Trong các nội dung lớn được nêu ra tại dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi) để Quốc hội xem xét tại kỳ họp, có 2 nội dung đang được dư luận hiện nay rất quan tâm, đó là quy định về khung giờ làm thêm và thời giờ làm việc, nghỉ ngơi của người lao động. Theo quy định hiện hành thì tổng số giờ làm việc của người lao động trong khu vực công, hành chính là 40 giờ/tuần, tức là chỉ làm việc 5 ngày, được nghỉ trọn hai ngày thứ bảy và chủ nhật. Trong khi người lao động tại khu vực doanh nghiệp, sản xuất kinh doanh đang phải làm việc 6 ngày với 48 giờ/tuần (chỉ được nghỉ ngày chủ nhật).
Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, tổ chức đại diện, bảo vệ người lao động, cho rằng quy định như hiện nay là không ổn. Trong khi khu vực hành chính được nghỉ ngơi 2 ngày cuối tuần, thậm chí nhiều người hầu như không làm việc mà vẫn hưởng lương, thì người lao động trong các doanh nghiệp đang phải làm việc quần quật. Do đó, tổ chức đại diện cho người lao động đề xuất giảm giờ làm việc bình thường của người lao động tại khu vực doanh nghiệp từ 48 giờ/tuần xuống còn 44 giờ/tuần, tức là được nghỉ từ chiều thứ bảy đến chủ nhật, để giảm dần khoảng cách giữa khu vực hành chính sự nghiệp và khu vực doanh nghiệp.
Khi thông tin này được đưa lên mạng xã hội, rất nhiều thành viên, người lao động bày tỏ sự đồng tình, ủng hộ. Nhiều người chia sẻ, hàng ngày phải làm thêm vất vả, độc hại, tăng ca kíp mới đủ sống, nên rất cần thêm thời giờ nghỉ ngơi, để chăm sóc gia đình, tái tạo sức khỏe… Khảo sát thực tế tâm tư công nhân tại Hà Nội, TP Hải Phòng, TPHCM, Tiền Giang, Cao Bằng… do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam vừa tổ chức mới đây cho thấy, hiện nhiều nơi đã và đang áp dụng chính sách cho người lao động được nghỉ 1-2 ngày, thậm chí 3 ngày thứ bảy mỗi tháng, hưởng nguyên lương. Chủ yếu là các doanh nghiệp có vốn đầu tư từ Nhật Bản, Hàn Quốc có chính sách nhân sự tốt. Nhờ chính sách thu hút này, người lao động cảm thấy vui vẻ, làm việc hiệu quả, không muốn “nhảy việc”…
Do đó, đến nay mặc dù đề xuất tăng thêm 3 ngày nghỉ lễ đã bị bác bỏ, nhưng Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam vẫn tiếp tục bảo vệ quan điểm cần giảm thời giờ làm việc bình thường của người lao động từ 48 giờ xuống 44 giờ khi xin ý kiến Quốc hội về dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi). Bởi, nếu làm việc dài có thể xáo trộn nhịp sinh học, gây tai nạn lao động, ảnh hưởng tiêu cực đến tâm trạng, sức khỏe, dẫn đến năng suất lao động thấp. Trong thời gian qua, thời giờ làm việc kéo dài là một trong những nguyên nhân dẫn đến xung đột, ngừng việc, đình công, tranh chấp lao động...
Đó là đứng ở góc độ của người lao động, nhưng theo ý kiến của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (cơ quan đại diện quyền lợi cho các doanh nghiệp) cũng như các hiệp hội ngành hàng, thì nếu giảm giờ làm việc bình thường cho người lao động sẽ dẫn tới tình trạng doanh nghiệp phải tuyển thêm hàng loạt lao động nữa, thậm chí tăng ca bừa bãi để kịp đơn hàng, tiến độ. Như thế thì “mèo lại hoàn mèo”. Người lao động lại bị cuốn vào vòng xoáy làm thêm ca thêm giờ để tăng thu nhập, không có thời gian nghỉ ngơi, sức khỏe và cuộc sống bị xáo trộn.
Vì vậy, với dự thảo này, Quốc hội cần xem xét kỹ, cơ quan soạn thảo nên có đánh giá tác động từ cả hai phía: doanh nghiệp và người lao động. Theo nhiều chuyên gia và chủ doanh nghiệp, giảm giờ làm chỉ có ý nghĩa khi năng suất lao động tốt, trình độ kỹ thuật của người lao động nâng cao. Còn với năng suất lao động không cao, GDP không cao như ở nước ta hiện nay thì chưa nên tính đến việc giảm giờ làm.
Chắc chắn không thể để tồn tại mãi sự bất bình đẳng giữa người lao động làm việc trong khu vực hành chính công với khu vực lao động sản xuất, nên việc giảm giờ làm bình thường trong 1 tuần cho người lao động trong khu vực doanh nghiệp xuống mức thấp hơn hiện nay là việc sẽ phải tính đến. Được nghỉ nửa ngày thứ bảy là một lựa chọn. Hoặc trước mắt, dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi) chỉ nên áp dụng đề xuất giảm giờ làm chính thức đối với một số ngành, lĩnh vực đặc thù, tiến độ đều đặn, không có tính mùa vụ. Còn những ngành, lĩnh vực mang tính mùa vụ, cần phải đảm bảo tiến độ, khó tuyển lao động thì chưa nên giảm giờ làm chính thức và có thể mở rộng khung giờ làm thêm tối đa từ 300 giờ lên 400 giờ/năm như hiện nay dự thảo bộ luật đang đề xuất.
