Anh Hà Văn Như - cán bộ tư pháp - hộ tịch, làm việc tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Hợp Thành. Trung bình, mỗi ngày, anh Như hướng dẫn, tiếp nhận và xử lý thủ tục hành chính lĩnh vực tư pháp cho 60 lượt hồ sơ.
Theo anh Như, số lượng hồ sơ như vậy không quá lớn nhưng khó khăn là xã Hợp Thành có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, trình độ nhận thức chưa đồng đều, nhất là việc ứng dụng công nghệ thông tin còn nhiều hạn chế. Vì vậy, khi tiếp nhận hồ sơ, cán bộ tư pháp - hộ tịch phải mất nhiều thời gian để hướng dẫn, hỗ trợ người dân hoàn thiện các thủ tục, yêu cầu.
Để phục vụ người dân được nhanh chóng, thuận lợi, trả hồ sơ đúng hạn, ngoài việc tham gia tập huấn về chuyên môn, nghiệp vụ, nâng cao trách nhiệm trong thực thi công vụ, anh Như dành thời gian trau dồi thêm một số kỹ năng, kiến thức, nhất là về công nghệ thông tin để đáp ứng yêu cầu công việc.
Xã Bản Lầu có 3 công chức đảm nhiệm lĩnh vực tư pháp - hộ tịch. Trong đó, 1 cán bộ công chức thực hiện nhiệm vụ tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã và 2 cán bộ thực hiện nhiệm vụ tại Văn phòng UBND và HĐND xã.
Theo anh Nguyễn Văn Tân - công chức phụ trách lĩnh vực tư pháp, Văn phòng UBND và HĐND xã Bản Lầu, với số lượng công việc nhiều như hiện nay, số lượng 3 công chức đảm nhiệm lĩnh vực tư pháp - hộ tịch chưa đáp ứng yêu cầu thực tế, cần bổ sung thêm để bảo đảm yêu cầu giải quyết công việc.
Bản Lầu cũng là xã có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Mặc dù các quy trình liên quan đến việc giải quyết thủ tục hành chính, trong đó có lĩnh vực tư pháp - hộ tịch được niêm yết cụ thể, công khai, rõ ràng nhưng do trình độ, nhận thức còn hạn chế nên không ít người dân gặp khó khăn khi thực hiện. Cán bộ làm nhiệm vụ mất nhiều thời gian để hướng dẫn, hỗ trợ hoàn thiện các bước thực hiện thủ tục.
Ngoài ra, hiện nay, hệ thống dịch vụ công trực tuyến, phần mềm hộ tịch đôi khi còn bị lỗi hoặc xử lý chậm dẫn đến việc cán bộ phải chờ hoặc đăng nhập thông tin nhiều lần mới thành công.
Hoạt động tư pháp cấp xã bao gồm: phối hợp tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho người dân; hòa giải ở cơ sở; thực hiện thủ tục hành chính về hộ tịch, lý lịch tư pháp; tham mưu công tác xây dựng và thi hành pháp luật. Theo đánh giá của Sở Tư pháp, đội ngũ công chức được giao thực hiện nhiệm vụ trong lĩnh vực tư pháp của tỉnh đã có những bước trưởng thành về cả số và chất lượng.
Tính đến tháng 10/2025, toàn tỉnh có tổng số 265 công chức được giao nhiệm vụ công tác tư pháp - hộ tịch tại Văn phòng HĐND - UBND xã, phường và Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp xã.
Về trình độ chuyên môn, có 2 thạc sĩ luật, 250 cử nhân luật, 13 trình độ chuyên môn khác. Chất lượng cán bộ tư pháp ngày càng được nâng cao, bảo đảm đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ được giao.
Trên thực tế, khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, chức năng, nhiệm vụ của các phòng tư pháp huyện được chuyển giao cho Văn phòng HĐND - UBND các xã, phường. Do vậy, công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã đôi khi còn lúng túng khi thực hiện các nhiệm vụ của phòng tư pháp cũ, phải nhờ sự hỗ trợ của Sở Tư pháp.
Ngoài ra, một số xã còn bố trí ít cán bộ trực tiếp tham mưu nhiệm vụ công tác tư pháp hoặc có ít kinh nghiệm công tác dẫn đến việc triển khai thực hiện nhiệm vụ có lúc còn chậm.
Đồng chí Đặng Đình Chung, Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Lào Cai cho biết: "Nhằm nâng cao chất lượng hoạt động công tác tư pháp cấp xã, hằng năm, Sở Tư pháp phối hợp với Sở Nội vụ tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ công chức được giao thực hiện nhiệm vụ trong lĩnh vực tư pháp; chú trọng đào tạo, bồi dưỡng phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp; nâng cao ý thức trách nhiệm, tinh thần phục vụ Nhân dân; đẩy mạnh cải cách hành chính trong công tác hộ tịch. Ngoài ra, đề xuất kiện toàn công chức tư pháp theo hướng có cán bộ chuyên trách nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động tư pháp tại địa phương".
Bên cạnh đó, ngành tư pháp tỉnh tiếp tục tham mưu nhằm củng cố, kiện toàn đội ngũ công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã, phường trên địa bàn tỉnh, bảo đảm chất lượng, đủ về số lượng và tiêu chuẩn nghiệp vụ, trong đó, quan tâm tạo điều kiện cho công chức thực hiện nhiệm vụ trong lĩnh vực tư pháp tham gia các lớp đào tạo tập trung, tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật. Đồng thời, tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc cho đội ngũ công chức trong lĩnh vực tư pháp - hộ tịch.
Nâng cao chất lượng hoạt động tư pháp cấp xã góp phần quan trọng nâng cao ý thức thượng tôn pháp luật cho người dân và đảm bảo an ninh, trật tự ngay từ cơ sở sở.