Trong bản Di chúc năm 1968, Hồ Chủ tịch đã nhắc tới những người nông dân dù “chịu đựng mọi khó khăn gian khổ” nhưng vẫn “hết sức trung thành với Đảng và Chính phủ”. Về với “thế giới người hiền”, Người vẫn mong nông dân được hưởng những chính sách, chế độ xứng đáng để họ yên tâm sản xuất...
Những người “vui lòng chịu đựng mọi khó khăn gian khổ”
Năm 1923, tham luận tại Đại hội lần thứ I Quốc tế Nông dân tổ chức tại Liên Xô, thanh niên Nguyễn Ái Quốc lúc bấy giờ đã đề cập đến tình cảnh người nông dân Đông Dương bị thực dân Pháp bóc lột: “...không những nông dân ở Phương Tây, mà cả nông dân ở Phương Đông, nhất là nông dân ở các nước thuộc địa là những người bị áp bức và bóc lột...”. Trước đông đảo đại biểu quốc tế, Người xót thương cho những “người nông dân Việt Nam đang bị treo ngược đầu xuống đất” ở quê nhà (Việt Nam - Những sự kiện lịch sử 1919 - 1945 tr.60, NXB Giáo dục 2-2002).
Trong lời kêu gọi kỷ niệm Ngày toàn quốc kháng chiến năm 1953, Hồ Chủ tịch đã nói: “Gần 90% đồng bào là nông dân. Trong hàng ngũ Vệ quốc quân, bộ đội địa phương và dân quân du kích ta, trên 90% là nông dân. Đóng thuế, đi dân công, phần lớn cũng là nông dân. Đồng bào nông dân đóng góp nhiều nhất cho kháng chiến, hy sinh nhiều nhất cho Tổ quốc. Thế mà đồng bào nông dân lại là những người nghèo khổ nhất, vì họ thiếu đất ruộng. Giảm tô, giảm tức là một quyền lợi chính đáng của nông dân cũng chưa thực hiện được đến nơi đến chốn. Đó là một tình trạng rất không công bằng”.
Bác Hồ dùng thử máy cấy lúa cải tiến tại Trại thí nghiệm trồng lúa Sở Nông lâm Hà Nội (16/7/1960) - Ảnh tư liệu
Thương những người nông dân cùng khổ - những người “hy sinh nhiều nhất” nhưng cũng “đóng góp nhiều nhất” nên trong Di chúc năm 1968 “phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lênin và các vị cách mạng đàn anh khác”, một lần nữa cụm từ rất đỗi thiêng liêng, hàm chứa xiết bao tình cảm: “đồng bào nông dân” lại được Chủ tịch Hồ Chí Minh nhắc đến.
Người khẳng định: “Trong bao năm kháng chiến chống Pháp, tiếp đến chống đế quốc Mỹ, đồng bào ta, nhất là đồng bào nông dân đã luôn luôn hết sức trung thành với Đảng và Chính phủ ta, ra sức góp của góp người, vui lòng chịu đựng mọi khó khăn gian khổ”.
Vì vậy, Người bày tỏ nguyện vọng: “Nay ta đã hoàn toàn thắng lợi, tôi có ý đề nghị miễn thuế nông nghiệp 1 năm cho các hợp tác xã nông nghiệp để cho đồng bào hỉ hả, mát dạ, mát lòng, thêm niềm phấn khởi, đẩy mạnh sản xuất”.
Từ trước đó, dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, để bồi dưỡng sức dân, năm 1952, Đảng ta đã phát động cuộc vận động tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm. Nhà nước đã ban hành một số sắc lệnh về thuế nông nghiệp đồng thời thực hiện chính sách ruộng đất. Từ năm 1949 đến năm 1953, nông dân đã được tạm cấp gần 180.000 ha ruộng đất của thực dân, địa chủ Việt gian, ruộng công, ruộng bỏ hoang, ruộng vắng chủ. Từ năm 1947 đến năm 1953, thực hiện giảm tô 25%, chia ruộng đất cho nông dân; ban hành chính sách thuế nông nghiệp, hoãn nợ, xoá nợ cho nông dân. Chính sách triệt để giảm tô và chia ruộng đất cho dân cày đã động viên tinh thần của nhân dân, khuyến khích đông đảo nhân dân hăng hái sản xuất, đóng góp vượt mức sức người, sức của cho kháng chiến.
