Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland, chiều 28/10 (giờ địa phương), Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã gặp Ban lãnh đạo Đại học Oxford, Vương quốc Anh. Nhân dịp này, Tổng Bí thư Tô Lâm đã phát biểu chính sách trước các giáo sư, giảng viên, nhà nghiên cứu và đông đảo sinh viên, bạn bè của Việt Nam tại Đại học Oxford.
Giới thiệu về Đại học Oxford, Giáo sư Irene Tracey, Hiệu trưởng Đại học Oxford, cho biết, Đại học Oxford là một trong những trung tâm giáo dục Đại học hàng đầu của thế giới, là biểu tượng tri thức của nước Anh, là nơi đã đào tạo nhiều thế hệ những con người dấn thân cho hòa bình, công lý và sự tiến bộ của nhân loại. Trong những năm qua, Đại học Oxford đã có nhiều hợp tác với một số trường học tại Việt Nam trong các lĩnh vực y sinh, vật lý... Trong thời gian tới, mong muốn hợp tác trong các lĩnh vực giáo dục, đào tạo, đổi mới sáng tạo...
Phát biểu chính sách tại Đại học Oxford, Tổng Bí thư Tô Lâm nhận định thế giới đang thay đổi từng ngày, trong bối cảnh đó, câu hỏi đặt ra cho các quốc gia không chỉ là “đứng về phía ai, đứng ở đâu,” mà là “đứng vững bằng cách nào, tự chủ như thế nào.” Đối với Việt Nam, đó cũng là câu hỏi sinh tử.
Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết: “Việt Nam chọn con đường hòa bình, độc lập, tự chủ, hợp tác cùng phát triển. Việt Nam là một dân tộc đã phải giành độc lập bằng xương máu và đã trả giá cho chiến tranh để có hòa bình. Chúng tôi hiểu rõ giá trị tối thượng của hòa bình. Chân lý ‘Không có gì quý hơn độc lập, tự do’ của Chủ tịch Hồ Chí Minh là kim chỉ nam cho hành động của dân tộc tôi. Đó là nền tảng đạo lý và nguyên tắc sống của chúng tôi trong đời sống xã hội và quan hệ quốc tế hôm nay.”
Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh thêm: “Việt Nam không cổ vũ đối đầu. Việt Nam không chọn cách phát triển dựa trên xung đột hay đối kháng. Chúng tôi tin vào đối thoại bình đẳng, tin vào luật pháp quốc tế, tin rằng chủ quyền không nên được khẳng định bằng súng đạn, bằng áp đặt, mà bằng sự tôn trọng lẫn nhau, bằng thỏa thuận tôn trọng luật lệ chung và bằng lợi ích cùng chia sẻ. Tinh thần đó đã giúp Việt Nam vừa giữ được ổn định chính trị - xã hội, vừa chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, mở rộng hợp tác nhiều tầng nấc với các đối tác ở mọi khu vực, trong đó có Vương quốc Anh.”
Chia sẻ động lực phát triển của Việt Nam trong kỷ nguyên mới, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, Việt Nam đã lựa chọn một hướng đi rất rõ ràng: khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và kinh tế tri thức sẽ là động lực tăng trưởng chủ yếu trong giai đoạn tới. Việt Nam đang thúc đẩy mạnh mẽ chiến lược chuyển đổi số quốc gia, phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế carbon thấp; coi đổi mới sáng tạo không chỉ là phòng thí nghiệm khoa học thuần túy, mà là sức sống của nền kinh tế, là năng lực cạnh tranh quốc gia, là khả năng đứng vững trước các cú sốc địa chính trị và địa kinh tế.
Việt Nam tiếp tục xây dựng và hoàn thiện mô hình “kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”: một nền kinh tế vận hành theo quy luật thị trường, khuyến khích cạnh tranh lành mạnh, tôn trọng vai trò của doanh nghiệp tư nhân như một động lực quan trọng của tăng trưởng; đồng thời khẳng định vai trò định hướng, dẫn dắt, điều tiết của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, nhằm bảo đảm phát triển đi đôi với tiến bộ và công bằng xã hội. Coi kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất để thúc đẩy tốc độ phát triển kinh tế; coi khu vực kinh tế nhà nước là lực lượng giữ vai trò dẫn dắt, bảo đảm ổn định vĩ mô, an ninh kinh tế, an ninh năng lượng, an ninh lương thực; coi Nhà nước pháp quyền, quản trị liêm chính, phòng chống tham nhũng, lãng phí, lợi ích nhóm là điều kiện để xã hội tin tưởng, để nguồn lực xã hội được phân bổ hiệu quả, để người dân được hưởng thành quả phát triển một cách công bằng.
Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ: “Chúng tôi đặt con người ở vị trí trung tâm của mọi chiến lược phát triển. Mục tiêu chính không phải là những con số thống kê tăng trưởng, mà là nâng cao thực sự chất lượng cuộc sống của người dân: thu nhập, nhà ở, y tế công, giáo dục chất lượng, an sinh xã hội, cơ hội phát triển cá nhân, môi trường sống an toàn, trong lành. Chúng tôi muốn tăng trưởng mà không đánh đổi môi trường. Chúng tôi muốn công nghiệp hóa mà không đánh mất văn hóa. Chúng tôi muốn đô thị hóa nhưng không để ai bị bỏ lại phía sau.”
Tổng Bí thư khẳng định, đây là điểm rất căn bản trong tư duy phát triển của Việt Nam: tăng trưởng nhanh phải gắn liền với phát triển bền vững; phát triển bền vững phải dựa trên tri thức, khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo; đổi mới sáng tạo chỉ có ý nghĩa khi người dân được hưởng lợi thực chất, công bằng, bình đẳng. Trên nền tảng đó, Việt Nam đặt ra hai mục tiêu chiến lược rất rõ ràng.
Mục tiêu thứ nhất: đến năm 2030, đánh dấu 100 năm đất nước phát triển dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, quyết tâm trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao. Mục tiêu thứ hai: đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước CHXHCN Việt Nam, Việt Nam phấn đấu trở thành nước phát triển, thu nhập cao, có nền kinh tế hiện đại, xã hội văn minh, người dân có đời sống vật chất và tinh thần ở mức cao, đất nước có vị thế xứng đáng trong cộng đồng quốc tế.
Về tầm nhìn quốc gia đến quan hệ Việt Nam - Vương quốc Anh, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, đứng trước một bước phát triển mới, Việt Nam coi Anh không chỉ là một đối tác thương mại, một đối tác giáo dục, một đối tác về khoa học công nghệ, mà là một đối tác chiến lược dài hạn để cùng nhau định hình các chuẩn mực hợp tác trong thế kỷ XXI.
Tổng Bí thư nhấn mạnh, quan hệ Việt Nam - Vương quốc Anh là mối quan hệ hữu nghị, hợp tác và cùng phát triển. Đây là một quan hệ đối tác mà cả hai bên đều có lợi ích căn bản trong việc duy trì hòa bình, ổn định, tôn trọng luật pháp quốc tế, bảo đảm tự do hàng hải, bảo vệ chuỗi cung ứng toàn cầu, thúc đẩy thương mại công bằng và bền vững, ứng phó biến đổi khí hậu, phát triển xanh, phát triển bao trùm. Nói cách khác, đây là sự gặp nhau giữa nhu cầu tham gia sâu hơn vào khu vực châu Á - Thái Bình Dương của Anh và nhu cầu mở rộng không gian chiến lược, công nghệ, giáo dục, tài chính chất lượng cao của Việt Nam với Anh, với Châu Âu, với cộng đồng quốc tế.
Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, hai bên cần một mô hình hợp tác mới - thiết thực, có thể đo đếm, lan tỏa lợi ích trực tiếp tới người dân hai nước. “Một hình mẫu hợp tác mới”, muốn nói đến sự kết hợp giữa thế mạnh khoa học cơ bản, khoa học ứng dụng, công nghệ cao, y sinh, y tế cộng đồng, giáo dục đại học, quản trị đô thị, chuyển đổi năng lượng, dịch vụ tài chính, của Vương quốc Anh với nhu cầu chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đổi mới quản trị phát triển, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa tại Việt Nam. Tổng Bí thư nhấn mạnh, đó không chỉ là hợp tác “chuyển giao công nghệ.”
Đó là đồng kiến tạo tương lai; tin rằng chính Oxford - với truyền thống kết nối tri thức và chính sách công, với mạng lưới cựu sinh viên có ảnh hưởng trên toàn thế giới - có thể đóng vai trò rất cụ thể trong quá trình này. Tổng Bí thư chỉ rõ, hợp tác đào tạo và nghiên cứu chung trong các lĩnh vực then chốt như y tế công cộng, công nghệ sinh học, khoa học hạt nhân, khoa học cơ bản, trí tuệ nhân tạo có trách nhiệm, biến đổi khí hậu, chính sách năng lượng sạch; chương trình trao đổi chuyên gia giữa các viện nghiên cứu chính sách của Việt Nam và các trung tâm nghiên cứu chính sách, quản trị công, phát triển bền vững tại Anh; hợp tác hỗ trợ đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp công nghệ cho doanh nghiệp Việt Nam; cùng nhau thử nghiệm các mô hình phát triển đô thị bền vững, tài chính xanh, giáo dục mở, y tế số và chăm sóc sức khỏe cộng đồng, những lĩnh vực mà cả hai bên đều quan tâm và đều có nhu cầu cấp bách.
