Lan tỏa rộng rãi giá trị di sản hát Xoan trên không gian mạng

Dự án “Giới thiệu di sản âm nhạc hát Xoan” mang đặc trưng của thời đại số, với mục đích giới thiệu và lan tỏa hát Xoan trên không gian mạng, gồm 1 clip trò chuyện “Về đất Tổ nghe Xoan” và 16 bài xoan.

Với mong muốn đóng góp sức mình vào công cuộc bảo tồn, phát huy giá trị hát Xoan, lan tỏa hát Xoan ra cộng đồng, đặc biệt là trên không gian mạng để nhiều người có thể tiếp cận các bài Xoan chuẩn mực, thưởng thức hoặc khai thác làm tư liệu phục vụ công tác nghiên cứu hay các mục đích khác, nhà nghiên cứu âm nhạc Nguyễn Quang Long cùng các cộng sự đã thực hiện dự án “Giới thiệu di sản âm nhạc hát Xoan”. Đây là dự án 100% xã hội hóa, do nhà nghiên cứu âm nhạc Nguyễn Quang Long làm chủ nhiệm dự án, Quỹ Thiện Tâm thuộc Tập đoàn Vingroup đồng hành cùng một phần trong dự án.

Dự án được lên kế hoạch từ năm 2022 và thực hiện trong năm 2023 và được ra mắt đúng dịp mùa xuân Giáp Thìn trên kênh YouTube Dân ca & nhạc cổ truyền do nhà nghiên cứu âm nhạc Nguyễn Quang Long sáng lập và vận hành nhằm tôn vinh những giá trị âm nhạc quý báu của dân tộc. Đây như một hoạt động hướng tới ngày Giỗ Tổ Vua Hùng mồng 10 tháng 3 âm lịch năm 2024.

Nhà nghiên cứu âm nhạc Nguyễn Quang Long cùng các nghệ nhân phường Xoan Thét.
Nhà nghiên cứu âm nhạc Nguyễn Quang Long cùng các nghệ nhân phường Xoan Thét.

Dự án mang đặc trưng của thời đại số, với mục đích giới thiệu và lan tỏa hát Xoan trên không gian mạng, gồm 1 clip trò chuyện “Về đất Tổ nghe Xoan” và 16 bài Xoan. Ê kíp đã lựa chọn 13 bài chặng quả cách (chặng hát trung tâm) và 3 bài chặng hát thờ để thực hiện dự với mong muốn tạo nên một bức tranh tổng thể, đa dạng của âm nhạc hát Xoan.

Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Long, nghệ sĩ, nghệ nhân thể hiện dự án này khác biệt so với nhiều dự án tương tự đã làm trước đó. Các dự án trước thường có sự tham gia của cả 4 phường Xoan cổ là Phù Đức, Kim Đới, Thét và An Thái. Chưa có một dự án nào được thực hiện chỉ duy nhất với một phường Xoan. Trong khi đặc thù của nghệ thuật dân gian là tính dị bản, dẫu có thể vẫn cùng một bài, cùng tên gọi cùng những nét giai điệu cũng như nội dung ca từ đặc trưng nhưng ở trong đó lại có một vài nét riêng khác biệt. Chính vì vậy, lần thực hiện dự án này, nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Long quyết định chọn chỉ duy nhất phường Xoan Thét để giới thiệu. Điều này góp phần tạo nên một quỹ bài đầy đủ ở chặng hát quan trọng nhất của hát Xoan ở một phường. Việc có thêm một clip ghi lại cuộc trò chuyện gần gũi và dân dã góp phần hé mở cách cửa cho những người yêu thích có thể tiếp cận dễ dàng, hiểu thêm hơn về hát Xoan.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Long cho biết: Do đặc thù của âm nhạc dân gian, dù 13 quả cách giống nhau nhưng mỗi phường có cách thể hiện khác nhau, chứa đựng những nét riêng ở phần âm nhạc và lời ca. Tham gia dự án có các nghệ nhân xuất sắc của nghệ thuật Hát Xoan hiện nay như các Nghệ nhân Ưu tú Bùi Thị Kiều Nga (trùm phường), Nguyễn Thị Ngà, Lê Thị Nhàn và nghệ nhân Nguyễn Văn Thuyết. Ngoài ra còn có kép Xoan trẻ Nguyễn Minh Trí (sinh năm 2005). Các nghệ nhân đều sinh trưởng trong gia đình có truyền thống nhiều đời gắn với hát Xoan và có tính kế thừa, tiếp nối hiện hữu tại Phường Xoan Thét.

