Người dân thôn Chang (xã Gia Phú) tố Công ty Vạn Thắng bất tín

LCĐT - Vừa qua, Báo Lào Cai đã nhận được đơn thư của bà Trương Thị Thẳn, Trưởng thôn Chang, xã Gia Phú (Bảo Thắng) về việc Công ty Cổ phần đầu tư Vạn Thắng (viết tắt là Công ty Vạn Thắng) hoạt động khai thác quặng apatit trên địa bàn lấp đường giao thông của dân, nhưng hơn 2 năm vẫn không hoàn trả đường mới như cam kết.

Vào cuộc tìm hiểu chúng tôi nhận thấy sự việc như sau: Theo biên bản làm việc được lập ngày 7/3/2017 giữa Công ty Vạn Thắng, chính quyền xã Gia Phú và đại diện nhân dân thôn Chang, các bên thống nhất trong quá trình doanh nghiệp thi công đập và bãi thải quặng tại thôn Chang có ảnh hưởng đến đường dân sinh của khoảng 20 hộ. Từ đó 3 bên đã thống nhất Công ty Vạn Thắng có trách nhiệm làm lại con đường mới cho nhân dân với tiêu chuẩn mặt đường rộng 3,5 m, lề mỗi bên rộng 1 m, có cống thoát nước, mặt đường rải đá dày 20 cm.

Theo nội dung văn bản này thì chiều dài tuyến đường mà Công ty Vạn Thắng phải thi công khoảng 1,2 km, thời gian hoàn thành trước ngày 30/7/2017. Chuẩn bị đến hạn hoàn thành, ngày 12/7/2017, Công ty Vạn Thắng có công văn gửi UBND xã Gia Phú và bà con thôn Chang với nội dung: Do ảnh hưởng giải phóng mặt bằng nên doanh nghiệp xin được lùi thời hạn đến 30/11/2017. Thế nhưng đến nay đã hơn 2 năm, người dân vẫn ngóng cổ chờ tuyến đường được hoàn thiện như doanh nghiệp đã hứa. Sau nhiều lần kiến nghị tới chính quyền địa phương và kêu với doanh nghiệp nhưng không được đáp ứng, với trách nhiệm Trưởng thôn, bà Trương Thị Thẳn đã làm đơn thư đề nghị cơ quan báo chí vào cuộc. 

Dẫn chúng tôi đi thăm tuyến đường nói trên, ngoài Trưởng thôn Trương Thị Thẳn còn có anh Hà Văn Biểu là người dân thôn Chang. Theo chỉ dẫn của bà Thẳn thì tuyến đường cũ của bà con trong thôn giờ đây đã chìm sâu dưới hàng núi đất thải cao tới vài chục mét. Ngay dưới chân núi đất, đá thải mới đắp là đoạn đường tạm của Công ty Vạn Thắng san đào để người dân đi tạm. Bà Thẳn và anh Biểu cho biết, theo cam kết thì Công ty Vạn Thắng phải rải đá dày 20 cm trên tuyến đường này nhưng suốt 2 năm qua, doanh nghiệp chây ỳ, lần lữa không thực hiện. Điều này cũng đồng nghĩa với việc những ngày tháng qua, người dân thôn Chang và các thôn lân cận phải di chuyển trên tuyến đường tạm mà mùa khô thì bụi, ổ gà, ổ trâu, mùa mưa thì lầy lội. Không những thế, trên một đoạn dài tuyến đường nằm quá sát với núi đất, đá đổ thải của Công ty Vạn Thắng nên tiềm ẩn nhiều nguy cơ tai nạn đá lăn hoặc sạt lở đất, đá.

