Đọc Di chúc, cảm nhận cách ứng xử của một nhà văn hóa lớn

Thời điểm Chủ tịch Hồ Chí Minh bắt đầu viết Di chúc (tháng 5/1965), cách mạng Việt Nam đang đứng trước những thử thách vô cùng to lớn: Ngày 7/2/1965, đế quốc Mỹ dùng không quân mở chiến dịch “Mũi lao lửa” và từ ngày 2/3/1965, Mỹ ném bom liên tục, ác liệt hơn gọi là “sấm rền” đánh phá liên tục miền Bắc Việt Nam, mở đầu cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân đối với miền Bắc.

Ở miền Nam, ngày 8/3/1965, Mỹ đưa đơn vị chiến đấu đầu tiên của quân đội Hoa Kỳ gồm 3.500 lính thủy đánh bộ đổ bộ lên Đà Nẵng và Chu Lai, bắt đầu tiến hành cuộc Chiến tranh cục bộ.

Trên bình diện quốc tế, sự vận động, phát triển của phong trào cộng sản quốc tế đã làm nảy sinh sự bất đồng giữa các nước trong phe xã hội chủ nghĩa, đặc biệt là giữa hai nước lớn Liên Xô và Trung Quốc. Những bất đồng này đã ít nhiều ảnh hưởng đến sự đồng tình, ủng hộ về vật chất và tinh thần của các nước anh em cho cuộc kháng chiến chống Mỹ của nhân dân Việt Nam. Thực tế này đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh đề cập đến trong Di chúc, Người đã tiên liệu được sự khó khăn, gian khổ, lâu dài của cuộc kháng chiến chống Mỹ nhưng Người khẳng định giải phóng hoàn toàn miền Nam và thống nhất đất nước là một tất yếu, dù phải kéo dài, dù có thể ta phải hy sinh thêm nhiều của, nhiều người nữa.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho chúng ta những di sản tư tưởng cao quý, nổi bật trong đó là phong cách lãnh đạo của Người. Ảnh: Bảo tàng Hồ Chí Minh

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho chúng ta những di sản tư tưởng cao quý, nổi bật trong đó là phong cách lãnh đạo của Người. Ảnh: Bảo tàng Hồ Chí Minh

Khát vọng và niềm tin tất thắng của Lãnh tụ Hồ Chí Minh về cuộc chiến đấu chính nghĩa của nhân dân Việt Nam còn được thể hiện việc Người hoạch định cụ thể về một chương trình hành động của toàn Đảng, toàn dân về công cuộc xây dựng đất nước sau chiến tranh với những chỉ dẫn về quản lý xã hội, về xây dựng văn hóa mới trong xã hội xã hội chủ nghĩa, về mục tiêu chủ nghĩa xã hội mà nước ta hướng tới... Trong đó, những đề nghị của Người về miễn thuế nông nghiệp 1 năm, để “đồng bào hỉ hả, mát dạ, mát lòng, thêm phấn khởi, đẩy mạnh sản xuất”; về xây dựng lại thành phố, làng mạc; về xây dựng những vườn hoa, bia tưởng niệm các liệt sĩ, “để đời đời giáo dục tinh thần yêu nước cho nhân dân ta”... thực sự thiết thực, cụ thể, đầy tính nhân văn.

Vẫn là Hồ Chí Minh – một con Người đầy bao dung nhân ái, đã dành tình thương yêu cho hết thảy mọi người: Từ những người đã hy sinh một phần xương máu cho công cuộc kháng chiến, là cha mẹ, vợ con thương binh, liệt sĩ, là bà con nông dân, là thanh niên, phụ nữ…; Người lo cho hiện tại, lo đào tạo cho tương lai...

Trong ứng xử, Chủ tịch Hồ Chí Minh chú trọng trước hết phải biết tự ứng xử. Khiêm nhường, chu đáo, cẩn thận, với mình thì nghiêm, với người thì rộng lòng khoan thứ. Mặc dù uy tín rất cao, có khả năng thu hút, tập hợp quần chúng rất lớn, được toàn dân suy tôn là "Cha già của dân tộc" nhưng không bao giờ Chủ tịch Hồ Chí Minh xem mình đứng cao hơn nhân dân. Người tự cho mình là "người lính vâng mệnh lệnh của quốc dân ra trước mặt trận", là "người đày tớ trung thành của đồng bào". Lúc sinh thời, nhận được thư, quà chúc mừng của nhân dân, dù bận trăm công nghìn việc, Người vẫn tự tay viết thư trả lời, cảm ơn một cách thân tình, chu đáo, nêu một tấm gương ứng xử rất văn hóa, đầy khiêm nhường và kính trọng đối với nhân dân. Cho nên, cũng dễ hiểu tại sao khi phần mở đầu Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cố chọn một cách “vào đề” phù hợp nhất để nói điều mà toàn dân và cả chính bản thân Người không ai muốn: “...tôi để lại mấy lời này, chỉ nói tóm tắt vài việc thôi, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lênin và các vị cách mạng đàn anh khác, thì đồng bào cả nước và đồng chí trong Đảng khỏi cảm thấy đột ngột”. Một đoạn mở đầu đơn giản, độc đáo, đậm chất nhân văn và có sức thuyết phục cao, làm lay động lòng người.