Toàn bộ phần thu âm do nhạc sĩ Phan Thanh Cường thực hiện. Ê kíp ghi hình đơn giản tại 4 di tích lịch sử có liên quan trực tiếp tới hát Xoan. Đó là: Miếu Lãi Lèn (Phường Xoan Phù Đức), đình Thét (Phường Xoan Thét), đình Kim Đới (Phường Xoan Kim Đới) và đình An Thái (Phường Xoan An Thái), đều nằm ở Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Phần hình ảnh sẽ được dùng làm nền minh họa, giới thiệu các di tích lịch sử liên quan trực tiếp đến hát Xoan. Bên cạnh đó, còn có sự đồng hành cố vấn của nhạc sĩ Tùng Lâm (Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tại Phú Thọ)...

Nhạc sĩ Phan Thanh Cường chia sẻ: "Có một điều mà tôi cùng ekip luôn tâm đắc là làm sao giữ được chất mộc mạc, chất dân gian khi thu âm lại! Tại Phường Xoan Thét, các nghệ nhân hát và chơi nhạc cụ sống hoà cùng với nhau, tuy rất mộc mạc nhưng lại rất độc đáo. Nếu chúng ta tách ra thu từng người một thành từng track rồi ghép lại với nhau thì nghe sẽ bị cảm giác rất điện tử và không còn giữ được không gian cảm giác tại Đình làng nữa. Nên khi thu ekip đã sắp đặt vị trí micro theo không gian để đảm bảo được các nghệ nhân thoải mái diễn xướng cùng nhau, mà vẫn ra được tiếng trống, tiếng nghệ nhân hát hoà trộn, trống không bị to quá đè hết tiếng hát. Trong công việc bảo tồn âm nhạc dân gian, tôi và nhà nghiên cứu âm nhạc Nguyễn Quang Long luôn tôn trọng nâng niu những nét tinh hoa văn hoádân gian của dân tộc mình".

Theo VOV

Ý kiến bạn đọc

Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Giữ gìn “sức mạnh mềm” của dân tộc

Giữ gìn “sức mạnh mềm” của dân tộc

Trong bối cảnh đất nước đang chuyển mình mạnh mẽ theo dòng chảy hiện đại hóa, công tác bảo tồn văn hóa Hùng Vương còn mang một ý nghĩa chiến lược sâu sắc: giữ gìn “sức mạnh mềm” của dân tộc.

Công nghiệp văn hóa nhìn từ các hiệu ứng mới

Công nghiệp văn hóa nhìn từ các hiệu ứng mới

Công nghiệp văn hóa đang ngày càng được chú trọng tại Việt Nam. Tuy nhiên, để biến lĩnh vực này thành một trong những động lực tăng trưởng bền vững của đất nước, cần một chiến lược dài hơi, bài bản và đồng bộ. Bởi các sản phẩm văn hóa của Việt Nam vẫn chưa thể thực sự cạnh tranh trên thị trường quốc tế...

Đại thắng mùa Xuân năm 1975 - Thiên anh hùng ca bất hủ trong thời đại Hồ Chí Minh

Đại thắng mùa Xuân năm 1975 - Thiên anh hùng ca bất hủ trong thời đại Hồ Chí Minh

Nhân kỷ niệm 50 năm Đại thắng mùa Xuân 1975, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật giới thiệu tới bạn đọc hai ấn phẩm đặc biệt: “Tổng hành dinh trong mùa Xuân toàn thắng” của Đại tướng Võ Nguyên Giáp và “Về đại thắng mùa Xuân 1975 qua tài liệu của chính quyền Sài Gòn”. Đây là những tư liệu quý với góc nhìn đa chiều về thắng lợi vĩ đại của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, kết thúc bằng Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.

Hé lộ dàn tài tử sẽ hóa thân thành 'tứ quái' The Beatles

Hé lộ dàn tài tử sẽ hóa thân thành 'tứ quái' The Beatles

Theo công bố mới nhất, bộ phim tiểu sử về các thành viên nhóm nhạc huyền thoại The Beatles sẽ xuất hiện trên màn ảnh rộng vào tháng 4/2028. Điều khiến dư luận quan tâm hiện nay là gương mặt nào sẽ đảm nhận trọng trách hóa thân thành “tứ quái” nước Anh.