Để dẫn chứng, anh Biểu cho biết, cháu của anh là Hà Văn Quốc đi học trên tuyến đường này đã bị một tảng đá từ bãi đá thải của Công ty Vạn Thắng to bằng nửa cái giường lăn xuống, nếu không có người lớn đi kèm kịp thời đẩy ra thì chuyện bi thảm chắc chắn đã xảy ra. Cũng trên tuyến đường này, năm 2018, anh Lương Văn Tuất là người thôn Chang khi chở nông sản từ nơi sản xuất về nhà, do mặt đường lầy lội mà bị trơn ngã gẫy tay. Điều đáng nói là trong khi người dân thôn Chang và một số thôn lân cận lo lắng, bất an thì hàng ngày, Công ty Vạn Thắng vẫn cho xe, máy đắp núi đất, đá thải dần cao lên, núi đất như chiếc túi khổng lồ treo lơ lửng trên đầu những người dân di chuyển qua quãng đường tạm. 

Làm việc với phóng viên, ông Lưu Hoàng Điểu, Phó Chủ tịch UBND xã Gia Phú khẳng định, đoạn đường mà Công ty Vạn Thắng phải hoàn trả cho thôn Chang và rải đá cấp phối có chiều dài ít nhất là 1,2 km. Xã nhiều lần nhận được phản ánh của người dân, chính quyền địa phương đã nhắc nhở, làm việc trực tiếp với đại diện Công ty Vạn Thắng ít nhất 2 lần nhưng doanh nghiệp vẫn chây ỳ, chỉ hứa mà không thực hiện. Mặt đường không rải đá, Công ty Vạn Thắng làm được 2 cống ngang thì hiện 1 cống đã bị đất, đá vùi lấp.

Ông Điểu cũng cho biết thêm, tới đây, trong chương trình xây dựng nông thôn mới, xã Gia Phú sẽ cứng hóa khoảng 600 m trên tuyến đường nói trên. Như vậy, phần việc của Công ty Vạn Thắng sẽ bớt đi một nửa nhưng để doanh nghiệp thực hiện cam kết thì rất cần cơ quan cấp trên, ngành, đơn vị chức năng tác động.

Như nhận định của người dân thôn Chang và đại diện chính quyền xã Gia Phú, cách lý giải của ông Bạch Quang Thành, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần đầu tư Vạn Thắng cũng hết sức quanh co, “tiền hậu bất nhất”, thiếu trách nhiệm và khó thuyết phục.

Qua điện thoại, ông Thành cho rằng nguyên nhân là thời gian qua đơn vị đang chuyển giao cổ phần có liên quan đến dự án khai thác quặng apatit, nên việc thực hiện cam kết với người dân bị trễ hơn 2 năm. Tuy nhiên, trong buổi làm việc với phóng viên sau đó, ông Thành lại đổ lỗi cho khổ đường hẹp (dù cam kết của doanh nghiệp là mở đường có bề mặt rộng 3,5 m), máy móc của đơn vị toàn loại khổ lớn không tiếp cận được (?).

Điều bất ngờ là dù đọc lại biên bản cam kết nhưng ông Thành vẫn không thừa nhận việc Công ty Vạn Thắng phải rải đá trong khoảng 1,2 km như bà con thôn Chang và đại diện xã Gia Phú khẳng định mà cho rằng trách nhiệm của doanh nghiệp chỉ khoảng vài trăm mét. Ông Bạch Quang Thành cũng không ngần ngại đổ lỗi cho một số người dân địa phương “không tốt”, không ủng hộ và có động tác “cản trở” doanh nghiệp thi công.

Nói tiếp nội dung này, bà Trương Thị Thẳn tâm tư rằng điều mà nhiều người dân muốn nói không chỉ là Công ty Vạn Thắng thất tín, bội ước, vấn đề chính là người dân địa phương đã quá chán ngán, mệt mỏi khi phải cạy cục, ý kiến, kiến nghị khắp nơi cho những vấn đề do doanh nghiệp gây ra nhưng không được giải quyết.

Trong gần chục năm qua, cùng với sự tồn tại của các dự án khai thác khoáng sản thì hàng chục hộ ở thôn Chang có những vướng mắc liên quan nhưng việc tìm đúng người để kiến nghị là rất khó khăn. Bởi, doanh nghiệp liên tục thay đổi đại diện và sau mỗi hợp đồng liên kết, chuyển nhượng quyền khai thác mỏ, người dân không còn biết đâu là doanh nghiệp phải thực thi trách nhiệm với mình.