Đọc Di chúc, cảm nhận cách ứng xử của một nhà văn hóa lớn

Thời điểm Chủ tịch Hồ Chí Minh bắt đầu viết Di chúc (tháng 5/1965), cách mạng Việt Nam đang đứng trước những thử thách vô cùng to lớn: Ngày 7/2/1965, đế quốc Mỹ dùng không quân mở chiến dịch “Mũi lao lửa” và từ ngày 2/3/1965, Mỹ ném bom liên tục, ác liệt hơn gọi là “sấm rền” đánh phá liên tục miền Bắc Việt Nam, mở đầu cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân đối với miền Bắc.

Ở miền Nam, ngày 8/3/1965, Mỹ đưa đơn vị chiến đấu đầu tiên của quân đội Hoa Kỳ gồm 3.500 lính thủy đánh bộ đổ bộ lên Đà Nẵng và Chu Lai, bắt đầu tiến hành cuộc Chiến tranh cục bộ.

Trên bình diện quốc tế, sự vận động, phát triển của phong trào cộng sản quốc tế đã làm nảy sinh sự bất đồng giữa các nước trong phe xã hội chủ nghĩa, đặc biệt là giữa hai nước lớn Liên Xô và Trung Quốc. Những bất đồng này đã ít nhiều ảnh hưởng đến sự đồng tình, ủng hộ về vật chất và tinh thần của các nước anh em cho cuộc kháng chiến chống Mỹ của nhân dân Việt Nam. Thực tế này đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh đề cập đến trong Di chúc, Người đã tiên liệu được sự khó khăn, gian khổ, lâu dài của cuộc kháng chiến chống Mỹ nhưng Người khẳng định giải phóng hoàn toàn miền Nam và thống nhất đất nước là một tất yếu, dù phải kéo dài, dù có thể ta phải hy sinh thêm nhiều của, nhiều người nữa.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho chúng ta những di sản tư tưởng cao quý, nổi bật trong đó là phong cách lãnh đạo của Người. Ảnh: Bảo tàng Hồ Chí Minh

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho chúng ta những di sản tư tưởng cao quý, nổi bật trong đó là phong cách lãnh đạo của Người. Ảnh: Bảo tàng Hồ Chí Minh

Khát vọng và niềm tin tất thắng của Lãnh tụ Hồ Chí Minh về cuộc chiến đấu chính nghĩa của nhân dân Việt Nam còn được thể hiện việc Người hoạch định cụ thể về một chương trình hành động của toàn Đảng, toàn dân về công cuộc xây dựng đất nước sau chiến tranh với những chỉ dẫn về quản lý xã hội, về xây dựng văn hóa mới trong xã hội xã hội chủ nghĩa, về mục tiêu chủ nghĩa xã hội mà nước ta hướng tới... Trong đó, những đề nghị của Người về miễn thuế nông nghiệp 1 năm, để “đồng bào hỉ hả, mát dạ, mát lòng, thêm phấn khởi, đẩy mạnh sản xuất”; về xây dựng lại thành phố, làng mạc; về xây dựng những vườn hoa, bia tưởng niệm các liệt sĩ, “để đời đời giáo dục tinh thần yêu nước cho nhân dân ta”... thực sự thiết thực, cụ thể, đầy tính nhân văn.

Vẫn là Hồ Chí Minh – một con Người đầy bao dung nhân ái, đã dành tình thương yêu cho hết thảy mọi người: Từ những người đã hy sinh một phần xương máu cho công cuộc kháng chiến, là cha mẹ, vợ con thương binh, liệt sĩ, là bà con nông dân, là thanh niên, phụ nữ…; Người lo cho hiện tại, lo đào tạo cho tương lai...

