Hệ lụy đến sức khỏe từ đồ uống có đường ngày càng rõ

Báo cáo của Bộ Y tế cho thấy, mức độ tiêu thụ đồ uống có đường tại nước ta tăng nhanh trong những năm gần đây và đã gây ra những lo ngại về sức khoẻ cộng đồng. Dù đã muộn nhưng rất cần có giải pháp tổng thể để giảm lượng tiêu thụ đồ uống có đường và giảm thấp nhất tác động xấu của loại sản phẩm này đối với sức khỏe.

Lượng tiêu thụ đồ uống có đường tại Việt Nam đang gia tăng nhanh chóng. Từ năm 2009 đến 2023, lượng tiêu thụ đã tăng gấp 4 lần, riêng từ năm 2013 đến năm 2023 lượng tiêu thụ tăng từ 3,44 tỷ lít lên 6,67 tỷ lít. Tính theo bình quân đầu người, mức tiêu thụ đã tăng 350%.

Trong năm 2023, trung bình mỗi người Việt Nam tiêu thụ khoảng 66 lít đồ uống có đường, tương ứng với 18g đường mỗi ngày từ các loại đồ uống này. Lượng đường này chiếm tới 36% mức khuyến nghị tối đa của Tổ chức Y tế thế giới dành cho người trưởng thành (dưới 50g đường/người/ngày), cho thấy nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe do tiêu thụ đường vượt mức.

Mức tiêu thụ đồ uống có đường ở cũng đáng báo động. Theo Điều tra toàn cầu về sức khỏe học sinh Việt Nam năm 2019, khảo sát trên 7.796 học sinh từ 13 đến 17 tuổi tại 20 tỉnh, thành phố thì có tới 33,96% học sinh uống nước ngọt có ga ít nhất một lần mỗi ngày.

Dự báo của một số tổ chức quốc tế cho thấy, nếu không có biện pháp kiểm soát hiệu quả, tiêu thụ đồ uống có đường tại Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trung bình 6,4% mỗi năm từ 2023 đến 2028, làm gia tăng nguy cơ các bệnh không lây nhiễm như thừa cân, béo phì và đái tháo đường.

Trước thực trạng này, việc triển khai các biện pháp kiểm soát tiêu thụ đồ uống có đường là cấp thiết để , nhất là trẻ em và thanh thiếu niên.

Các chuyên gia đã chỉ rõ, một trong những giải pháp hiệu quả được đề xuất là áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường, nhằm kìm hãm xu hướng tiêu thụ quá mức và giảm thiểu lượng đường hấp thụ trong dân số.

Sử dụng đồ uống có đường được chứng minh có mối liên quan với các bệnh tim mạch, tiểu đường, thừa cân, béo phì và bệnh ung thư. Theo kết quả khảo sát cắt ngang tại 31 trường trung học cơ sở ở Thành phố Hồ Chí Minh với 2.678 học sinh, những trẻ thường xuyên uống nước ngọt có nguy cơ mắc thừa cân béo phì cao hơn ba lần so với trẻ không uống thường xuyên.

Song song với mức độ tiêu thụ đồ uống có đường tăng gấp đôi ở Việt Nam thì trong 10 năm qua, tỷ lệ thừa cân béo phì ở trẻ học đường từ 5 đến 19 tuổi cũng đã tăng gấp đôi, ở mức 8,5% năm 2010 lên 19% năm 2020 và ở người trưởng thành, tỷ lệ thừa cân béo phì đã tăng 30% trong 6 năm, từ 15,6% năm 2015 lên 19,6% năm 2020 cho thấy mối liên quan trực tiếp giữa việc sử dụng đồ uống có đường với tình trạng béo phì và gây ra các bệnh tim mạch, tiểu đường.

Nghiên cứu toàn cảnh về thừa cân béo phì và yếu tố nguy cơ của thừa cân béo phì ở Việt Nam cho thấy tiêu thụ nước ngọt là yếu tố nguy cơ của thừa cân béo phì và cần phải được can thiệp để giảm sử dụng.