Hình ảnh vị Chủ tịch nước lội ruộng, xuống đồng gặp gỡ bà con, cùng tát nước, đạp guồng, kiểm tra từng cây, từng quả bà con trồng cấy... sẽ là hình ảnh mãi không bao giờ quên trong ký ức nhiều thế hệ người dân Việt Nam.
Người yêu cầu lúc nào cán bộ cũng phải quan tâm đến lĩnh vực nông nghiệp, sâu sát với nông dân. Trong bài báo “Dân vận” đầu tiên (15/10/1949), Hồ Chủ tịch viết: “Cán bộ canh nông thì hợp tác mật thiết với cán bộ địa phương, đi sát với dân, thiết thực bày vẽ cho dân cách trồng trọt, chăn nuôi, cách chọn giống, ủ phân, làm cỏ, v.v...” hay tại lớp huấn luyện đào tạo cán bộ hợp tác xã nông nghiệp ngày 13/3/1958, Bác nói: “Các cán bộ phải chú ý lãnh đạo nông nghiệp, vì muốn tiến lên chủ nghĩa xã hội thì phải phát triển công nghiệp nhưng đồng thời cũng phải phát triển nông nghiệp, vì hai ngành đó khăng khít với nhau”.
Ngay cả khi “nhắm mắt xuôi tay”, Người mong “Ai đến thăm thì trồng một cây làm kỷ niệm. Trồng cây nào phải tốt cây ấy. Lâu ngày, cây nhiều thành rừng, sẽ tốt cho phong cảnh và lợi cho nông nghiệp” (Di chúc năm 1965) đến Di chúc năm 1968, Người vẫn “yêu cầu thi hài tôi được đốt đi, tức là “hỏa táng” bởi “...không tốn đất ruộng”!
Khẳng định tầm quan trọng của nông nghiệp, nông dân, nông thôn
Đã 45 năm kể từ khi Người đi xa nhưng tư tưởng của Người về nông nghiệp, nông dân, nông thôn vẫn còn nguyên giá trị. Thực hiện di huấn của Người, trong từng thời kỳ, từng giai đoạn khác nhau, vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn luôn được Đảng, Nhà nước ta coi trọng.
Khẳng định tầm quan trọng của vấn đề này, tại Hội nghị lần thứ 7, khóa X của Đảng, Nghị quyết 26 “Về nông nghiệp, nông dân và nông thôn” đã được ban hành trong đó xác định: "Nông nghiệp, nông dân và nông thôn có vị trí chiến lược trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, là cơ sở và lực lượng quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội bền vững, giữ vững ổn định chính trị, đảm bảo an ninh, quốc phòng; giữ gìn, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc và bảo vệ môi trường sinh thái của đất nước...”.
Tại Đại hội XI, Đảng ta tiếp tục đưa ra những quan điểm chỉ đạo về vấn đề này: “Sự phát triển ổn định trong ngành nông nghiệp, nhất là sản xuất lương thực đã đảm bảo an ninh lương thực quốc gia. Kinh tế nông thôn và đời sống nông dân được cải thiện hơn trước. Việc tập trung đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn, đầu tư, phát triển giống mới có năng suất, chất lượng cao, phát triển các cụm công nghiệp, làng nghề, tiểu thủ công nghiệp... đã có tác động tích cực đến việc sản xuất, tạo việc làm và xóa đói, giảm nghèo”.
Từ chỗ đói ăn triền miên, Việt Nam là một trong những nước xuất khẩu lương thực hàng đầu thế giới; thu nhập bình quân của người dân nông thôn năm 2013 đạt khoảng 19,97 triệu đồng/năm, gấp 2,8 lần so với năm 2008 hay tỷ lệ hộ nghèo ở nông thôn (đến hết năm 2013) còn khoảng 12,6%, giảm bình quân 2%/năm so với năm 2008 (số liệu Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cung cấp); 185 xã đạt chuẩn nông thôn mới và gần 600 xã đạt từ 15 - 18 tiêu chí xây dựng nông thôn mới tính đến tháng 5/2014; nông dân được hưởng nhiều chính sách ưu đãi của Nhà nước... là những minh chứng sinh động cho thấy Nghị quyết của Đảng về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đã thực sự đi vào cuộc sống.
Và “Tết trồng cây đời đời nhớ ơn Bác Hồ” mà chúng ta cùng nhau duy trì thực hiện theo lời dạy của Người: “việc này tốn kém ít mà lợi ích rất nhiều” như là một hành động thiết thực làm theo Bác cũng là để tưởng nhớ vị cha già kính yêu của dân tộc mỗi khi Tết đến, xuân về!