Trong ứng xử, Chủ tịch Hồ Chí Minh chú trọng trước hết phải biết tự ứng xử. Khiêm nhường, chu đáo, cẩn thận, với mình thì nghiêm, với người thì rộng lòng khoan thứ. Mặc dù uy tín rất cao, có khả năng thu hút, tập hợp quần chúng rất lớn, được toàn dân suy tôn là "Cha già của dân tộc" nhưng không bao giờ Chủ tịch Hồ Chí Minh xem mình đứng cao hơn nhân dân. Người tự cho mình là "người lính vâng mệnh lệnh của quốc dân ra trước mặt trận", là "người đày tớ trung thành của đồng bào". Lúc sinh thời, nhận được thư, quà chúc mừng của nhân dân, dù bận trăm công nghìn việc, Người vẫn tự tay viết thư trả lời, cảm ơn một cách thân tình, chu đáo, nêu một tấm gương ứng xử rất văn hóa, đầy khiêm nhường và kính trọng đối với nhân dân. Cho nên, cũng dễ hiểu tại sao khi phần mở đầu Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cố chọn một cách “vào đề” phù hợp nhất để nói điều mà toàn dân và cả chính bản thân Người không ai muốn: “...tôi để lại mấy lời này, chỉ nói tóm tắt vài việc thôi, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lênin và các vị cách mạng đàn anh khác, thì đồng bào cả nước và đồng chí trong Đảng khỏi cảm thấy đột ngột”. Một đoạn mở đầu đơn giản, độc đáo, đậm chất nhân văn và có sức thuyết phục cao, làm lay động lòng người.

Người “có ý định đến ngày đó” sẽ đi khắp hai miền Nam Bắc chúc mừng đồng bào và chiến sĩ cả nước, và thay mặt nhân dân Việt Nam “đi thăm và cảm ơn” bè bạn quốc tế đã “tận tình ủng hộ và giúp đỡ” cuộc kháng chiến của nhân dân ta. Đó chính là phép xử thế của một nhà văn hóa lớn, thể hiện tư cách rất đúng đắn của vị lãnh tụ Đảng cầm quyền, thấu hiểu được vai trò của sức mạnh đại đoàn kết dân tộc và sức mạnh thời đại; thấu hiểu được vai trò của nhân dân, là gốc, là chủ thể của sự nghiệp cách mạng, xây dựng và đổi mới đất nước.

Khiêm nhường trong vị thế một nguyên thủ quốc gia, một Hồ Chí Minh cũng rất giản dị trên cương vị một lãnh tụ của nhân dân Việt Nam. Phút cuối của đời mình, sau khi dành tâm tư, tình cảm cho Đảng, cho dân, cho phong trào cách mạng thế giới, ung dung và thư thái, Hồ Chí Minh để lại mấy dòng cuối cùng trong Di chúc để viết về việc riêng của mình. Người dùng đến 8 từ “phục vụ”, không hề dùng một từ nào biểu đạt rằng mình là người lãnh đạo, hay đứng cao hơn mọi người. Và niềm nuối tiếc duy nhất của Người không phải vì không được sống lâu hơn như lẽ thường tình, như mục đích thụ hưởng mà “chỉ tiếc rằng không được phục vụ lâu hơn nữa, nhiều hơn nữa”.

Kỷ niệm 55 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, càng tìm hiểu, nghiên cứu văn kiện đặc biệt này, càng khẳng định rằng, bao giờ và ở đâu, vẫn luôn ngời sáng tấm gương Hồ Chí Minh – tấm gương của đạo đức cách mạng, chí công vô tư; tấm gương của một con người vĩ đại mà khiêm nhường hết mực.

Học và làm theo Bác, mỗi cán bộ, đảng viên, mỗi tổ chức đảng tự soi rọi lại mình; phấn đấu xây dựng Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh, lãnh đạo khối đại đoàn kết toàn dân “xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh” như ý nguyện của Người.

Theo Báo Quân đội nhân dân

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Ghi ở Đảng bộ cơ quan Thị ủy Sa Pa

Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh: Ghi ở Đảng bộ cơ quan Thị ủy Sa Pa

Trong danh sách tập thể, cá nhân được Chủ tịch UBND tỉnh tặng Bằng khen nhân dịp tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 05 của bộ chính trị về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” năm 2025 có Đảng bộ cơ quan Thị ủy Sa Pa. Những thành tích nêu tóm tắt trong danh sách thôi thúc chúng tôi tìm hiểu về đảng bộ này.

