Tết Nguyên đán là dịp gia đình, anh em, bạn bè đoàn tụ, nâng cốc chúc nhau sức khỏe và mừng xuân. Uống rượu ở một khía cạnh nào đó là một nét văn hóa, một phong cách giao tiếp, một nguồn vui. Tuy nhiên, uống rượu như thế nào để vừa bảo đảm sức khỏe, vừa vui trong những ngày Tết thì thực sự chưa phải ai cũng làm được.
Uống nhiều rượu sẽ dẫn đến ngộ độc
Theo thống kê của Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), mỗi năm, cả nước có hàng chục vụ ngộ độc rượu khiến nhiều người tử vong. Tuy nhiên, không ít “thượng đế” vẫn ngày ngày sử dụng những loại rượu không rõ nguồn gốc để rồi phải mang họa vào thân. Mới đây nhất, từ ngày 29/11 đến 4/12/2013, trên địa bàn TP. Hạ Long và TP. Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh đã liên tiếp xảy ra 4 vụ ngộ độc rượu khiến 15 người phải nhập viện, trong đó có 6 người chết. Điều tra của cơ quan chức năng cho thấy các nạn nhân này đã uống loại rượu có nhãn hiệu “rượu nếp Hà Nội 29”. Kết quả kiểm định các mẫu rượu thu được từ những vụ ngộ độc này đều có hàm lượng methanol và ethanol chiếm thể tích từ 80% đến trên 98%, vượt gần 2.000 lần tiêu chuẩn cho phép...
Ngày Tết, uống rượu nên có điểm dừng.
PGS.TS Phạm Duệ - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cho biết, thời điểm trước và sau Tết Nguyên đán mới là lúc Trung tâm tiếp nhận vài trường hợp ngộ độc rượu. Vì trong những ngày Tết, mọi người thường đi chúc Tết nhiều gia đình nên đến mỗi gia đình chỉ uống một ít rượu rồi lại đi tiếp; đi lại nhiều, cười nói nhiều nên cũng nhanh “hả” rượu.
Theo PGS. TS Phạm Duệ, trong rượu bình thường hay còn gọi là rượu bia thực phẩm đều có chứa ethanol. Tuy được dùng để pha chế đồ uống giải khát nhưng bản thân ethanol cũng là chất có thể gây độc: nó ức chế làm suy yếu hệ thần kinh trung ương, nhẹ thì gây giảm mức độ tỉnh táo, giảm phản xạ, lơ mơ, chậm chạp thậm chí hôn mê. Uống nhiều rượu sẽ dẫn đến ngộ độc rượu mà chúng ta quen gọi là say rượu. Uống nhiều liên tục nhiều ngày, tháng sẽ nghiện và gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe. Đó là với rượu thực phẩm, rượu xịn làm từ ethanol. Tuy nhiên nguy hiểm hơn và thường dẫn đến chết người là khi uống rượu có chứa methanol - một chất cồn dùng trong công nghiệp, không được phép sử dụng trong thực phẩm, thường được gian thương, những người làm rượu rởm cho thêm vào làm tăng nồng độ ở rượu, uống vào thấy rượu đậm hơn.
Ngộ độc rượu thường xảy ra ở cả hai dạng: cấp tính và mãn tính. Trường hợp ngộ độc mãn tính sẽ gây bệnh hoảng loạn tinh thần do rượu. Người mắc bệnh này sẽ có những thay đổi lệch lạc trong nhân cách, hành vi, lời nói, cử chỉ, thậm chí bị hoang tưởng ảo giác, có hành động nguy hiểm cho bản thân và những người xung quanh. Ngộ độc rượu cấp tính khiến người uống bị mất thăng bằng, nôn, rơi vào trạng thái hôn mê, thậm chí tử vong. Với người bị bệnh xơ gan chỉ cần đưa vào cơ thể một lượng rượu nhỏ (300-500ml) cũng có thể dẫn tới ngộ độc cấp tính, tính mạng bị đe dọa. Cũng có trường hợp ngộ độc rượu nặng bị ngã trong lúc loạng choạng dẫn đến chấn thương sọ não.
