Sắp bước sang năm mới 2026, chúng ta có dịp nhìn lại năm 2025 - một năm nhiều thay đổi và là một dấu mốc quan trọng trong tiến trình đổi mới thể chế của đất nước. Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của Đảng, công cuộc cải cách hành chính gắn với tinh gọn bộ máy, tái cấu trúc chính quyền đã tạo chuyển động rõ nét: kỷ luật - kỷ cương được siết chặt hơn, bộ máy được sắp xếp theo hướng gọn hơn- rõ hơn, phân cấp - phân quyền được thúc đẩy, chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp có bước cải thiện cụ thể.
Việc triển khai hệ thống lấy số thứ tự trực tuyến đã giúp Trung tâm Phục vụ hành chính công TP Hà Nội giải tỏa cảnh xếp hàng từ tờ mờ sáng.
Từ nền tảng ấy, bước sang 2026 và các năm tiếp theo, trọng tâm là phát huy kết quả đã có, đồng thời hoàn thiện cơ chế vận hành để khắc phục những điểm còn chưa như mong muốn, nhằm bảo đảm bộ máy gọn về tổ chức nhưng mạnh về năng lực thực thi.
Trước hết, thành tựu nổi bật năm 2025 là tinh thần “đổi mới thể chế” được cụ thể hóa bằng chỉ đạo thống nhất, có trọng tâm và có yêu cầu kiểm tra, giám sát. Kết luận 155-KL/TW (ngày 17/5/2025) nhấn mạnh trách nhiệm tổ chức thực hiện và giám sát tiến độ trong sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính, hướng tới nâng hiệu lực quản trị. Điều đáng nói là “tinh gọn” không dừng ở sắp xếp hình thức, mà được đặt trong yêu cầu vận hành: làm chặt kỷ cương, rõ trách nhiệm, và thông suốt phục vụ.
Điểm nhấn tiếp theo là cách tiếp cận “tinh gọn đi kèm phân cấp - phân quyền” được đẩy mạnh theo hướng rành mạch hơn về thẩm quyền và trách nhiệm. Kết luận 157-KL/TW (ngày 25/5/2025) nêu mốc hoàn tất sắp xếp, nhấn mạnh nguyên tắc không để gián đoạn công việc, đồng thời yêu cầu khẩn trương hoàn thiện khung phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền cho mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Đây là bước “khóa cửa” quan trọng để giảm chồng chéo và vùng xám trách nhiệm là điều kiện cần để tinh gọn đi vào thực chất.
Trên bình diện phục vụ người dân, cải cách năm 2025 tiếp tục được “đo” bằng các thước đo xã hội. Bộ Nội vụ công bố kết quả SIPAS 2024 ngày 6/4/2025, mức độ hài lòng về cung ứng dịch vụ hành chính công đạt 84,09%.
Cùng thời điểm, PAR Index 2024 được công bố, củng cố thông điệp: cải cách không chỉ “làm nhiều việc”, mà phải “làm ra kết quả” có thể kiểm chứng. Cải cách hành chính chỉ thật sự thuyết phục khi người dân thấy bớt phiền, doanh nghiệp thấy bớt tốn và chính quyền thấy bớt vòng vèo.
Một mảng thành tựu khác là dịch vụ công số tiếp tục mở rộng và đi sâu vào vận hành. Ngày 15/12/2025, Ngân hàng Nhà nước vận hành hệ thống giải quyết thủ tục hành chính tập trung và cung cấp 32 dịch vụ công trực tuyến hoàn toàn.
Ở bình diện chung, báo cáo tháng 10/2025 cho thấy tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình đạt 39,98% (tính đến 26/10/2025), phản ánh xu hướng chuyển dịch sang môi trường số. Đáng chú ý, việc công khai tình hình xử lý hồ sơ và thời gian giải quyết trên Cổng dịch vụ công quốc gia góp phần tạo sức ép cải thiện bằng dữ liệu.
Tuy nhiên, chính bước chuyển mạnh cũng làm lộ rõ một số điểm còn chưa như mong muốn - không phải để phủ nhận thành tựu, mà để chuẩn bị tốt hơn cho chặng từ 2026. Nếu tinh gọn mới dừng ở “giảm đầu mối” mà chưa kịp thiết kế lại mô hình quản lý mới, quy trình và tăng năng lực tuyến dưới, áp lực rất dễ dồn xuống cơ sở hoặc dồn sang người dân, doanh nghiệp dưới dạng giấy tờ và thủ tục phát sinh.
