Cán bộ, công chức, viên chức Nhà nước có thể tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình

Tạo hành lang pháp lý vững chắc cho triển khai lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình

Chiều 14/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang trình bày Tờ trình dự án luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc.

Bộ trưởng nêu rõ, việc xây dựng, ban hành Luật nhằm tạo hành lang pháp lý đầy đủ, vững chắc, lâu dài, ổn định cho việc triển khai lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, đồng thời củng cố sự đồng thuận chính trị và sự ủng hộ của xã hội đối với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, đóng góp vào sứ mệnh cao cả gìn giữ hòa bình thế giới của Liên hợp quốc.

Theo quy định hiện hành tại Nghị quyết số 130/2020/QH14, lực lượng được cử tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc gồm: sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan, binh sĩ và đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, chuyên môn kỹ thuật, chiến sĩ và đơn vị thuộc Bộ Công an.

Tại dự thảo Luật, Chính phủ đề xuất bổ sung quy định đối với đối tượng dân sự là cán bộ, công chức, viên chức Nhà nước được cử tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc. Đây là quy định mới so với Nghị quyết số 130/2020/QH14 về tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc, đã được Quốc hội khóa XIV thông qua ngày 13/11/2020.

Lý giải đề xuất nêu trên, Bộ trưởng Phan Văn Giang cho biết, Đề án tổng thể về Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc được Bộ Chính trị thông qua vào tháng 11/2012, đã có quy định về việc cử đối tượng dân sự tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của tổ chức này.

Tại một số cuộc tiếp xúc cấp cao, lãnh đạo Liên hợp quốc cũng đề nghị Việt Nam cân nhắc mở rộng lực lượng, phạm vi, địa bàn, đối tượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình, bao gồm cả các vị trí lãnh đạo dân sự, chuyên gia dân sự tại các phái bộ thực địa và các vị trí dân sự tại Ban Thư ký Liên hợp quốc.

Một lý do nữa, việc cử đối tượng dân sự tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc sẽ mang lại cho Việt Nam nhiều lợi ích tiềm năng; giúp huy động thêm nguồn nhân lực để tham gia sâu rộng hơn vào các hoạt động gìn giữ hòa bình, nhất là các vị trí lãnh đạo hoặc vị trí tại các cơ quan hoạch định chính sách của Liên hợp quốc. Qua đó sẽ mở rộng tầm ảnh hưởng, nâng cao vị trí, vai trò của Việt Nam trên trường quốc tế.

Thực tế cho thấy, nhiều quốc gia (Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ…) đã và đang cử các viên chức chính phủ tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc tại các phái bộ thực địa và các cơ quan hoạch định chính sách hoặc Trụ sở Liên hợp quốc.

Điển hình như Trung Quốc, nước này có chiến lược thúc đẩy mạnh mẽ và đã cử số lượng lớn nhân viên dân sự làm việc tại các văn phòng tại Trụ sở Liên hợp quốc và tại thực địa. Đây là bước đi mang tính chiến lược, tầm nhìn dài hạn nhằm gia tăng mức độ, phạm vi ảnh hưởng, trực tiếp tham gia soạn thảo, hoạch định các chính sách của Liên hợp quốc ở các cấp độ.

Năm nhóm hành vi bị nghiêm cấm trong tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình

Cũng theo Tờ trình của Chính phủ, một quy định mới nữa so với Nghị quyết số 130/2020/QH14 đó là dự thảo Luật bổ sung quy định về các hành vi bị nghiêm cấm trong tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc.

Bộ trưởng Phan Văn Giang cho biết, trên thực tế, ý thức dân tộc, ý thức trách nhiệm và ý thức tổ chức kỷ luật của các cá nhân, đơn vị của Việt Nam đã và đang tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc là rất tốt.

Tuy nhiên, xuất phát từ vị trí, vai trò của lực lượng này là đại diện cho đất nước tham gia các hoạt động bảo vệ hòa bình trong khu vực và trên thế giới trong khuôn khổ Liên hợp quốc, cần có quy định về các hành vi bị nghiêm cấm nhằm bảo đảm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội và uy tín Việt Nam trên trường quốc tế.

Dự thảo Luật quy định 5 nhóm hành vi bị nghiêm cấm trong tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc, cụ thể là:

Lợi dụng, lạm dụng việc tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình để vi phạm pháp luật, xâm phạm lợi ích của Nhà nước, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức và cá nhân.

Mua chuộc, hối lộ, dụ dỗ, lôi kéo hoặc ép buộc người tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình để thực hiện hành vi trái pháp luật.

Phân biệt đối xử về giới, chia rẽ, kỳ thị dân tộc, chủng tộc, quốc tịch, tín ngưỡng, tôn giáo, trình độ văn hóa trong tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình.

Phát tán hình ảnh sai lệch, lộ lọt thông tin bí mật Nhà nước.

Các hành vi khác theo quy định của pháp luật Việt Nam và Liên hợp quốc trong quá trình tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội Lê Tấn Tới nêu rõ, Ủy ban nhất trí sự cần thiết ban hành Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc với những lý do đã được nêu trong Tờ trình của Chính phủ.

Về chế độ, chính sách (Điều 25), có ý kiến đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định về chế độ, chính sách đối với cá nhân bị ảnh hưởng đến sức khỏe hoặc bị bệnh sau khi kết thúc nhiệm vụ, được xác định nguyên nhân do quá trình thực hiện nhiệm vụ tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc gây ra.

Một số ý kiến đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định cụ thể về chế độ, chính sách mang tính ưu tiên, khuyến khích đối với lực lượng là nữ giới tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc; đề nghị bổ sung quy định về hình thức, hiện vật khen thưởng nhằm ghi nhận, tôn vinh cá nhân, tập thể hoàn thành tốt nhiệm vụ trong tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình...