Một vụ án đầy thủ đoạn tinh vi và sự cấu kết chặt chẽ giữa các cá nhân và tổ chức trong đường dây gian lận quy mô lớn, liên quan đến việc làm giả tài liệu, cấp phép lao động cho người nước ngoài tại Việt Nam được phát hiện, phát lộ sau đó là hàng loạt chiêu trò, thủ đoạn nhận hối lộ tinh vi của một số cán bộ công quyền.
Mới đây, Cơ quan An ninh Điều tra - Bộ Công an đã khởi tố bị can với bà Trương Thị Nga, nguyên Trưởng Văn phòng Công chứng Trương Thị Nga và nhiều công chứng viên với cáo buộc lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Đây là các bị can bị khởi tố trong giai đoạn 2 của vụ án sự “Tổ chức, môi giới cho người khác ở lại Việt Nam trái phép; làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; đưa hối lộ, nhận hối lộ” xảy ra tại Trung tâm Lý lịch Tư pháp quốc gia, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Đồng Nai, Long An và một số tỉnh, thành phố khác.
Các bị can là công chứng viên vừa bị khởi tố.
Cấp phép lao động trái phép
Thời điểm dịch COVID-19 bùng phát, nhiều người nước ngoài bị mắc kẹt không thể về nước nên chấp nhận chi tiền để được cấp phép ở lại Việt Nam. Qua công tác nắm tình hình, Cục Quản lý xuất nhập cảnh (Bộ Công an) và Công an tỉnh Vĩnh Phúc đã phát hiện một số đối tượng sử dụng pháp nhân của chi nhánh Công ty TNHH Thiết kế xây dựng trang trí nội thất Tuấn Lộc Phát để làm giả tài liệu và bảo lãnh cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài ở lại Việt Nam trái phép. Trong số những đối tượng bị phát hiện, Nguyễn Văn Trường - giám đốc một công ty chuyên làm dịch vụ xin visa và thẻ tạm trú cho người nước ngoài - bị xác định là mắt xích quan trọng.
Trong quá trình điều tra, cơ quan Công an đã phát hiện thêm ba đường dây làm giả tài liệu, do các đối tượng Vũ Hoài Thanh, Trần Mai Hồng cầm đầu. Nhóm này đã làm giả khoảng 8.000 tài liệu để nộp trong 3.000 hồ sơ xin cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài, chủ yếu tại các tỉnh Bình Dương và Bình Phước. Lời khai của các đối tượng thể hiện, thông qua mạng xã hội hoặc tham gia các hội nhóm trên Zalo, Facebook, Wechat, các đối tượng đăng tin nhận dịch vụ cấp các giấy tờ thủ tục cho người nước ngoài chỉ cần hộ chiếu và ảnh. Sau khi liên lạc, thỏa thuận, thống nhất giá, các đối tượng nhận hộ chiếu, ảnh của người nước ngoài, trực tiếp hoặc qua nhiều đối tượng khác làm giả các tài liệu trong thành phần hồ sơ xin cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài.
Theo quy định của pháp luật, thành phần hồ sơ xin ở lại cho người nước ngoài phải có giấy phép lao động hoặc giấy tờ khác chứng minh đủ điều kiện. Các đối tượng sử dụng nhiều phương thức để làm giả các tài liệu trong hồ sơ xin cấp phép lao động, từ việc tạo ra các công ty "ma", đến việc giả mạo các giấy tờ như giấy khám sức khỏe, phiếu lý lịch tư pháp; thậm chí, có bị can còn lấy thông tin căn cước công dân của người khác từ... tiệm cầm đồ hoặc trên mạng, tra cứu địa chỉ ngẫu nhiên trên Google Maps rồi lập ra các chi nhánh công ty "ma" nhằm xác nhận giả tài liệu cho hồ sơ xin cấp phép lao động. Theo kết quả giám định, đã có hàng ngàn giấy tờ trong vụ án được xác định là tài liệu giả.
Quá trình điều tra, Cơ quan điều tra đã làm rõ 3 đường dây do Vũ Hoài Thanh, Trần Mai Hồng, Sẳm Nhịt Sau cầm đầu, làm giả khoảng 8.000 tài liệu của cơ quan, tổ chức để đưa vào khoảng 3.000 hồ sơ xin cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài nộp tại Sở Lao động-Thương binh và Xã hội, Ban Quản lý các khu công nghiệp Bình Dương và Ban Quản lý khu kinh tế tỉnh Bình Phước.
Cơ quan chức năng khám xét nhà của bị can.