Người “có ý định đến ngày đó” sẽ đi khắp hai miền Nam Bắc chúc mừng đồng bào và chiến sĩ cả nước, và thay mặt nhân dân Việt Nam “đi thăm và cảm ơn” bè bạn quốc tế đã “tận tình ủng hộ và giúp đỡ” cuộc kháng chiến của nhân dân ta. Đó chính là phép xử thế của một nhà văn hóa lớn, thể hiện tư cách rất đúng đắn của vị lãnh tụ Đảng cầm quyền, thấu hiểu được vai trò của sức mạnh đại đoàn kết dân tộc và sức mạnh thời đại; thấu hiểu được vai trò của nhân dân, là gốc, là chủ thể của sự nghiệp cách mạng, xây dựng và đổi mới đất nước.

Khiêm nhường trong vị thế một nguyên thủ quốc gia, một Hồ Chí Minh cũng rất giản dị trên cương vị một lãnh tụ của nhân dân Việt Nam. Phút cuối của đời mình, sau khi dành tâm tư, tình cảm cho Đảng, cho dân, cho phong trào cách mạng thế giới, ung dung và thư thái, Hồ Chí Minh để lại mấy dòng cuối cùng trong Di chúc để viết về việc riêng của mình. Người dùng đến 8 từ “phục vụ”, không hề dùng một từ nào biểu đạt rằng mình là người lãnh đạo, hay đứng cao hơn mọi người. Và niềm nuối tiếc duy nhất của Người không phải vì không được sống lâu hơn như lẽ thường tình, như mục đích thụ hưởng mà “chỉ tiếc rằng không được phục vụ lâu hơn nữa, nhiều hơn nữa”.

Kỷ niệm 55 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, càng tìm hiểu, nghiên cứu văn kiện đặc biệt này, càng khẳng định rằng, bao giờ và ở đâu, vẫn luôn ngời sáng tấm gương Hồ Chí Minh – tấm gương của đạo đức cách mạng, chí công vô tư; tấm gương của một con người vĩ đại mà khiêm nhường hết mực.

Học và làm theo Bác, mỗi cán bộ, đảng viên, mỗi tổ chức đảng tự soi rọi lại mình; phấn đấu xây dựng Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh, lãnh đạo khối đại đoàn kết toàn dân “xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh” như ý nguyện của Người.

Theo Báo Quân đội nhân dân

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Không để lỡ hẹn với người dân

Không để lỡ hẹn với người dân

Việc triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp đang mang lại những bước chuyển mình trong cải cách hành chính tại các địa phương. Với hơn 400 thủ tục hành chính được giao cho cấp xã thực hiện, mỗi cán bộ, công chức tại đây đang phải “chạy đua với thời gian” để đảm bảo hoàn thành công việc đúng tiến độ, không để lỡ hẹn với người dân.

Vẹn nguyên ký ức được gặp Bác

Vẹn nguyên ký ức được gặp Bác

Sự kiện Bác Hồ cùng phái đoàn của Chính phủ lên thăm Lào Cai - Yên Bái vào mùa thu cách đây 67 năm không chỉ có ý nghĩa lịch sử đặc biệt với địa phương mà còn là kỷ niệm đậm sâu, ký ức thiêng liêng không bao giờ quên đối với những người may mắn được gặp Bác.

Xã Thượng Bằng La nhân rộng mô hình làm theo lời Bác

Xã Thượng Bằng La nhân rộng mô hình làm theo lời Bác

Những năm qua, việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh ở xã Thượng Bằng La, tỉnh Lào Cai đã được triển khai bằng nhiều việc làm cụ thể, thiết thực. Đặc biệt, các mô hình làm theo lời Bác ngày càng lan tỏa sâu rộng, góp phần tạo chuyển biến tích cực trong phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng đời sống văn hóa và củng cố niềm tin của Nhân dân với Đảng.

Viết tiếp bản hùng ca

Viết tiếp bản hùng ca

Những ngày tháng 8 lịch sử, trong bầu không khí hân hoan cả nước hướng tới sự kiện trọng đại kỷ niệm 80 năm cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 02/9, chúng tôi trở về Bảo Thắng, Nghĩa Đô là những vùng đất cách đây hơn tám thập niên sục sôi khí thế cách mạng, bộ đội và Nhân dân vùng lên đấu tranh giải phóng khỏi ách đô hộ của thực dân Pháp và bè lũ phong kiến tay sai, góp phần giải phóng tỉnh Lào Cai. 