Một nghiên cứu tại 75 quốc gia trên thế giới cũng cho thấy cứ tăng tiêu thụ đồ uống có đường lên 1% thì có thêm 4,8% người lớn thừa cân, 2,3% người lớn béo phì và 0,3% người mắc tiểu đường. Tiêu thụ đồ uống có đường làm tăng 18% nguy cơ mắc béo phì, tăng 12% nguy cơ tăng huyết áp, tăng 29% nguy cơ mắc đái tháo đường tuýp 2 và tăng 29% nguy cơ mắc hội chứng rối loạn chuyển hóa.

Tổ chức Y tế thế giới đã đưa ra kết luận: Tiêu thụ thường xuyên đồ uống có đường làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2, bệnh tim mạch, sâu răng, loãng xương và gây thừa cân và béo phì, đồng thời tiềm ẩn nhiều khả năng dẫn đến tăng nguy cơ mắc các bệnh không lây nhiễm khác, trong đó có ung thư.

Sử dụng đồ uống có đường là nguyên nhân trực tiếp gây ra tình trạng béo phì và từ đó gây ra các bệnh tim mạch, tiểu đường. Vậy nên, áp dụng các giải pháp hạn chế sử dụng đồ uống có đường là giải pháp khả thi và khoa học để kiểm soát, đẩy lùi các tình trạng bệnh như tim mạch, ung thư, tiểu đường, thừa cân, béo phì.

Để hạn chế tiêu dùng và sử dụng đồ uống có đường, Tổ chức Y tế thế giới nhấn mạnh rằng các quốc gia cần áp dụng đồng bộ các biện pháp: đối với sản phẩm này; truyền thông trên diện rộng về tác hại của tiêu dùng thường xuyên đồ uống có đường; hạn chế quảng cáo; xây dựng chính sách bữa ăn học đường… trong đó thuế là biện pháp có hiệu quả cao và chi phí thấp.

Dựa trên các bằng chứng khoa học, Tổ chức Y tế thế giới đã khuyến cáo để giảm tiêu thụ đường từ đồ uống có đường ở mức đủ mạnh để phòng ngừa bệnh béo phì và các vấn đề sức khỏe có liên quan thì mức thuế đối với đồ uống có đường cần phải bảo đảm tăng giá bán lẻ lên ít nhất là 20%.

Nghiên cứu của Trường đại học Y tế công cộng đã chỉ ra nếu áp thuế để tăng giá bán lẻ đồ uống có đường lên 20% theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới thì tỷ lệ thừa cân, béo phì có thể giảm lần lượt 2,1% và 1,5%, phòng tránh được 80.000 ca đái tháo đường, tiết kiệm cho hệ thống y tế gần 800 tỷ đồng.

Trên thế giới, hiện nay đã có ít nhất 108 quốc gia áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường, trong đó trong khu vực Đông Nam Á cũng đã 7 nước áp thuế với mặt hàng này. Điều này minh chứng việc áp thuế với đồ uống có đường là biện pháp khả thi với các nước đã phát triển và đang phát triển, trong đó Việt Nam.

Trong Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi tại phiên thảo luận tại phiên họp Quốc hội mới đây, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Quốc hội Phan Văn Mãi cho rằng, việc bổ sung nước giải khát có đường vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt là nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng và Nhà nước về bảo vệ sức khỏe nhân dân, khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc và Bộ Y tế.

Đề xuất áp thuế đối với nước giải khát có đường là đề xuất bước đầu trong tiến trình thực hiện các giải pháp nhằm hạn chế việc sản xuất, tiêu dùng các sản phẩm có nhiều đường trong thực phẩm, đồ uống. Áp thuế không chỉ giúp giảm bớt việc sử dụng các sản phẩm này, mà còn thúc đẩy các công ty sản xuất đồ uống tạo ra các sản phẩm lành mạnh hơn cho sức khỏe người tiêu dùng và người dân sẽ có xu hướng sử dụng các đồ uống lành mạnh hơn như nước lọc, nước trái cây nguyên chất, nước uống có ít đường.

