Nhà ngô Màng Mủ - Điểm đến trải nghiệm văn hóa người Mông

Ngôi nhà nằm ở thôn Màng Mủ, xã Mù Cang Chải, do anh Giàng A Súa - người Mông bản địa dựng lên từ năm 2017.

Xuất phát từ tập quán treo ngô sau mỗi vụ thu hoạch để bảo quản, anh Súa đã nảy ra ý tưởng biến bắp ngô - nguồn lương thực gắn bó với đời sống người Mông từ bao đời thành điểm nhấn văn hóa, hình thành một không gian du lịch trải nghiệm mộc mạc nhưng giàu bản sắc.

Với người Mông, ngô không chỉ là cây lương thực chủ lực mà còn gắn bó mật thiết với đời sống sinh hoạt và tập quán sản xuất.

Sau mỗi vụ thu hoạch, ngô được bóc vỏ, buộc thành từng chùm và treo lên hiên, lên gác bếp để chống ẩm mốc, sâu mọt - hình ảnh quen thuộc trong nhiều gia đình vùng cao.

Bước chân vào Nhà ngô Màng Mủ, du khách dễ dàng bị cuốn hút bởi sắc vàng ấm áp phủ kín từ hiên nhà, mái nhà đến từng góc nhỏ trong gian sinh hoạt. Những bắp ngô được buộc cẩn thận, treo thành từng dải dài, tạo nên hiệu ứng thị giác mộc mạc nhưng ấn tượng.

Không gian ấy không phải là sự sắp đặt mang tính trình diễn mà là sự tiếp nối tự nhiên của đời sống, của lao động và ký ức cộng đồng người Mông.

Bên trong nhà ngô, nhiều vật dụng sinh hoạt truyền thống của người Mông được phục dựng và trưng bày, như: cối đá xay ngô, cối giã gạo, bàn là đá, vòng quay sợi lanh, khung dệt vải, các sản phẩm thổ cẩm.

Du khách không chỉ quan sát mà còn trực tiếp trải nghiệm xay ngô, giã gạo, quay sợi lanh - những công việc gắn liền với đời sống thường nhật của đồng bào vùng cao.

Anh Giàng A Súa chia sẻ: Khi làm du lịch, tôi nhận thấy du khách rất thích thú với hình ảnh những bắp ngô treo đầy nhà. Năm 2017, tôi cùng bố dựng căn nhà nhỏ để treo ngô. Sau này, tôi tổ chức thêm các hoạt động trải nghiệm, dần dần nhà tôi trở thành không gian để du khách đến tham quan, tìm hiểu. Nhiều nhiếp ảnh gia cũng tìm đến chụp ảnh, thu nhập của gia đình nhờ đó được cải thiện.

Không chỉ dừng lại ở việc tham quan hay chụp ảnh, Nhà ngô Màng Mủ còn mở ra những trải nghiệm văn hóa sâu hơn. Hoạt động vẽ hoa văn bằng sáp ong trên vải, nhuộm chàm - nghề truyền thống của phụ nữ Mông luôn thu hút sự tò mò của du khách.

Dưới sự hướng dẫn của mẹ và vợ anh Súa, du khách được chỉ dẫn từ cách cầm bút sáp ong, tạo hoa văn đến công đoạn nhuộm và hoàn thiện sản phẩm, qua đó hiểu thêm về sự tỉ mỉ, khéo léo trong lao động thủ công truyền thống.

Chị Nguyễn Thu Hà, du khách đến từ Hà Nội, cho biết: “Tôi đã đi nhiều nơi ở Tây Bắc, nhưng đây là lần đầu tiên được trải nghiệm một không gian gần gũi và chân thực. Nhà ngô không chỉ đẹp để chụp ảnh mà còn giúp tôi hiểu hơn về đời sống, văn hóa của người Mông. Mọi thứ rất thật, không bị thương mại hóa”.

Không chỉ du khách trong nước, nhiều du khách quốc tế cũng tìm đến Nhà ngô Màng Mủ để trải nghiệm không gian văn hóa bản địa.

Ông Pierre Laurent, du khách đến từ Pháp bày tỏ: Tôi rất ấn tượng khi một vật dụng rất bình thường như bắp ngô lại có thể trở thành trung tâm của một không gian văn hóa. Ở đây, tôi cảm nhận được sự chân thành của người dân. Du lịch không ồn ào, không dàn dựng mà là câu chuyện họ kể về chính cuộc sống của mình.

Theo anh Giàng A Súa, từ tháng 9 đến tháng 10 là thời điểm mùa lúa chín, Nhà ngô Màng Mủ đón lượng khách đông nhất. Với mức vé tham quan 20.000 đồng/lượt, mỗi năm gia đình anh có thêm khoảng 20 triệu đồng.

Bên cạnh đó, việc bán các sản phẩm nông sản, thổ cẩm và hàng lưu niệm giúp tăng thêm nguồn thu từ 30 - 40 triệu đồng/năm, tạo động lực để gia đình tiếp tục gắn bó với mô hình du lịch cộng đồng.

Từ nền tảng Nhà ngô Màng Mủ, anh Giàng A Súa đã vận động thanh niên trong bản liên kết, thành lập Hợp tác xã Du lịch cộng đồng bản Màng Mủ.

Các thành viên được đào tạo làm hướng dẫn viên bản địa, tổ chức tour trekking, leo núi, trải nghiệm văn hóa, giới thiệu ẩm thực và sản vật địa phương, góp phần tạo việc làm và tăng thu nhập cho thanh niên vùng cao.

Trong bức tranh tăng trưởng ấn tượng của du lịch Lào Cai năm 2025, những điểm đến giàu bản sắc, quy mô vừa và nhỏ nhưng dựa chắc vào văn hóa cộng đồng như Nhà ngô Màng Mủ đang góp phần tạo chiều sâu và tính bền vững cho ngành du lịch địa phương.

Từ những ngôi nhà nhỏ treo đầy bắp ngô vàng óng nơi sườn núi, có thể thấy rõ một hướng đi đúng, lấy văn hóa bản địa làm nền tảng, lấy người dân làm trung tâm. Đó cũng là con đường để du lịch Lào Cai tiếp tục phát triển bền vững và khẳng định dấu ấn riêng trên bản đồ du lịch trong nước và quốc tế.