Vào mỗi vụ sản xuất, chứng kiến cảnh nông dân nhọc nhằn cày bừa, khổ nhất vẫn là những hộ canh tác trên ruộng thụt, ruộng bậc thang nhỏ, không thể dùng trâu cày mà phải dùng cuốc để làm đất, anh Hoàng Anh Tuấn, thợ sửa xe máy ở xã Làng Giàng (Văn Bàn), đã nung nấu ý định chế tạo máy cày mini để giảm sức lao động cho nông dân.
Anh Hoàng Anh Tuấn bên chiếc máy cày “made in Văn Bàn” của mình.
Đầu năm 2013, trong một lần từ Yên Bái về Lào Cai, ngang qua cánh đồng ở huyện Lục Yên (Yên Bái), anh Tuấn thấy có người đang sử dụng máy cày chạy bằng động cơ xe máy để cày ruộng. Anh xin cày thử, rồi chụp ảnh chiếc máy cày để về làm mẫu. Sẵn có nghề cơ khí và sửa xe máy nên anh đã thấy ngay những ưu, nhược điểm của chiếc máy cày này. Ngay đêm đó, bản thiết kế chiếc máy cày mini đã hiện hữu trên giấy. Hôm sau, anh ra thị trấn Khánh Yên mua sắt và thiết bị để làm khung máy, rồi tháo động cơ chiếc xe WIN của mình đang sử dụng lắp sang. Sau đó, thiết kế lại hệ thống điều khiển số của xe máy từ chế độ dùng chân sang chế độ gạt cần số tay, lắp lưỡi cày... Nửa tháng tìm cách chế tạo, chiếc máy cày theo ý tưởng của anh ra đời. Lần đầu tiên mang máy ra ruộng cạnh nhà để cày thử, bà con thấy lạ kéo nhau ra xem, nhiều người nói mỉa rằng anh bị “ấm đầu”. Lần đầu thử nghiệm không thành công, bởi khi anh vừa nổ máy và hạ lưỡi cày xuống thì bỗng nhiên máy khựng lại vì lưỡi cày cắm quá sâu, máy không tải nổi, cố gắng mãi thì đường cày chỗ sâu, chỗ nông. Không chùn bước, anh Tuấn nghiên cứu kỹ những hạn chế của chiếc máy phiên bản đầu tiên từ độ cao khung máy, vị trí đặt lưỡi cày và thiết bị điều chỉnh lưỡi cày đến chu vi bánh, chiều dài cần lái... Sau gần một tháng cải tiến, chỉnh sửa, anh Tuấn quyết định đưa máy ra chạy thử nghiệm lần 2, lần này máy cày chạy băng băng trong tiếng vỗ tay khen ngợi của người dân. Khi máy đã hoạt động ổn định, anh mang đến thử ở nhiều thửa ruộng khác nhau, như ruộng khô, ruộng thụt, ruộng nước... với cả hai công dụng cày, bừa.
Sau hơn một tháng “ăn ngủ cùng máy cày”, chiếc máy cày mini của anh Tuấn đã chạy ổn định với nhiều ưu thế vượt trội như chỉ mất nửa giờ có thể cày 3 sào ruộng mà chỉ tốn 1 lít xăng, nếu bừa thì thời gian giảm một nửa. So với cày trâu, một chiếc máy cày do anh Tuấn chế tạo cày có công suất bằng 6 con trâu khỏe. Đặc biệt, chiếc máy cày này khá cơ động bởi nó nhỏ gọn (khoảng trên 60 kg), có thể di chuyển, hoạt động ở mọi địa hình, nhất là trên đồng ruộng bậc thang. Để thuận tiện cho máy di chuyển và hoạt động ở mọi địa hình, anh Tuấn đã chế tạo ba bộ bánh phù hợp với từng điều kiện hoạt động: Bánh lồng cày, bánh lồng bừa, bánh hơi để đi trên đường.
Nhờ những tính năng ưu việt của chiếc máy cày mini do anh Tuấn chế tạo, nhiều hộ dân trong vùng đã đến đặt hàng mua máy. Đến nay, anh Tuấn đã lắp ráp hơn 20 chiếc máy cày bán cho các hộ dân trong và ngoài xã. Chia sẻ với tôi, anh Hoàng Anh Tuấn không giấu nổi niềm vui: “Tôi rất vui vì mình đã giúp được người dân trong xã giảm bớt cực nhọc, tiết kiệm được thời gian khi làm đất canh tác. Hiện, tôi đang hoàn thiện những điểm còn chưa ưng ý như mẫu mã, độ êm của máy khi hoạt động, nhưng đến giờ tôi có thể đảm bảo về chất lượng cũng như hiệu quả của máy cày do tôi thiết kế, chế tạo”.
