Sự sụp đổ của Liên Xô, của một Đảng cộng sản với hơn 20 triệu đảng viên trong phút chốc có nguyên nhân quan trọng từ yếu kém, hạn chế của công tác cán bộ - “cái gốc của mọi công việc”. Đặc biệt, sai lầm về xây dựng đội ngũ cán bộ chiến lược, chọn người đứng đầu đã khiến Đảng và cả đất nước phải trả một cái giá quá đắt.
>>> Bài 1: Khi Đảng Cộng sản tự xóa bỏ chính mình
Thật không thể chấp nhận khi người đứng đầu một Đảng, một nhà nước vĩ đại lại không phải là người kiên trung nhất, kiên quyết nhất với mục tiêu lý tưởng của Đảng. Còn gì chua xót hơn khi sau này chính ông ta phát biểu tại một cuộc hội thảo tại Đại học Hoa Kỳ ở Thổ Nhĩ Kỳ, M. Gorbachev nói: “Mục tiêu của cả cuộc đời tôi là tiêu diệt chủ nghĩa cộng sản, một chế độ độc tài không thể dung thứ đối với con người. Tôi được vợ hoàn toàn ủng hộ. Bà là người hiểu sự cần thiết của việc này thậm chí còn sớm hơn tôi.
Để đạt được mục tiêu này, tôi đã sử dụng vị thế lãnh đạo của mình trong Đảng và Nhà nước. Đó là lý do tại sao vợ tôi không ngừng khuyến khích và thúc giục tôi nỗ lực giành được vị trí ngày càng cao trong bộ máy lãnh đạo của đất nước. Khi tìm hiểu phương Tây, tôi nhận ra rằng mình không thể lùi bước trên con đường thực hiện được mục tiêu của đời mình là tiêu diệt chủ nghĩa cộng sản.
Đạt được mục tiêu đó, tôi đã thay thế toàn bộ ban lãnh đạo của Đảng Cộng sản Liên Xô cũng như ban lãnh đạo ở tất cả các nước xã hội chủ nghĩa. Lý tưởng của tôi lúc đó là đi theo con đường của chủ nghĩa xã hội - dân chủ. Tôi đã nỗ lực tìm được các cộng sự để thực hiện mục tiêu này. Trong số đó có E. Shevardnadze và A. Yakovlev - những người có công lao trong sự nghiệp chung của chúng tôi”.
(1) Ông ta nêu ra tính chất của Đảng không còn là đội tiên phong của giai cấp công nhân nữa mà là tổ chức chính trị của toàn dân;
(2) Ông ta nêu ra tác dụng của Đảng không phải là lực lượng lãnh đạo mà là đảng đoàn nghị viện; không dựa vào Hiến pháp để bảo vệ địa vị của Đảng, thực hành chế độ đa đảng;
(3) Ông ta nêu ra tư tưởng chỉ đạo của Đảng - chủ nghĩa Mác chỉ là một trường phái triết học như bao trường phái khác, không còn là nền tảng tư tưởng của Đảng;
(4) Ông ta vứt bỏ nguyên tắc tập trung dân chủ;
(5) Ông ta từ bỏ mục tiêu phấn đấu chủ nghĩa cộng sản, thay bằng CNXH dân chủ, nhân đạo.
Chỉ bấy nhiêu thôi cũng đủ thấy sai lầm về chọn người đứng đầu nguy hiểm như thế nào. Có thể nói rằng, với việc dung dưỡng và đào luyện một kẻ như vậy, Đảng Cộng sản Liên Xô đã nuôi ong tay áo, đã tự gài mìn vào tương lai của mình.