LCĐT - Nếu lấy mốc tỉnh Lào Cai được tái lập (năm 1991), thì huyện Si Ma Cai có 9 năm dưới “mái nhà chung” Bắc Hà và 16 năm ra “ở riêng”. Chặng đường 25 năm ấy, bao đổi thay đã diễn ra trên vùng đất này!
“Lên Si” - cách nói dân dã mà thiết tha. Vẫn con đường đó, biết bao lần đi mà mỗi lần tôi đều thấy cảm giác mới lạ. Quốc lộ 4D đi đã êm, bởi được mở rộng “cua”, hạ độ dốc, trải nhựa phẳng phiu. Dốc Lử Thẩn, rồi dốc Cán Cấu, vốn là nỗi ngán ngẩm của cánh lái xe, giờ chỉ còn trong ký ức về một thời gian khổ.
Rong ruổi vào Sảng Nàng Cảng (Lử Thẩn), Nà Chí (Lùng Sui), xuống Lù Dì Sán (Sán Chải), vào Sừ Pà Phìn (Quan Thần Sán) hay ngược Cốc Rế (Bản Mế), Phìn Chư 3 (Nàn Sín), Cẩu Pì Chải (Thào Chư Phìn), mới thấy sự đổi thay kỳ diệu trên mảnh đất vùng cao, biên giới này. Đó là 7 thôn khó khăn nhất Si Ma Cai mà khi mới tái lập huyện, HĐND huyện phải ra hẳn một nghị quyết hỗ trợ các thôn này giải quyết các vấn đề kinh tế, xã hội, nay ô tô đã đi lại thông suốt 4 mùa… Đâu đâu cũng thấy điểm trường ngói mới đỏ tươi, những tuyến đường bê tông uốn lượn, vắt vẻo “bám” theo triền núi đá; những thửa ruộng bậc thang xanh ngút ngàn…
 |
| Một góc huyện lỵ Si Ma Cai. |
Thực hiện Nghị định số 18/2000/NĐ-CP, ngày 22/9/2000, huyện Si Ma Cai được tái lập. Ngày đó, Si Ma Cai chỉ có 21 thôn (chủ yếu là những thôn ven Quốc lộ 4D), có đường ô tô đến, nay đường ô tô đã đến được tất cả 98 thôn, bản. Từ chỗ không có mét đường nhựa nào, nay 13/13 xã đều có đường nhựa vào trung tâm xã và tất cả 98 thôn đã có đường bê tông đến trung tâm thôn. Quả là “kỳ tích”!
Đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt thời điểm tái lập huyện, đến giờ hầu hết đã nghỉ hưu, một số chuyển công tác; những cán bộ “lên Si” lúc đó, nhiều người đang đảm nhiệm những vị trí cao hơn trong bộ máy của huyện; một số cán bộ được tỉnh luân chuyển, tăng cường. Đội ngũ cán bộ có người cũ, người mới; có người giàu kinh nghiệm, có lực lượng trẻ trung, năng động, đã và đang cống hiến công sức, trí tuệ đưa Si Ma Cai phát triển. Si Ma Cai nay là nơi hội tụ của nhiều người đến từ nhiều miền quê trong cả nước, nhưng bản sắc vùng đất, con người Si Ma Cai không vì thế mà mai một.
Thấu hiểu và chia sẻ với những khó khăn mà Si Ma Cai gặp phải, ngày 11/11/2014, Tỉnh ủy đã ban hành Nghị quyết số 22 về giảm nghèo bền vững huyện Si Ma Cai đến năm 2020 nhằm tạo sự chuyển biến nhanh hơn về đời sống vật chất, tinh thần của người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số; phấn đấu đến năm 2020 huyện Si Ma Cai đạt bước phát triển trung bình của tỉnh. Nhờ sự hỗ trợ của Đảng, Nhà nước, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và đặc biệt là tinh thần vượt khó, vươn lên thoát nghèo của đồng bào nơi đây, kinh tế, xã hội của Si Ma Cai có những bước phát triển nhanh và vững chắc. Thu nhập bình quân đầu người những năm đầu tái lập huyện chỉ ở mức vài trăm nghìn đồng, năm 2015 nâng lên 17 triệu đồng và huyện phấn đấu đến năm 2018 đạt trên 20 triệu đồng, “về đích” trước 3 năm so với Nghị quyết số 22 của Tỉnh ủy. Đến nay, trụ sở trường học, trạm y tế trên địa bàn huyện cơ bản được kiên cố hóa, đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao về chất lượng dạy, học và khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe nhân dân. Từ chỗ đội ngũ cán bộ xã “chắp vá”, hiện, 80% cán bộ chủ chốt cấp xã đã đạt chuẩn và huyện đang đặt mục tiêu đến hết năm 2017, có 100% cán bộ xã sẽ đạt chuẩn. Quốc phòng, an ninh trên địa bàn được tăng cường và giữ vững.
Mặc dù còn nhiều khó khăn, như đặc điểm địa hình, thời tiết khắc nghiệt; số hộ nghèo còn cao (hết năm 2015, toàn huyện còn hơn 29% hộ nghèo; theo tiêu chí nghèo đa chiều thì tỷ lệ này là 57%); 13/13 xã thuộc diện đặc biệt khó khăn, nhưng chính quyền và nhân dân Si Ma Cai vẫn không ngừng nỗ lực, phấn đấu thay đổi diện mạo huyện vùng cao. Mỗi năm, huyện giảm được 8% hộ nghèo; năm 2016 phấn đấu giảm trên 13% hộ nghèo, Si Ma Cai đang được tỉnh đề nghị Nhà nước xét tặng Huân chương Lao động hạng Ba về thành tích giảm nghèo.
Thực hiện chương trình mục tiêu xây dựng nông thôn mới, từ những xã xa xôi như Nàn Sín, Thào Chư Phìn, đến Quan Thần Sán, Cán Hồ... đâu đâu cũng một khí thế vào cuộc sục sôi, hào hứng. Tuy chưa có xã nào đạt chuẩn nông thôn mới, nhưng việc thực hiện các tiêu chí ở các xã tương đối đồng đều. Hết năm 2015, trên địa bàn huyện không có xã nào đạt dưới 5 tiêu chí, trong đó 2 xã Sín Chéng và Mản Thẩn phấn đấu “về đích” nông thôn mới năm 2016.
Trong khó khăn, Si Ma Cai đã và đang phát huy nội lực nắm bắt cơ hội, với sự quan tâm, hỗ trợ của Nhà nước để vươn lên. Si Ma Cai đang đổi thay mạnh mẽ, sự đổi thay ấy đến từ ý Đảng, lòng dân, “đạp bằng núi đá” lấy chỗ cho hạt ngô, hạt lúa nảy mầm, cho những tuyến đường ngày càng vươn xa, cho em thơ có chốn học hành…
Nơi “vòm nhô sông Chảy” ngày nay không chỉ được biết đến là vùng đất cần cù, năng động, thân thiện, mến khách, mà còn là vùng đất du lịch văn hoá - sinh thái với cảnh quan kỳ thú và bản sắc văn hoá dân tộc độc đáo với bao nẻo đường tỏa đến những địa danh mà mới nghe tên đã thấy thú vị và đượm màu thần thoại. Bức tranh Si Ma Cai đang sáng lên từng ngày!