Đoàn đại biểu tỉnh Lào Cai dâng hương tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh và các Anh hùng liệt sỹ

Đoàn đại biểu tỉnh Lào Cai dâng hương tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh và các Anh hùng liệt sỹ

Nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 – 2/9/2025), chiều 29/8, Đoàn đại biểu tỉnh Lào Cai đã đến dâng hương tại Nhà lưu niệm Bác Hồ (phường Lào Cai) và đặt vòng hoa, dâng hương tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ tại Đài Tưởng niệm các Anh hùng liệt sỹ (phường Cam Đường).

Đoàn đại biểu tỉnh Lào Cai dâng hương tại Khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh và Nghĩa trang liệt sĩ trung tâm tỉnh

Đoàn đại biểu tỉnh Lào Cai dâng hương tại Khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh và Nghĩa trang liệt sĩ trung tâm tỉnh

Nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025), sáng 29/8, đoàn đại biểu của tỉnh đã tới dâng hương tại Khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh và đặt vòng hoa, thắp hương viếng các anh hùng, liệt sĩ tại Nghĩa trang liệt sĩ trung tâm tỉnh.

Nhân rộng các mô hình, điển hình học tập và làm theo Bác

Nhân rộng các mô hình, điển hình học tập và làm theo Bác

Những năm qua, Đảng ủy UBND tỉnh đã triển khai sâu rộng, hiệu quả việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Đây không chỉ là nhiệm vụ chính trị quan trọng mà còn trở thành việc làm thường xuyên, tự giác trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và người lao động, tạo động lực mạnh mẽ để xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh.

Trung uý Lạc Chung Hiếu say mê văn hoá đọc

Trung uý Lạc Chung Hiếu say mê văn hoá đọc

Trung uý Lạc Chung Hiếu, Phòng Tham mưu, Công an tỉnh Lào Cai là một trong những thanh niên tiêu biểu học và làm theo lời Bác bởi sự nỗ lực, sáng tạo không ngừng trong hưởng ứng, tham gia các cuộc thi, phong trào Đoàn và say mê văn hoá đọc. Liên tiếp trong 2 năm 2024 và 2025, Trung uý Lạc Chung Hiếu xuất sắc giành Giải C Cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc do Bộ Công an tổ chức.

Sức trẻ “phủ xanh” trên Công trường Dự án 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên

Sức trẻ “phủ xanh” trên Công trường Dự án 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên

Là lực lượng xung kích, nhiệt huyết, tuổi trẻ Lào Cai không quản ngại khó khăn, nắng mưa, đoàn kết, góp sức cùng cộng đồng, lao động, dọn dẹp hành lang để công trình trọng điểm quốc gia Dự án 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên về đích đúng kế hoạch đề ra. Thanh niên đi đến đâu, màu áo tình nguyện như được “phủ xanh” đến đó, từ khắp những ngọn đồi đến từng ngôi nhà nhỏ với quyết tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Người 'giữ lửa' đoàn kết ở thôn Mạ

Người 'giữ lửa' đoàn kết ở thôn Mạ

Với hơn 30 năm gắn bó công tác ở cơ sở, bà Nguyễn Thị Thu đã trở thành chỗ dựa tinh thần tin cậy của người dân thôn Mạ, xã Thác Bà (tỉnh Lào Cai). Từ Chi hội trưởng phụ nữ, Chi hội trưởng nông dân… đến cán bộ Mặt trận, ở cương vị nào bà cũng tận tâm, khéo léo trong công việc.

Xã Hạnh Phúc bàn giao công trình “Thắp sáng đường quê”

Xã Hạnh Phúc bàn giao công trình “Thắp sáng đường quê”

Ủy ban MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội xã Hạnh Phúc phối hợp với Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội) tổ chức lắp đặt và bàn giao công trình “Thắp sáng đường quê” từ tuyến đường liên thôn tới Nhà văn hóa thôn Lừu 2.

Lãnh đạo Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Lào Cai tới thăm hỏi gia đình các nạn nhân vụ sập tường bể chứa nước ở xã Gia Hội

Lãnh đạo Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Lào Cai tới thăm hỏi gia đình các nạn nhân vụ sập tường bể chứa nước ở xã Gia Hội

Trước sự cố nghiêm trọng xảy ra sáng 1/8 tại thôn Tà Lành, xã Gia Hội khiến hai người tử vong và hai trẻ em bị thương nặng, đồng chí Hà Đức Hải, Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam tỉnh Lào Cai, Bí thư Tỉnh đoàn cùng đoàn công tác của Uỷ ban MTTQ tỉnh đã có mặt tại địa phương, đến thăm hỏi, động viên, chia sẻ đau thương, mất mát với gia đình các nạn nhân.

fb yt zl tw