Điều này sẽ góp phần phòng các bệnh không lây nhiễm đồng thời tăng nguồn thu thông qua thuế tiêu thụ đặc biệt, từ đó hiện thực hóa chỉ đạo của Tổng Bí thư về việc tiến tới miễn viện phí vào năm 2030–2035.

nhandan.vn

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Tuyên chiến với thuốc giả: Yêu cầu hành động toàn diện

Tuyên chiến với thuốc giả: Yêu cầu hành động toàn diện

Trước thực trạng thuốc giả, thực phẩm chức năng giả ngày càng len lỏi vào hệ thống phân phối, đe dọa trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng và niềm tin vào ngành y tế, vấn đề đặt ra hiện nay là cuộc chiến chống thuốc giả, không chỉ là trách nhiệm hành chính. Đó là phép thử về năng lực quản lý, khả năng ứng dụng công nghệ và đặc biệt - là thước đo đạo lý của xã hội.

Lần đầu tiên Việt Nam có vaccine não mô cầu thế hệ mới không giới hạn độ tuổi tiêm

Lần đầu tiên Việt Nam có vaccine não mô cầu thế hệ mới không giới hạn độ tuổi tiêm

Ngày 4/7, bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Tiêm chủng VNVC cho biết, 230 trung tâm VNVC trên toàn quốc đã triển khai tiêm vaccine não mô cầu thế hệ mới MenACYW. Đây là lần đầu tiên tại Việt Nam, vaccine phòng não mô cầu được chỉ định tiêm cho người lớn từ 56 tuổi trở lên.

Người dân yên tâm khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế sau sáp nhập

Người dân yên tâm khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế sau sáp nhập

Sau ngày 1/7/2025 thời điểm chính thức thành lập tỉnh Lào Cai mới trên cơ sở sáp nhập Lào Cai và Yên Bái, bộ máy chính quyền hai cấp đã nhanh chóng đi vào hoạt động ổn định. Một trong những lĩnh vực được người dân đặc biệt quan tâm là quyền lợi khám, chữa bệnh (KCB) bảo hiểm y tế (BHYT). Thực tế tại các cơ sở y tế cho thấy, công tác KCB diễn ra thông suốt, không bị gián đoạn, người dân hoàn toàn yên tâm khi đến khám, chữa bệnh bằng BHYT.

Hệ thống y tế tỉnh Lào Cai sau sáp nhập

Hệ thống y tế tỉnh Lào Cai sau sáp nhập

Sau hợp nhất, tỉnh Lào Cai (mới) sẽ có 40 đơn vị y tế công lập và 5 đơn vị y tế tư nhân. Trong đó, có 4 bệnh viện Đa khoa tuyến tỉnh, 4 bệnh viện chuyên khoa tuyến tỉnh. Bệnh viện đa khoa huyện, thành phố đã được đổi tên thành bệnh viện đa khoa khu vực; Trung tâm Y tế cấp huyện trực thuộc UBND cấp huyện được đổi tên và chuyển nguyên trạng về trực thuộc Sở Y tế. 

Lào Cai bảo đảm khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp

Lào Cai bảo đảm khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp

Thông tin từ Sở Y tế Lào Cai, thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, ngành y tế và bảo hiểm xã hội (BHXH) đã phối hợp triển khai những hoạt động cần thiết để bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người tham gia bảo hiểm y tế (BHYT), công tác khám bệnh, chữa bệnh BHYT liên tục, thông suốt, không bị gián đoạn.

Hành trình yêu thương không giới hạn

Hành trình yêu thương không giới hạn

Có những đứa trẻ không thể gọi mẹ bằng tiếng “mẹ” đầu đời. Có những ánh mắt ngơ ngác không phản hồi lại vòng tay yêu thương… Đó là nỗi niềm của các gia đình có con mắc hội chứng rối loạn phổ tự kỷ - hành trình của nước mắt, hy vọng và tình yêu không điều kiện.

fb yt zl tw