Trang bị cho trẻ kĩ năng phòng chống bạo lực học đường

Bác sĩ, TS. Ngô Anh Vinh, Phó Trưởng khoa Sức khoẻ vị thành niên (Bệnh viện Nhi Trung ương), cho biết mới đây, khoa tiếp nhận điều trị cho một bé gái 12 tuổi, học lớp 6 nhập viện trong tình trạng hoảng loạn, mệt mỏi, đau đầu, đau bụng do bị bạo lực học đường. Bố bệnh nhi cho biết con mình vốn khỏe mạnh, hiền lành và có học lực giỏi. Do bố mẹ phải đi làm ăn xa nên trẻ ở cùng với ông bà. Sự việc xảy ra vào ngày 4/11 khi bé bị một nhóm bạn khoảng 5-6 người đánh vào vùng đầu và người vì lí do trước đó trẻ mắng một bạn cùng trường. Tại thời điểm xảy ra sự việc, trẻ không biết kêu cứu với ai. Khi về nhà, ông bà nghi ngờ trẻ bị đánh vì quan sát thấy trên người có những vết bầm tím, quần áo bị rách. Tuy nhiên, trẻ cũng không dám chia sẻ vì lo sợ nếu nói ra sẽ bị các bạn đánh tiếp và gia đình chỉ biết trẻ bị các bạn đánh đập khi một bạn học cùng trường báo tin.

Tại khoa Sức khỏe vị thành niên, bệnh nhi luôn trong tình trạng mệt mỏi, buồn chán, mất ngủ, chỉ nằm thu mình và không muốn tâm sự hay trò chuyện với bất kì ai. Sau khi thăm khám và hỏi chuyện cũng như làm các trắc nghiệm tâm lí, các bác sĩ và nhà tâm lí đánh giá ngoài những tổn thương về thể chất, trẻ bị sang chấn về tâm lí nặng nề. Sau một thời gian tham gia các hoạt động nhóm và trị liệu tâm lí, trẻ đã cảm thấy tinh thần thoải mái, vui vẻ hơn, ăn ngủ tốt hơn và được ra viện.

Theo bác sĩ Vinh, bạo lực học đường là hành vi ngược đãi, đánh đập, cô lập và những hành động này gây ảnh hưởng nặng nề tới sức khỏe tinh thần và thể chất của trẻ ở học đường. “Vấn nạn này gây ra những hậu quả trầm trọng về tinh thần của trẻ như: rối loạn lo âu, trầm cảm, rối loạn giấc ngủ, chán học và bỏ học. Đặc biệt, bạo lực học đường là một trong những nguyên nhân dẫn đến hành vi tự tử của học sinh. Vì thế, cần có những biện pháp phòng ngừa để có thể phát hiện sớm các vụ bạo lực học đường, tránh được các hậu quả đáng tiếc”, bác sĩ nói.

Nên khuyến khích trẻ tham gia vào những hoạt động nhóm, giúp trẻ có được những người bạn thân phù hợp để có thể chia sẻ khi gặp khó khăn. Từ đó trẻ sẽ có được hỗ trợ từ bạn bè nếu trẻ có nguy cơ bị bạo lực học đường. Bạn bè sẽ thông báo với thầy cô giáo, phụ huynh hoặc chính bạn bè sẽ chủ động giải quyết sự việc liên quan đến bạo lực học đường.

Kĩ năng xử lí tình huống

Các chuyên gia tâm lí khuyến cáo, cha mẹ cần thường xuyên phối hợp với nhà trường để theo dõi quá trình học tập và sinh hoạt của con tại trường. Bên cạnh đó, để bảo vệ trẻ khỏi vấn nạn nghiêm trọng này, gia đình và nhà trường cần giáo dục cho trẻ các kĩ năng cần thiết phòng tránh bạo lực học đường. Trên thực tế, hầu hết trẻ đều không dám thông báo với bố mẹ về việc mình bị bạo hành vì trẻ thấy xấu hổ, tự ti khi thông tin được mọi người biết và thậm chí trẻ sợ lại bị bạo hành tiếp vì mang tiếng là “hớt lẻo”. Ngoài ra, một điều rất quan trọng nữa là phụ huynh, thầy cô giáo nên động viên, khuyến khích trẻ chủ động báo ngay cho nhà trường và gia đình khi bị bắt nạt hoặc thấy bạn bị hành hung. Trẻ cần mạnh dạn báo cho người lớn biết về việc bị bạn bè đe doạ qua lời nói, các tin nhắn có nội dung đe dọa qua điện thoại di động hay email… trước khi sự việc bạo lực học đường xảy ra.

“Khi thấy bạo lực nguy hiểm đến bản thân, trẻ cần phải biết kêu cứu để được sự trợ giúp từ thầy cô giáo, gia đình (bố/mẹ), người thân hoặc những người xung quanh như bảo vệ, bạn bè… Trẻ có thể kêu cứu bằng cách hét lớn, chạy nhanh đến những nơi an toàn như gặp thầy cô giáo, phòng bảo vệ, nhà dân… hoặc gọi điện thoại cho người thân ứng cứu. Đây là một kĩ năng vô cùng quan trọng mà cha mẹ, thầy cô cần giáo dục cho trẻ. Không để trẻ rơi vào thế bế tắc, trở thành nạn nhân của những cuộc hành hung”, bác sĩ Vinh nói.

Ngoài ra, cần hướng dẫn trẻ nhận biết sớm các dấu hiệu có nguy cơ bạo lực như: nhìn đểu, trêu đùa quá khích, bị cho ra rìa, tẩy chay… để biết cách hành xử, tránh bạo lực xảy ra. Khi nhận thấy mình có nguy cơ bị bắt nạt, trẻ nên chia sẻ với cha mẹ, thầy cô giáo hoặc bạn bè của mình. Phụ huynh và thầy cô giáo giúp trẻ nhìn nhận sự việc, từ đó có những ứng xử phù hợp.