Giữa nơi quanh năm bốn bề núi dựng, người thầy giáo trường làng cặm cụi, cần mẫn biến những viên đá vô tri trở thành tuyệt tác. Niềm đam mê, lòng nhiệt huyết cùng năng khiếu bẩm sinh của anh đã biến những viên đá xù xì thành bộ thư pháp độc đáo giữa nơi núi hoang, đồi vắng. Đó là thầy giáo trẻ Đỗ Xuân Tựa, người có bộ sưu tập đá cổ độc nhất ở
Người "nghiện" đá
Tốt nghiệp khoa Mỹ thuật Trường Cao đẳng Sư phạm Phú Thọ, thầy giáo trẻ Đỗ Xuân Tựa quyết định dấn thân lên vùng núi xa xôi lập nghiệp, làm giáo viên dạy môn mỹ thuật tại trường THCS Lao Chải.
Thầy giáo Tựa bên bộ sản phẩm làm bằng đá.
Được thừa hưởng sự tài hoa từ ông nội, năm 8 tuổi, Tựa đã theo ông đi viết các câu đối thư pháp bán trong dịp Tết. Nhìn những nét chữ uốn lượn, kỹ thuật điêu luyện như rồng bay phượng múa dọc ngang trên mặt giấy, đam mê thư pháp đã âm ỉ cháy trong anh từ đó.
Cuộc mưu sinh đã đưa đẩy Tựa lên mảnh đất Lào Cai làm nghề "gõ đầu trẻ" và chính tại nơi đây, tài năng của anh bắt đầu trỗi dậy. Sống trong một môi trường mới, bốn bề núi đá trùng điệp, ý tưởng gieo chữ vào đá đã được người thầy giáo trẻ bắt tay thực hiện.
Hết giờ đứng lớp, Tựa lại cùng vợ đi dọc bờ suối, ven mương gom nhặt những cục đá cuội, đá sỏi gánh về. Ngay cả những tảng đá to trên lưng chừng núi, Tựa cũng tìm mọi cách thuê người dân mang về nhà cho kỳ được.
Căn nhà nhỏ nhắn của đôi vợ chồng nhìn quanh chỉ thấy đá và đá. Tựa bảo đó là tất cả niềm đam mê, khối tài sản lớn nhất, đáng giá nhất của vợ chồng anh. Thấy hai vợ chồng ngày nào cũng gánh đá về nhà, nhiều người chứng kiến mà lắc đầu ngao ngán. Họ thắc mắc không biết vợ chồng Tựa mang những thứ vô tri ấy về nhà làm gì?. Trong khi người dân thì chán ngắt bởi đá làm cho cuộc sống của họ khó khăn chật vật hơn còn Tựa chỉ tủm tỉm cười.
"Có người ban đầu nghĩ tôi mang đá về nhà để tìm vàng, ngày nào cũng sang hỏi. Vợ chồng tôi cứ nhìn nhau cười ngặt nghẽo. Trong đá này mà có vàng thì tôi đã giàu to rồi vì nhà tôi chỗ nào cũng có đá" - Tựa tâm sự.
Những viên đá thô ráp được gánh về xếp ngổn ngang, chồng chất ngày này qua tháng khác. Cứ tan trường là Tựa lại ra đứng ngắm, rồi một ngày, dân bản bỗng giật mình khi thấy những viên đá vô tri bắt đầu "sống dậy". Viên nhỏ, viên to muôn hình vạn trạng đều biến thành những tuyệt kỹ bắt mắt.
Tựa đã mày mò cho ra đời những sản phẩm bằng đá trước sự ngỡ ngàng của không chỉ của dân bản mà còn với các du khách nước ngoài. Bất kỳ ai đến tham quan cũng không ngớt lời ca ngợi bởi sự sáng tạo, khéo léo của Tựa. Bộ sản phẩm làm bằng đá độc đáo của anh hiện được trưng bày tại thôn Bản Pho, xã Hầu Thào, (Sa Pa).