Chỉ mua các loại rượu có nguồn gốc, nhãn mác rõ ràng
PGS.TS Phạm Duệ cảnh báo, một số gia đình đã quen với cảnh người thân say rượu rồi đi ngủ, hôm sau vẫn dậy đi làm bình thường. Tuy nhiên, đây là điều nên tránh bởi vì một số trường hợp bệnh nhân đã bị hôn mê, nếu hôm sau mới phát hiện và đưa đi viện thì không thể cứu được. Do vậy, người nhà cần chú ý chăm sóc cho bệnh nhân bị ngộ độc rượu, tuyệt đối không nên để bệnh nhân ngủ li bì suốt ngày hoặc suốt đêm bởi có thể hạ đường huyết, hạ nhiệt độ. Nhiều người khi say rượu nằm ngủ, dịch dạ dày nôn ra và bị hít vào phổi, gây sặc nguy hiểm, dễ dẫn tới tử vong. Vì vậy, nếu bệnh nhân say rượu ngủ sâu, người nhà nên theo dõi sát đề phòng xảy ra các biến chứng nôn sặc; đến bữa hoặc nửa đêm nên gọi bệnh nhân dậy, cho ăn sữa hoặc cháo vì bệnh thường nôn, bụng rỗng dễ bị hạ đường huyết. Trường hợp bệnh nhân không thể dậy và ăn được thì nên đưa tới bệnh viện ngay để tránh xảy ra những tình huống đáng tiếc.
Theo kinh nghiệm của dân gian, khi xuất hiện những dấu hiệu của việc say rượu, người nhà cần: Tìm cách để người uống nôn hết, sau đó cho uống một cốc sữa nóng, hoặc trà đặc; Cởi khuy áo cổ, tháo thắt lưng và đặt nằm nơi thoáng mát (tránh gió lùa), tư thế nằm nghiêng an toàn, mặt nghiêng về bên trái, tay trái đặt sau lưng, bàn tay phải kê dưới má. Nếu có biểu hiện co giật, thở không đều, gọi không có dấu hiệu tỉnh là ngộ độc rươụ nặng, nên đưa đến bệnh viện cấp cứu ngay.
Ðể phòng, tránh ngộ độc rượu, đặc biệt trong những ngày Tết, chỉ nên mua và sử dụng các loại rượu đóng chai có nguồn gốc, nhãn mác rõ ràng. Tuy nhiên không nên quá lạm dụng rượu bia trong những ngày lễ Tết, nhất là đối với người bệnh mắc các bệnh mạn tính như tim mạch, tiểu đường, huyết áp... Rượu có thể giúp tiêu hóa tốt, hạn chế các bệnh về tim mạch và ngừa bệnh ung thư cũng như làm chậm tiến trình thoái hóa. Tuy nhiên, nếu uống quá nhiều rượu sẽ đối mặt với các nguy cơ ngộ độc; về lâu dài sẽ đối mặt với bệnh tật: bệnh não do rượu, xơ gan, viêm loét dạ dày, nhồi máu cơ tim, mất trí nhớ... Do vậy, để uống rượu có ích, an toàn, không nên uống quá 30ml/ngày đối với rượu mạnh và 700ml/ngày đối với bia.
Để đón một cái Tết trọn vẹn niềm vui, PGS.TS Duệ đã gửi thông điệp tới tất cả mọi người dân nhớ tới 3 không: Không quá chén, không ép bạn hoặc để bạn ép mình, không thách đố nhau uống rượu. Cần tâm niệm rằng, mời bạn uống rượu để vui chứ không phải mời bạn uống rượu để sau đó lại phải vào viện thăm bạn hay đưa bạn đi sang thế giới bên kia./.