Tổng Bí thư cho biết, Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới với khát vọng mạnh mẽ: xây dựng một đất nước hùng cường, thịnh vượng, nhân ái; một nền kinh tế hiện đại, xanh, thông minh; một xã hội công bằng, văn minh, nơi người dân được bảo đảm an ninh con người, được tạo điều kiện phát triển toàn diện; phấn đấu vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.”
Tổng Bí thư bày tỏ, tin vào sức mạnh của nhân nghĩa. Từ lịch sử, dân tộc Việt Nam luôn lấy nhân nghĩa để thắng hung tàn, lấy chí nhân để thay cường bạo. Chúng tôi tin rằng sức mạnh bền vững nhất của một quốc gia không chỉ là sức mạnh quân sự hay tài chính, mà là sức mạnh đạo lý, sức mạnh gắn kết lòng dân, sức mạnh tạo dựng niềm tin với bạn bè quốc tế.
Tổng Bí thư chia sẻ: “Chúng tôi yêu chuộng hòa bình, khát vọng tự do và phát triển. Chúng tôi tìm kiếm hợp tác bình đẳng. Chúng tôi không chấp nhận áp đặt. Chúng tôi tôn trọng luật pháp quốc tế. Chúng tôi không muốn thế giới chia rẽ thành các khối đối đầu mà mong mỏi một thế giới đoàn kết vì ‘Trái Đất này là của chúng ta’. Chúng tôi muốn thế giới cùng nhau phát triển.”
Trên tinh thần đó, Tổng Bí thư mong muốn rằng thế hệ trẻ tại Anh, các viện nghiên cứu, các trường đại học, các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, các tổ chức xã hội dân sự, các nhà hoạch định chính sách tương lai hãy coi Việt Nam là một đối tác chân thành, đáng tin cậy, cùng chia sẻ trách nhiệm và lợi ích trong một trật tự thế giới đang tái định hình. Tổng Bí thư tin tưởng nếu cùng chung tay xây dựng một khuôn khổ hợp tác chiến lược toàn diện, thực chất, dựa trên tôn trọng lẫn nhau, dựa trên cùng có lợi, dựa trên tầm nhìn dài hạn, thì quan hệ Việt Nam-Vương quốc Anh không chỉ tiến thêm một nấc mới trên bản đồ ngoại giao thời đại mới.
Đó sẽ trở thành một lực đẩy, một hình mẫu, một câu chuyện thành công chung - không chỉ cho hai nước mà cho cả hòa bình, ổn định và phát triển bền vững trong thế kỷ XXI.
Nhân dịp này, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam và Ban Lãnh đạo Đại học Oxford đã chứng kiến lễ trao các văn kiện hợp tác gồm:
Thỏa thuận hợp tác giữa Viện Nghiên cứu Tâm Anh và Đại học Oxford về Chương trình Đào tạo, Nghiên cứu và Đổi mới Y tế.
Thỏa thuận hợp tác nghiên cứu về Net Zero Carbon giữa Hãng hàng không Vietjet và Đại học Oxford, đánh dấu bước tiến mới trong hợp tác giáo dục và nghiên cứu khoa học giữa Việt Nam và Vương quốc Anh. Sáng kiến cũng góp phần thúc đẩy hợp tác giáo dục, đào tạo nhân lực chất lượng cao giữa Việt Nam và Vương quốc Anh, với các chương trình nghiên cứu sinh và sau tiến sỹ tại trung tâm Oxford Net Zero. Dự án nằm trong chiến dịch Fly Green của Vietjet - chiến lược phát triển bền vững hướng tới “tương lai xanh cho bầu trời xanh,” thông qua việc sử dụng nhiên liệu hàng không bền vững (SAF), bù trừ carbon, trồng rừng, đầu tư năng lượng tái tạo và ứng dụng AI trong vận hành, giúp giảm 38% phát thải mỗi hành khách so với tàu bay thế hệ cũ.
Quỹ học bổng Tiên phong Oxford Pioneer, sáng kiến chung giữa Tập đoàn Sovico và Đại học Oxford. Quỹ Học bổng Tiên phong sẽ trao cơ hội học tập và nghiên cứu lâu dài cho các học viên xuất sắc, đặc biệt là từ Việt Nam. Đến nay, 700.000 bảng Anh đã được giải ngân, tài trợ học bổng cho 11 học viên Việt Nam ưu tú đang theo học tại Oxford ở các lĩnh vực Giáo dục, Hóa học, Y học lâm sàng, Y học hệ gen và Quản trị kinh doanh (MBA).
