Ngã ba Cò Nòi - "túi bom" trên cung đường lên chiến dịch Điện Biên Phủ

Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã khẳng định: "Ngã ba Cò Nòi là một cửa ải, tất cả những người ra trận đều phải vượt qua”. Chính vì vậy, ngã ba Cò Nòi đã trở thành "túi bom”, một trong những trọng điểm đánh phá ác liệt nhất của không lực Pháp trên địa bàn Sơn La trong Chiến dịch Điện Biên Phủ. Di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi đã trở thành địa chỉ đỏ, biểu tượng tinh thần quả cảm của lực lượng thanh niên xung phong Việt Nam.
Trọng điểm đánh phá của thực dân Pháp
Ngã ba Cò Nòi là nơi giao nhau giữa quốc lộ 37 và quốc lộ 6 thuộc địa phận xã Cò Nòi, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La. Nơi đây 70 năm về trước, thực dân Pháp xác định đây là "yết hầu”, "tử huyệt” của tuyến cung cấp hậu cần chiến dịch của Việt Minh và ra lệnh cho không quân Pháp ở Đông Dương bằng mọi cách phải biến Ngã ba Cò Nòi - Sơn La "thành bãi lầy”. 
Từ tháng 1/1954, nơi đây trở thành trọng điểm đánh phá ác liệt của thực dân Pháp. Trung bình mỗi ngày đêm diễn ra hàng chục cuộc đánh phá, có ngày chúng ném tới 69 tấn bom đạn, trên mọi tuyến đường, mọi nơi đóng, trú quân của ta hòng quét sạch sinh lực đối phương. Chúng cùng một lúc ném đồng thời các loại bom phá, bom nổ chậm, bom na pan, bom bươm bướm nhằm gây sát thương cao nhất, hòng bóp chết tinh thần và ý chí chiến đấu của quân và dân ta. Các con đường tới đây đều biến mất dưới những hố bom, kể cả những đồi núi chung quanh cũng bị bom "gọt" chỉ còn màu đất đỏ…
Ngã ba Cò Nòi từng  là trọng điểm đánh phá của thực dân Pháp trong quá trình chuẩn bị cho chiến dịch Điện Biên Phủ. 
Với quyết tâm đến cùng bảo vệ thông suốt tuyến đường huyết mạch chi viện cho tiền tuyến, hàng chục vạn bộ đội, dân công hỏa tuyến, thanh niên xung phong ở khắp các địa phương đều tập trung nối đường, chiến đấu bảo vệ điểm nút ngã ba trọng điểm này. Đã có hơn 18.200 lượt thanh niên xung phong phục vụ thường xuyên cho chiến dịch Điện Biên Phủ, trong đó thường trực tại điểm Ngã ba Cò Nòi khoảng 1.000 đội viên thuộc các đơn vị C293, C300 thuộc Đội 34; C403, C406, 408 thuộc Đội 40. 
Ông Lò Văn Pom là dân quân du kích tại Ngã ba Cò Nòi (giai đoạn 1952-1954), trực tiếp làm nhiệm vụ dẫn đường cho bộ đội, thanh niên sơ tán vào các thung lũng để tránh bom, hồi tưởng: "Những tháng bắt đầu Chiến dịch Điện Biên Phủ, ngã ba Cò Nòi không một ngày nào vắng bom oanh tạc. Máy bay địch rải bom theo đợt, từ 6h đến 17h. Cứ vài tiếng lại một tốp bay đến ném bom. Máy bay rải bom từ bản Cò Nòi lên đến quanh khu vực ngã ba đường. Rừng bao quanh ngã ba Cò Nòi trọc như nương vừa mới bị cày. Mỗi ngày có hàng trăm hố bom, lượt bom trước chưa kịp lấp thì lượt sau đã ập tới”.
Cũng theo ông Pom, trung bình cứ 13 phút địch lại ném bom bắn phá một lần, có ngày khoảng 300 quả bom phá, bom nổ chậm, bom napan, bom bướm đã dội xuống Ngã ba Cò Nòi. Quá trình phục vụ Chiến dịch đã có hơn 100 thanh niên xung phong thuộc hai Đội 34 và 40, cùng nhiều người dân địa phương hy sinh anh dũng tại "túi bom” này,  góp phần viết nên khúc tráng ca bất diệt cho thắng lợi lịch sử Điện Biên Phủ "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”.