Quy trình nhận hối lộ tinh vi
Để không bị thanh tra, kiểm tra phát hiện việc làm giả con dấu, tài liệu trong hồ sơ và được cấp giấy phép lao động, các đối tượng phạm tội thường móc nối, đưa hối lộ cho cán bộ trực tiếp tiếp nhận, thẩm định, đề xuất cấp giấy phép lao động tại các Sở Lao động-Thương binh và Xã hội, Ban Quản lý khu công nghiệp các tỉnh, thành phố. Sau khi có giấy phép lao động, để làm thủ tục cho người nước ngoài ở lại Việt Nam, các đối tượng phạm tội tải và in từ mạng Internet các biểu mẫu theo quy định, đóng dấu, ký giả chữ ký giám đốc các doanh nghiệp “ma”, gửi kèm theo hộ chiếu, ảnh thẻ người nước ngoài cho các đối tượng trung gian (thường là các công ty làm dịch vụ) để các đối tượng này điền thông tin người nước ngoài trên các biểu mẫu và trực tiếp đi nộp hồ sơ tại Cục Quản lý xuất nhập cảnh. Đây là thủ đoạn của những kẻ chủ mưu làm giả hồ sơ nhằm che giấu nhân thân, xóa dấu vết khi bị cơ quan chức năng phát hiện, điều tra...
Các lãnh đạo cấp cao tại Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Bình Dương, Ban Quản lý các khu công nghiệp Bình Dương, và Ban Quản lý khu kinh tế tỉnh Bình Phước đã bị phát hiện có liên quan đến vụ án. Các bị can là lãnh đạo cấp Sở, Ban Quản lý trong vụ án (Lê Minh Quốc Cường, cựu Giám đốc Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Bình Dương cùng Đặng Quang Việt, Nguyễn Thành Trung, Nguyễn Thành Nhân).
Quy trình gian lận tại Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Bình Dương được thực hiện một cách tinh vi từ cấp chuyên viên đến lãnh đạo. Nguyễn Kiên Cường - chuyên viên phòng Chính sách lao động - là "đầu mối" bị cáo buộc nhận hối lộ để giải quyết số lượng hồ sơ "khủng" lên tới 2.300 giấy phép lao động làm việc tại 315 doanh nghiệp. Trong thời gian từ năm 2017 đến tháng 3/2022, Cường đã rất nhiều lần nhận tiền của các cá nhân, doanh nghiệp môi giới để thẩm định, trình lãnh đạo thông qua các hồ sơ cấp phép lao động. Tổng cộng Cường bị cáo buộc đã nhận hối lộ hơn 8,3 tỉ đồng. Số tiền này Cường khai thông qua Ngô Nguyễn Thái Hằng - phó Phòng chính sách lao động - để tác động tới lãnh đạo Sở thông qua giấy phép.
Cường khai định kỳ hàng tháng chi 3/4 số tiền nhận hối lộ để thông qua phó phòng chi cho lãnh đạo sở. Hằng khai đã nhận từ Cường 860 triệu đồng. Khi vụ án đang được điều tra thì ông Hằng chết nên Cơ quan điều tra chưa làm rõ được ông Hằng đã sử dụng số tiền này vào việc gì. Ngoài lời khai ăn chia thông qua phó phòng, Nguyễn Kiên Cường còn khai để tạo điều kiện trong công tác nên hàng năm biếu quà và tiền từ 50-100 triệu đồng/lần (tổng cộng 150 triệu đồng) cho Giám đốc Sở Lao động-Thương binh và Xã hội là ông Lê Minh Quốc Cường. Tuy nhiên, Cường không thừa nhận đã nhận tiền từ cấp dưới. Trong vụ án này, vị giám đốc Sở bị truy tố về tội "lợi dụng chức vụ, quyền hạn khi thi hành công vụ" vì đã ký 518 giấy phép lao động cho người nước ngoài trái quy định.
Bên cạnh đó, Hoàng Thanh - cựu Trưởng phòng Ban Quản lý các khu công nghiệp tỉnh Bình Dương bị cáo buộc nhận hối lộ hơn 1,5 tỉ đồng để xét duyệt hồ sơ, đề xuất lãnh đạo ký 467 giấy phép lao động. Số tiền nhận được Thanh khai kẹp theo hồ sơ với mức 1,5-2 triệu đồng/ bộ để chi cho lãnh đạo ban ký giấy phép. Có ba phó ban của Ban quản lý các khu công nghiệp tỉnh Bình Dương bị truy tố trong vụ này về tội "lợi dụng chức vụ, quyền hạn khi thi hành công vụ" (không bị truy tố về tội "nhận hối lộ") gồm: Nguyễn Thành Trung, Nguyễn Thành Nhân, Đặng Quang Việt. Tại Ban quản lý Khu kinh tế Bình Phước, ông Đinh Thái Tuấn - nguyên phó phòng Quản lý đầu tư - bị cáo buộc đã nhận 751 triệu đồng để thẩm định 281 hồ sơ cấp phép lao động trong thời gian từ tháng 10/2019 đến tháng 3/2022.