Đánh thức những viên đá vô tri
Những viên đá bị nước suối xói mòn theo thời gian, trơ trọi giữa đời thường nhưng nhờ bàn tay tài hoa và lòng yêu nghề của người thầy giáo đã tạo nên một bức tranh sinh động đẹp đến mê hồn. Ban đầu chỉ là những nét chữ thư pháp uốn lượn, bức tranh phong cảnh quê hương vẽ lên đá được trưng bày. Sau này, Tựa sáng tạo thêm nhiều tác phẩm độc đáo, tinh tế đậm chất nghệ thuật được khách du lịch trầm trồ khen ngợi.
Nhận thấy đây là khu vực có nhiều bãi đá đẹp, Tựa tiếp tục theo đuổi học thêm cả nghề điêu khắc. Từ những khối đá to không hình thù, sau khi được mài, xẻ và tạc, chẳng mấy chốc đã biến thành những sản phẩm độc nhất vô nhị giữa miền sơn cước hoang vu.
Trước đây, Tựa đam mê đến mất ăn mất ngủ những nét vẽ trên giấy thì ngày nay Tựa say sưa thổi hồn vào những hòn đá không biết mệt mỏi.
Ngoài niềm đam mê dạy học thì khắc, vẽ lên đá là công việc mà Tựa "nghiện" nhất. Anh bảo: "Ngày nào không cầm tay vào đá là khắp người ngứa ngáy khó chịu. Được khắc, được vẽ lại thấy yêu đời và thấy mình như trẻ mãi không già".
Tác phẩm đá cổ độc nhất ở Sa Pa.
Hầu hết các sản phẩm đá đều được Tựa làm bằng phương pháp thủ công như bộ sản phẩm 12 con giáp, tình mẫu tử, thần tài, phong cảnh thiên nhiên miền sơn cước... Tất cả đều được khắc họa rõ nét, tỉ mỉ đến từng chi tiết.
Nói về những tác phẩm của mình, Tựa cho biết: “Để làm ra được những sản phẩm này cần có con mắt tinh tế, tư duy hình tượng cao. Tự bản thân người làm phải biết sáng tạo, mày mò nên cần nhiều công sức, đòi hỏi sự cầu kỳ khéo léo”.
Đá sau khi đưa về sẽ được phân loại, đánh giá cẩn thận. Những viên đá có kiểu dáng đẹp được Tựa giữ nguyên hiện trạng để đảm bảo tính tự nhiên. Những hòn đá to sẽ được mài rũa dần dần, tuỳ vào kích thước khối đá và con mắt người nghệ sĩ mà khắc hình, tạc tượng. Chính sự say mê sáng tạo, tính kiên nhẫn bền bỉ đã giúp Tựa có được những tác phẩm muôn hình muôn vẻ, thực sự là khối tài sản khổng lồ.
Mỗi sản phẩm đá đều được Tựa gửi gắm một thông điệp riêng, có thể về tình bạn, tình yêu nam nữ, tình cảm gia đình, hay những kinh nghiệm sống mà chính người thầy giáo trẻ tự chiêm nghiệm ra trong đời sống thường ngày.
Niềm vui lớn nhất với anh là sau mỗi giờ giảng dạy trên lớp, các em học sinh của Tựa lại đến để chiêm ngưỡng, để ồ lên một tiếng thán phục những sản phẩm tài hoa do người thầy giáo giàu tâm huyết sáng tạo ra.
Nói về cái nghề hiếm hoi nơi sơn cùng thuỷ tận này, Tựa chia sẻ: “Đam mê chưa đủ mà phải luôn trau dồi, không ngừng sáng tạo mới có thể thổi hồn được vào những hòn đá vốn bị bỏ rơi, vốn được coi là vật vô tri trở thành những vật biết cười, biết nói, biết gửi gắm thông điệp và làm đẹp cho đời. Tôi luôn tâm niệm sống là phải biết sáng tạo, dám theo đuổi những gì mình cho là đúng là có ích với xã hội".