Trong hồi ký của mình, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã khẳng định: "Ngã ba Cò Nòi là một cửa ải, tất cả những người ra trận đều phải vượt qua”. Chính vì vậy, ngã ba Cò Nòi đã trở thành "túi bom”, một trong những trọng điểm đánh phá ác liệt nhất của không lực Pháp trên địa bàn Sơn La. Chúng cho rằng việc ngăn chặn và cắt đứt con đường vận tải, tiếp tế về mọi mặt của hậu phương miền Bắc cho chiến trường Điện Biên Phủ là vấn đề sống còn của quân đội viễn chinh Pháp tại Việt Nam.
Địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng
Với đạo lý "Uống nước nhớ nguồn”, "Đền ơn đáp nghĩa”, để đời đời tri ân các anh hùng liệt sĩ thanh niên xung phong đã chiến đấu, hy sinh, năm 2000, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và UBND tỉnh Sơn La đã khởi công xây dựng Đài tưởng niệm liệt sĩ thanh niên xung phong tại Ngã ba Cò Nòi, huyện Mai Sơn với tổng diện tích 20.000 m2. Ngày 7/5/2002, Đài tưởng niệm liệt sĩ thanh niên xung phong Ngã ba Cò Nòi được khánh thành và đưa vào sử dụng, trong đó cụm tượng đài được xây dựng với nhóm tượng 3 nam thanh niên xung phong ở tư thế khác nhau. Cùng với tượng đài là hai bức phù điêu thể hiện hình ảnh toàn dân ra trận chiến đấu chống thực dân Pháp. 
Năm 2004, Di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi được Bộ Văn hóa, Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng là Di tích lịch sử cấp quốc gia. Từ đó đến nay, Di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi đã trở thành địa chỉ đỏ, biểu tượng tinh thần quả cảm của lực lượng thanh niên xung phong Việt Nam; là một điểm đến quen thuộc của nhân dân và du khách thập phương trong hành trình du lịch hướng về cội nguồn "Qua miền Tây Bắc”.
Để tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi, năm 2020, tỉnh Sơn La, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Trung ương Hội Cựu Thanh niên xung phong Việt Nam đã triển khai xây dựng Khu tưởng niệm tâm linh thuộc Khu Di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi trên diện tích hơn 10 ha, với tổng mức đầu tư trên 14 tỷ đồng. 
Đến nay, Khu tưởng niệm tâm linh đã hoàn thành giai đoạn I. Công trình này cùng với Đài tưởng niệm liệt sĩ thanh niên xung phong làm nên quần thể Khu di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi là nơi về lại chiến trường xưa của những người đã từng chiến đấu, phục vụ chiến đấu tại Ngã ba Cò Nòi và Chiến dịch Điện Biên Phủ; là địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng, lòng yêu nước cho thế hệ trẻ.
Sau khi khánh thành giai đoạn I, Dự án tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi sẽ được tiếp tục thực hiện giai đoạn II (2021 - 2025) với các hạng mục như: hạ tầng giao thông nội bộ; hạ tầng kỹ thuật toàn khu di tích; tu bổ, cải tạo khu tượng đài; cải tạo, nâng cấp nhà trưng bày; khu công viên chứng tích...
Tác giả - nhà báo Dương Hoài Văn (Báo Yên Bái) bên tượng đài liệt sỹ thanh niên xung phong trong quần thể di tích Ngã ba Cò Nòi.
Chiến tranh đã lùi xa nhưng ngã ba Cò Nòi sẽ mãi là chứng nhân lịch sử của tinh thần quyết chiến, quyết thắng, góp phần làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ; kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến trường chinh chống thực dân Pháp. Đồng bào các dân tộc xã Cò Nòi nói riêng và tỉnh Sơn La nói chung sẽ tiếp nối truyền thống vẻ vang ấy, viết tiếp những bản hùng ca trong thời bình.
Hướng tới kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024), trên cung đường dẫn về Tây Bắc, rất nhiều đoàn du khách thường dừng chân ở ngã ba Cò Nòi để thắp hương, tưởng nhớ công lao của các cựu thanh niên xung phong đã ngã xuống vì Tổ quốc. 
Văn Dương