Ngày 20/10, TAND tỉnh Bình Dương đã tuyên phạt 16 trong số 17 bị cáo mức án tù giam, trong đó Lê Minh Quốc Cường bị tuyên án 2 năm 6 tháng tù, Nguyễn Kiên Cường bị tuyên án 16 năm tù và Hoàng Thanh bị tuyên án 13 năm tù.
Vụ án này là lời cảnh báo nghiêm khắc đối với các cá nhân và tổ chức tham gia vào các hành vi gian lận, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để trục lợi bất hợp pháp. Đồng thời, nó cũng đặt ra nhiều câu hỏi về sự giám sát và trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong việc cấp phép lao động cho người nước ngoài tại Việt Nam. Các cá nhân, doanh nghiệp bị truy tố trong vụ án này gồm các nhóm khác nhau nhưng đều có hành vi tương tự là nhận tiền của những người nước ngoài có nhu cầu cấp phép rồi "móc nối" hối lộ cán bộ sở, ngành. Đặc biệt, các cơ quan tố tụng tiếp tục khởi tố vụ án giai đoạn 2.
Gian lận tại các Văn phòng Công chứng và Trung tâm Lý lịch Tư pháp Quốc gia
Ngày 19/8/2024, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã khởi tố bị can, cấm đi khỏi nơi cư trú, tạm hoãn xuất cảnh về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ với bà Trương Thị Nga, nguyên Trưởng văn phòng Công chứng Trương Thị Nga; Lại Hồng Khánh, Công chứng viên; bắt tạm giam với bị can: Lương Minh Sơn, nhân viên nghiệp vụ Văn phòng Công chứng Nguyễn Lâm và Vũ Nam, Công chứng viên Văn phòng Công chứng Nguyễn Lâm với cáo buộc lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Theo kết quả điều tra ban đầu, các bị can bị cáo buộc ký chứng thực bản sao dựa trên "bản chính khống" để phục vụ việc xin cấp Phiếu lý lịch tư pháp tại Trung tâm Lý lịch Tư pháp Quốc gia từ năm 2019 đến 2022. Các tài liệu này được sử dụng trái phép, gây thiệt hại nghiêm trọng cho lợi ích của Nhà nước và ảnh hưởng xấu đến uy tín của các tổ chức hành nghề công chứng.
Đây là một phần của cuộc điều tra mở rộng liên quan đến việc tổ chức, môi giới cho người khác ở lại Việt Nam trái phép; làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; và các hành vi đưa, nhận hối lộ. Trước đó, tháng 7/2023, ông Hoàng Quốc Hùng, Giám đốc Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia, Bộ Tư pháp; Lương Nhân Hòa (Phó giám đốc Trung tâm), Nguyễn Đình Cảnh (Phó phòng Hành chính tổng hợp) đã bị bắt với cáo buộc nhận hối lộ để cấp phiếu lý lịch tư pháp trái quy định. Cùng vụ án, Nguyễn Thị Ngọc (chuyên viên Phòng Quản lý xử lý vi phạm hành chính, Sở Tư pháp Hà Nội), Nguyễn Xuân Thọ và Phạm Quan Hậu (đại diện Văn phòng giao dịch và cộng tác viên của Công ty Luật TNHH Vicco) bị bắt tạm giam về tội Đưa hối lộ.
Ông Hoàng Quốc Hùng, Giám đốc Trung tâm Lý lịch Tư pháp Quốc gia bị cáo buộc cùng hai cá nhân khác nhận hối lộ để giải quyết cấp phiếu lý lịch tư pháp trái quy định. Điều tra ban đầu cho thấy, các đối tượng này đã dùng các tài liệu không hợp pháp để tạo điều kiện cho việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp trái quy định. Đặc biệt, ông Hoàng Quốc Hùng đã bị bắt giữ vì tội nhận hối lộ, tiếp tay cho việc cấp phiếu lý lịch tư pháp trái quy định.
Với sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan điều tra, vụ án dần được làm sáng tỏ. Cuộc điều tra đang được tiếp tục, và dư luận đang chờ đợi những kết luận cuối cùng từ phía cơ quan chức năng. Vụ án này không chỉ là hồi chuông cảnh tỉnh cho các cán bộ công chức mà còn là bài học lớn về sự cần thiết của tính minh bạch và trung thực trong công vụ. Đồng thời, Bộ Tư pháp cũng có những động thái thể hiện sự nghiêm túc trong việc xử lý các vi phạm, tăng cường thanh tra, giám sát các hoạt động công chứng và cấp phiếu lý lịch tư pháp nhằm ngăn chặn những sai phạm tương tự trong tương lai.