Lắng nghe, chia sẻ với người dân

Lắng nghe, chia sẻ với người dân

Với tinh thần “gần dân, sát dân, trọng dân”, Đảng ủy thị trấn Tằng Loỏng (huyện Bảo Thắng) xác định việc học và làm theo Bác từ những việc làm cụ thể, thiết thực, gắn với chức trách, nhiệm vụ của từng cán bộ, đảng viên, đặc biệt là vai trò nêu gương của người đứng đầu.

Lào Cai có 2 tác phẩm và 2 tập thể được trao giải thưởng của Trung ương trong sáng tác, quảng bá tác phẩm về học và làm theo Bác

Lào Cai có 2 tác phẩm và 2 tập thể được trao giải thưởng của Trung ương trong sáng tác, quảng bá tác phẩm về học và làm theo Bác

Tối 19/5, tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phối hợp với Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức Lễ trao Giải thưởng sáng tác, quảng bá tác phẩm văn học, nghệ thuật, báo chí về chủ đề “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” đợt II, giai đoạn 2021 - 2025. Giải thưởng được tổ chức đúng dịp kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025) với chủ đề “Tiếp bước theo Người”.

Tổng Bí thư Tô Lâm dự Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị tại Bộ Công an

Tổng Bí thư Tô Lâm dự Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị tại Bộ Công an

Chiều 19/5, tại Hà Nội, Đảng ủy Công an Trung ương tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; đánh giá kết quả thực hiện Quy định số 09-QĐ/ĐUCA ngày 19/5/2023 của Đảng ủy Công an Trung ương về chế độ học tập, thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy Công an nhân dân năm 2025. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và phát biểu chỉ đạo hội nghị.

Yêu Bác lòng ta trong sáng hơn

Yêu Bác lòng ta trong sáng hơn

Tình yêu dành cho Bác Hồ không chỉ là sự kính trọng một vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc mà còn là động lực để mỗi cá nhân, tập thể sống tốt đẹp hơn, cống hiến nhiều hơn cho sự nghiệp cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. 

Quê núi làm theo lời Bác

Quê núi làm theo lời Bác

Lào Cai sau gần 120 năm thành lập và phát triển (1907 - 2025), qua bao đau thương và những biến động của thời cuộc, hòa chung vào dòng chảy lịch sử của đất nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh và Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, Nhân dân các dân tộc trong tỉnh đã đoàn kết, anh dũng quật cường trong bảo vệ non sông; cần cù sáng tạo, vượt qua khó khăn, thử thách trong xây dựng và phát triển để có một Lào Cai tỏa sáng trong khu vực Trung du, miền núi phía Bắc.

Đội viên tiêu biểu của thiếu nhi thành phố

Đội viên tiêu biểu của thiếu nhi thành phố

Giữa muôn vàn bông hoa tươi thắm trong vườn hoa nghìn việc tốt, có những đội viên không chỉ học giỏi, chăm ngoan mà còn nhiệt huyết trong từng hoạt động phong trào. Em Đinh Ngọc Minh Châu, lớp 9E, Trường THCS Lê Quý Đôn là một bông hoa trong vườn hoa đó.

Lan tỏa những tấm gương

Lan tỏa những tấm gương

Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đã trở thành việc làm thường xuyên, sâu rộng của các cơ quan, đơn vị, trường học, địa phương và Nhân dân trong tỉnh. Qua mỗi hành động, việc làm cụ thể, nhiều tấm gương điển hình tiên tiến đã và đang lan tỏa những giá trị tốt đẹp, góp phần xây dựng một xã hội nhân văn, nghĩa tình và phát triển bền vững.