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Thường trực Tỉnh ủy duyệt Văn kiện Đại hội Đảng bộ các xã Mù Cang Chải và Hạnh Phúc

Thường trực Tỉnh ủy duyệt Văn kiện Đại hội Đảng bộ các xã Mù Cang Chải và Hạnh Phúc

Sáng nay 30/7, tại trụ sở Tỉnh ủy, dưới sự chủ trì của đồng chí Trịnh Xuân Trường, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, Thường trực Tỉnh ủy tổ chức họp duyệt văn kiện, chương trình, tài liệu Đại hội đại biểu Đảng bộ xã Mù Cang Chải và Hạnh Phúc, nhiệm kỳ 2025 - 2030.

Cần chú trọng hơn nữa việc bồi dưỡng, phát huy đội ngũ trí thức tại chỗ, nhất là trí thức là người dân tộc thiểu số, đội ngũ cán bộ khoa học trẻ, phụ nữ, trí thức trẻ công tác ở vùng cao

Cần chú trọng hơn nữa việc bồi dưỡng, phát huy đội ngũ trí thức tại chỗ, nhất là trí thức là người dân tộc thiểu số, đội ngũ cán bộ khoa học trẻ, phụ nữ, trí thức trẻ công tác ở vùng cao

Đó là yêu cầu của đồng chí Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương tại buổi làm việc với Tỉnh ủy Lào Cai về kết quả thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và công tác tri thức sáng 30/7.

Các xã cần bổ sung, điều chỉnh các nội dung, chỉ tiêu phấn đấu phù hợp với đặc điểm tình hình địa bàn

Các xã cần bổ sung, điều chỉnh các nội dung, chỉ tiêu phấn đấu phù hợp với đặc điểm tình hình địa bàn

Đó là ý kiến chỉ đạo của đồng chí Thiếu tướng Cao Minh Huyền, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Giám đốc Công an tỉnh, Tổ trưởng Tổ công tác số 11 của Tỉnh ủy trong cuộc họp duyệt văn kiện đại hội Đảng bộ 6 xã Chế Tạo, Nậm Có, Lao Chải, Khao Mang, Púng Luông và Tú Lệ, nhiệm kỳ 2025 – 2030, tổ chức ngày 28/7 vừa qua.

Chủ tịch Quốc hội: Nghị viện các nước cần tăng cường đối thoại và xây dựng lòng tin

Chủ tịch Quốc hội: Nghị viện các nước cần tăng cường đối thoại và xây dựng lòng tin

Phát biểu tại Phiên thảo luận chung của Hội nghị các Chủ tịch Quốc hội thế giới lần thứ 6 vào chiều 29/7 (theo giờ địa phương), tại Geneva, Thụy Sĩ, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh Nghị viện các nước cần tăng cường đối thoại và xây dựng lòng tin “Đối thoại thay cho đối đầu”.

Hướng dẫn tổ chức Đại hội đại biểu MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã, nhiệm kỳ 2025-2030

Hướng dẫn tổ chức Đại hội đại biểu MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã, nhiệm kỳ 2025-2030

Thay mặt Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, bà Hà Thị Nga, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam đã ký ban hành Hướng dẫn số 03/HD-MTTW-BТТ về tổ chức Đại hội đại biểu MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã, nhiệm kỳ 2025-2030.

Đoàn công tác Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương khảo sát việc thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng về phát triển khoa học, công nghệ tại Chi nhánh Luyện đồng Lào Cai - VIMICO

Đoàn công tác Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương khảo sát việc thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng về phát triển khoa học, công nghệ tại Chi nhánh Luyện đồng Lào Cai - VIMICO

Chiều 29/7, tại xã Bát Xát, Đoàn công tác Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương do đồng chí Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương làm Trưởng đoàn đã khảo sát tại Chi nhánh Luyện đồng Lào Cai - VIMICO (Tổng Công ty Khoáng sản TKV) về việc thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng trong lĩnh vực khoa học công nghệ và phát triển tri thức.

Hội nghị lấy ý kiến của đội ngũ văn nghệ sĩ, trí thức, nhà khoa học vào dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ I

Hội nghị lấy ý kiến của đội ngũ văn nghệ sĩ, trí thức, nhà khoa học vào dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ I

Thực hiện Kế hoạch số 08 – KH/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, chiều 29/7, Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy Lào Cai tổ chức Hội nghị lấy ý kiến của đội ngũ văn nghệ sĩ, trí thức, nhà khoa học trên địa bàn vào Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030.

Đồng chí Trịnh Xuân Trường - Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh phát biểu kết luận Hội nghị.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy duyệt văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ xã Văn Bàn và Bảo Yên, nhiệm kỳ 2025 - 2030

Chiều 29/7, Thường trực Tỉnh ủy tổ chức các Hội nghị duyệt văn kiện, chương trình, tài liệu Đại hội đại biểu Đảng bộ lần thứ Nhất, nhiệm kỳ 2025 - 2030 của xã Bảo Yên và xã Văn Bàn. Đồng chí Trịnh Xuân Trường, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh chủ trì các hội nghị.

“5 không” để cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh

“5 không” để cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh

Dự và phát biểu tại hội nghị gặp mặt doanh nghiệp, nhà đầu tư trên địa bàn tỉnh do UBND tỉnh tổ chức sáng 29/7 tại Hội trường Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, đồng chí Trịnh Xuân Trường, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh nhấn mạnh, tỉnh cam kết sẽ tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh một cách thực chất với tinh thần “5 không”.

fb yt zl tw