Khi phân cấp được thúc đẩy nhưng phân định thẩm quyền chưa thật rành mạch, “vùng xám” trách nhiệm sẽ xuất hiện, phối hợp dễ chậm lại. Quá trình sáp nhập, chuyển giao nhiệm vụ và sắp xếp nhân sự cũng có thể tạo những điểm nghẽn tạm thời, vì vậy yêu cầu "không để gián đoạn" phải được coi là nguyên tắc vận hành chứ không chỉ là lời nhắc nhở. Và nếu chuyển đổi số chỉ mới dừng ở “nộp trực tuyến” trong khi liên thông, tái sử dụng dữ liệu còn hạn chế, người dân vẫn sẽ phải đi đối chiếu, kê khai lặp lại, khi đó số hóa khó tạo ra giá trị như kỳ vọng.
Vì vậy, từ năm 2026 trở đi, trọng tâm hợp lý nhất vẫn là “tinh gọn đi kèm nâng năng lực”, để kết quả cải cách bền vững và đi vào thực chất. Cần bắt đầu từ việc làm lại quy trình theo đúng “việc của dân và doanh nghiệp”: chọn nhóm thủ tục tần suất cao để làm trước, cắt khâu trung gian, bỏ yêu cầu nộp lại giấy tờ mà cơ quan nhà nước đã có dữ liệu.
Đồng thời, quản trị phải dựa trên dữ liệu vận hành: thời gian xử lý, tỷ lệ đúng hạn, số lần bổ sung hồ sơ… phải trở thành căn cứ điều chỉnh phân cấp, bố trí nhân lực và chấn chỉnh khâu yếu, không chỉ là số liệu để báo cáo.
Khi số liệu đã rõ, trách nhiệm giải trình cũng phải rõ theo: việc nào chậm, khâu nào tắc cần nhìn thấy được và có kiểm tra, giám sát kịp thời theo đúng tinh thần chỉ đạo. Và để tinh gọn mà vẫn mạnh, cần tăng năng lực cho tuyến cơ sở theo vị trí việc làm - nơi trực tiếp tiếp nhận và giải quyết việc của dân, cũng là nơi quyết định mức độ hài lòng và niềm tin. Tinh gọn không phải là phép trừ đầu mối, đó là phép cộng năng lực phục vụ.
Người dân thực hành ứng dụng Cổng dịch vụ công quốc gia trên điện thoại.
Để kiểm chứng cải cách, cần một bộ chỉ số theo dõi đủ rõ để “đo được, so được, chịu trách nhiệm được” như thời gian xử lý, tỷ lệ đúng hạn/quá hạn; mức hài lòng theo nhóm dịch vụ, chi phí (đi lại, bổ sung, đợi chờ)... Dữ liệu công khai trên Cổng dịch vụ công quốc gia là nền tảng quan trọng để chuẩn hóa việc đo lường này.
Có thể nói, thành tựu 2025 rất đáng ghi nhận: đổi mới thể chế và tái cấu trúc bộ máy đã tạo nền tảng, tạo đà cho giai đoạn tiếp theo. Bước sang giai đoạn 2026–2027, có thể kỳ vọng cải cách sẽ chuyển sang “pha” củng cố: phát huy những lợi thế ban đầu và hoàn thiện cách vận hành để kết quả bền vững, đi vào thực chất.
Từ góc nhìn chính sách, có vài ưu tiên đáng được đặt lên trước. Trước hết là tiếp tục hoàn thiện khung phân định thẩm quyền theo hướng rõ việc - rõ người - rõ trách nhiệm, để quá trình chuyển tiếp diễn ra thông suốt. Cùng với đó, nên tập trung chuẩn hóa nhóm thủ tục tần suất cao theo nguyên tắc “Nhà nước đã có dữ liệu thì người dân không phải nộp lại”, đồng thời công khai các chỉ số về thời gian xử lý, tỷ lệ đúng hạn và chi phí tuân thủ để thúc đẩy cải tiến bằng kết quả.
Và muốn tinh gọn mà vẫn mạnh, điều quan trọng là tăng cường năng lực tuyến cơ sở theo vị trí việc làm và kỹ năng số, tiếp tục khắc phục bất cập mô hình quản trị ở cơ sở gắn với mục tiêu phục vụ và thước đo mức độ hài lòng, để niềm tin của người dân trở thành thước đo bền vững của cải cách.