Khi âm nhạc kết nối di sản

Khi âm nhạc kết nối di sản

Khi những giai điệu vang lên trong không gian của các địa danh lịch sử, chúng không chỉ mang đến giá trị giải trí mà còn làm sống lại ký ức, giúp bảo tồn và phát huy giá trị di sản theo cách sáng tạo.

Hưởng ứng Ngày sách và văn hóa đọc: Những không gian đọc sách trong thời đại số

Hưởng ứng Ngày sách và văn hóa đọc: Những không gian đọc sách trong thời đại số

Trong kỷ nguyên số với việc phát triển mạnh mẽ của các thiết bị điện tử thông minh, có rất nhiều kênh và cách để tiếp cận tri thức nhưng văn hóa đọc vẫn giữ một vị trí nhất định, là một kênh quan trọng để “công dân số” ưu tiên lựa chọn. Thế nhưng làm thế nào để lan tỏa văn hóa đọc, để người dân có được những lựa chọn thông minh, tìm về với thế giới tri thức hữu ích trên mỗi trang sách, không chỉ là trăn trở của riêng các nhà xuất bản, phát hành mà là của toàn xã hội.

Bài cuối: Gìn giữ, phát huy những mạch nguồn

Nhịp điệu Sông Hồng - vang mãi ngàn năm: Bài cuối: Gìn giữ, phát huy những mạch nguồn

Sông Hồng có tổng chiều dài 1.149 km, bắt đầu từ dãy núi Ngọa Sơn thuộc tỉnh Vân Nam (Trung Quốc), sau đó chảy qua lãnh thổ Việt Nam hơn 500 km trước khi hòa vào đại dương bao la. Trên địa phận Việt Nam, dòng sông chảy qua 9 tỉnh: Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Hưng Yên, Hà Nam, Nam Định và Thái Bình. Những mạch nguồn văn hóa được kết tinh, phát huy cả ngàn đời nay dọc dòng sông lớn đã tạo nên dòng chảy văn hóa, nền văn hóa sông Hồng mang những nét riêng có.

Bài 3: Lắng sâu giai điệu dân ca

Nhịp điệu Sông Hồng - vang mãi ngàn năm: Bài 3: Lắng sâu giai điệu dân ca

Cùng với tìm hiểu những di tích lịch sử văn hóa chứa đựng hoạt động tín ngưỡng tâm linh độc đáo, trong hành trình đến với vùng đất nơi sông Hồng chảy qua, chúng tôi còn được tìm hiểu, trải nghiệm không gian diễn xướng, nghệ thuật trình diễn dân gian của những làn điệu dân ca. Mỗi lời hát, điệu múa thấm đượm tình người hồn hậu, tạo nên nét văn hóa độc đáo ở các vùng quê nơi dòng "sông Mẹ" chảy qua.

Bài 2: Linh thiêng tín ngưỡng thờ Mẫu

Nhịp điệu Sông Hồng - vang mãi ngàn năm Bài 2: Linh thiêng tín ngưỡng thờ Mẫu

Trong hành trình khám phá di sản văn hóa phi vật thể dọc sông Hồng, chúng tôi có dịp đến thăm nhiều di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia tại các tỉnh và tìm hiểu nhiều nét văn hóa đẹp của các địa phương, các dân tộc. Dọc dài đôi bờ dòng sông, tín ngưỡng thờ Mẫu sâu đậm trong đời sống văn hóa tâm linh của các cộng đồng.

Bài 1: Văn hóa tâm linh miền sông nước

Nhịp điệu Sông Hồng - vang mãi ngàn năm: Bài 1: Văn hóa tâm linh miền sông nước

Sông Hồng là dòng sông lớn nhất miền Bắc, được coi là dòng sông mẹ, bồi đắp phù sa cho các khu vườn ven sông trải dài từ nơi chảy vào đất Việt là Lào Cai đến hạ lưu là cửa biển Ba Lạt (tỉnh Thái Bình). Từ những bãi bồi phì nhiêu, cư dân khắp nơi đã cùng tụ họp về đây từ buổi dựng nước Văn Lang (theo các dấu tích khảo cổ, nhiều hiện vật được tìm thấy là minh chứng người Việt cổ đã cư trú ở đây từ thời kỳ dựng nước Văn Lang), tạo nên những ngôi làng cổ hàng nghìn năm.

fb yt zl tw