Triển khai Chỉ thị 05 góp phần quan trọng vào kết quả phát triển toàn diện của Lào Cai trong 10 năm qua

Triển khai Chỉ thị 05 góp phần quan trọng vào kết quả phát triển toàn diện của Lào Cai trong 10 năm qua

Sáng 19/5, Tỉnh ủy Lào Cai tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về “đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh" và kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025).

Tham mưu thực hiện tốt công tác bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới

Tham mưu thực hiện tốt công tác bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới

Ngày 3/3/1959, tại lễ thành lập lực lượng Công an nhân dân vũ trang (nay là Bộ đội Biên phòng), Bác Hồ đã đến dự, động viên và giao nhiệm vụ cho lực lượng công an, bộ đội thông qua bài thơ, đó là: “Đoàn kết, cảnh giác/Liêm chính, kiệm cần/Hoàn thành nhiệm vụ/Khắc phục khó khăn/Dũng cảm trước địch/Vì nước quên thân/Trung thành với Đảng/Tận tụy với dân”.

“Đảng bộ 4 tốt”

“Đảng bộ 4 tốt”

Kim Tân là phường trung tâm, trọng điểm của thành phố Lào Cai, có tốc độ đô thị hóa nhanh. Đảng bộ phường Kim Tân là đơn vị có số lượng đảng viên nhiều nhất thuộc Đảng bộ thành phố Lào Cai, với 1.564 đảng viên ở các chi bộ trực thuộc và 1.969 đảng viên sinh hoạt theo Quy định 213 năm 2020 của Bộ Chính trị. Đảng bộ phường xác định việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là quá trình thường xuyên, liên tục, lâu dài, có tính lan tỏa, chú trọng việc làm theo Bác.

Đoàn đại biểu tỉnh Lào Cai dâng hương tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh

Đoàn đại biểu tỉnh Lào Cai dâng hương tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh

Hòa trong không khí của những ngày tháng Năm lịch sử, toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta ra sức thi đua lập thành tích chào mừng kỷ niệm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, sáng 19/5, đúng dịp kỷ niệm 135 ngày sinh của Bác, Đoàn đại biểu tỉnh Lào Cai tổ chức Lễ dâng hương tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Di tích lịch sử quốc gia - Nhà lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại thành phố Lào Cai. 

Tiếp thêm động lực

Tiếp thêm động lực

Cấp ủy đảng, chính quyền các địa phương trong tỉnh đã có nhiều cách làm mới, sáng tạo trong ghi danh, ghi nhận, biểu dương những tấm gương học Bác, tạo thêm động lực để cán bộ, đảng viên và Nhân dân tiếp tục thi đua làm theo lời Bác dạy, góp công sức, trí tuệ xây dựng quê hương.

Học Bác, xây dựng Lào Cai giàu đẹp, văn minh

Học Bác, xây dựng Lào Cai giàu đẹp, văn minh

Với truyền thống năng động, sáng tạo và tình cảm kính trọng, biết ơn vô hạn với Bác Hồ kính yêu, trong những năm qua, Đảng bộ và Nhân dân các dân tộc Lào Cai không ngừng nỗ lực học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, nhất là từ thời điểm Trung ương ban hành Chỉ thị 05 ngày 15/5/2016. Tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người là ngọn đuốc sáng soi đường, tiếp thêm sức mạnh cho quân và dân Lào Cai vững bước trên hành trình kiến tạo xây dựng quê hương giàu đẹp.

Lào Cai có 5 đại biểu dự Đại hội Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác toàn quốc

Lào Cai có 5 đại biểu dự Đại hội Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác toàn quốc

Đại hội Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác toàn quốc lần thứ VIII, năm 2025 diễn ra từ ngày 16 - 18/5 tại Thành phố Hồ Chí Minh, nhằm tôn vinh những tấm gương thanh niên tiêu biểu trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Trong tổng số 444 thanh niên xuất sắc toàn quốc dự đại hội, Lào Cai có 5 đại biểu.

fb yt zl tw