện Đa khoa tỉnh, cùng với việc phát triển các dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh tự nguyện, tổ chức bộ máy và nhân sự, bệnh viện sẽ đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị để phục vụ ngày càng tốt hơn nhu cầu khám, chữa bệnh của bệnh nhân. Đồng thời, xây dựng giá thu dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh theo yêu cầu và các dịch vụ phụ trợ trên cơ sở đảm bảo tính đúng, tính đủ chi phí. Lãnh đạo Bệnh viện Đa khoa tỉnh cũng cho biết, khó khăn nhất hiện nay là chất lượng nguồn nhân lực chưa cao, đơn vị còn thiếu bác sỹ, dược sỹ có trình độ cao. Việc giữ chân bác sỹ giỏi rất khó do các cơ sở khám, chữa bệnh tư nhân thường chi trả mức lương rất cao để thu hút nhân lực. Ngoài ra, lưu lượng, tần suất bệnh nhân đến khám bệnh thấp hơn rất nhiều so với các tỉnh miền xuôi nên nguồn thu còn thấp, khó đảm bảo chi lương cho cán bộ và người lao động.

Tiếp đón bệnh nhân đến đăng ký điều trị tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

Ngoài Bệnh viện Đa khoa tỉnh, tại 4 bệnh viện tuyến tỉnh khác cũng đang thực hiện tự chủ tài chính theo chủ trương của tỉnh trong giai đoạn 2017-2020. Theo đó, đến năm 2020, Bệnh viện Nội tiết, Bệnh viện Phục hồi chức năng sẽ thực hiện tự chủ 100% tài chính hoạt động thường xuyên; Bệnh viện Sản Nhi đạt tỷ lệ 93%, Bệnh viện Y học cổ truyền đạt 71%. Đối với 9 bệnh viện đa khoa các huyện, thành phố đều đã xây dựng và được phê duyệt kế hoạch tự chủ tài chính với lộ trình đến năm 2020 đạt mức độ tự chủ tài chính từ 70% đến 80%.

Cơ sở khám, chữa bệnh kêu khó

Trước năm 2016, ngân sách nhà nước cấp kinh phí cho các bệnh viện theo định mức tính trên giường bệnh, ngân sách cũng cấp tiền lương, các khoản phụ cấp, trích nộp theo lương, các khoản chi phí đặc thù, ngoài định mức. Năm 2017, cơ quan tài chính đã thực hiện cắt giảm ngân sách đối với các khoản chi phí đã được kết cấu trong giá dịch vụ như chi phí trực tiếp, phụ cấp đặc thù và tiền lương, tuy nhiên các chi phí được kết cấu trong giá dịch vụ chưa đủ, chưa đáp ứng được hoạt động thường xuyên của các bệnh viện.

Đến tháng 8/2017, các cơ sở khám, chữa bệnh trên địa bàn tỉnh tiếp tục triển khai thực hiện giá dịch vụ theo Thông tư số 02/2017/TT-BYT ngày 15/3/2017 của Bộ Y tế quy định mức tối đa khung giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh không thuộc phạm vi thanh toán của quỹ bảo hiểm y tế trong các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh của Nhà nước và hướng dẫn áp dụng giá, thanh toán chi phí khám bệnh, chữa bệnh trong một số trường hợp. Như vậy, giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh được thống nhất chung một mức giá đối với cả người bệnh có thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) và người bệnh không có thẻ BHYT.

Trên thực tế chi phí tiền lương trong giá dịch vụ đã được tính toán với mức lương tối thiểu là 1.150.000 đồng, trong khi mức lương tối thiểu đang áp dụng là 1.210.000 đồng và kể từ tháng 7/2017 là 1.300.000 đồng, do đó ngân sách nhà nước vẫn phải cấp bù phần tiền lương còn thiếu và hỗ trợ một số khoản chi phí mà kết cấu trong giá dịch vụ chưa có hoặc chưa đủ. Ngoài ra, việc áp dụng giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh BHYT cho các bệnh viện trên toàn quốc, nên tại những địa phương còn khó khăn, cơ sở vật chất, trang thiết bị còn thiếu, tần suất sử dụng dịch vụ chưa nhiều... nên các chi phí trong giá dịch vụ chưa đảm bảo các khoản chi thực tế.

Bên cạnh đó, công tác thanh quyết toán chi phí khám, chữa bệnh BHYT còn nhiều khó khăn, bất cập do các văn bản hướng dẫn thiếu đồng bộ, chưa phù hợp với thực tế, quỹ khám, chữa bệnh BHYT không đảm bảo thanh toán chi phí thực tế. Nguyên nhân do giá dịch vụ tăng cao so với giai đoạn trước, tỷ lệ bao phủ BHYT tỉnh Lào Cai chiếm 98,7% nhưng mức đóng chủ yếu do ngân sách nhà nước hỗ trợ nên rất thấp (4,5% x mức lương tối thiểu, tương ứng 653.000 đồng (lương tối thiểu 1.210.000 đồng) và 702.000 đồng (lương tối thiểu 1.300.000 đồng) nên tình trạng vượt quỹ đã xảy ra). Trong khi, chi phí khám, chữa bệnh BHYT vượt quỹ dù đã được thẩm định và chấp nhận thanh toán nhưng theo quy định của Luật BHYT sửa đổi, bổ sung thì đến tháng 10 năm sau các chi phí này mới được quyết toán.

Ông Nông Tiến Cương, Giám đốc Sở Y tế khẳng định: Xu hướng tự chủ tài chính tại các cơ sở khám, chữa bệnh công lập là xu thế tất yếu và cơ chế vận hành đang đi đúng hướng. Tuy nhiên, cần có lộ trình và cơ chế chính sách phù hợp với điều kiện địa phương. Đối với tỉnh Lào Cai, nếu việc treo nợ chi phí khám, chữa bệnh BHYT vượt quỹ như phân tích ở trên, các cơ sở khám, chữa bệnh sẽ không thể đảm bảo các khoản chi thường xuyên, đặc biệt là chi chế độ tiền lương cho cán bộ y tế, cùng với việc thiếu biên chế làm việc tối thiểu theo quy định... rất khó khăn để giữ chân người có trình độ chuyên môn giỏi.