Quay về E-magazine Theo dõi Báo Lào Cai trên Google News
Tết tháng Năm của người Tày

Tết tháng Năm của người Tày

Người Tày cũng như các dân tộc thiểu số khác sinh sống ở Lào Cai đều có những nghi lễ truyền thống trong các dịp lễ, tết cổ truyền của dân tộc. Ngoài tết Nguyên đán, người Tày còn có Tết tháng Ba - thanh minh, Tết tháng Năm - đoan ngọ, Tết tháng Bảy - Rằm tháng Bảy, Tết cơm mới - tháng 9 âm lịch. Tết tháng Năm, theo tiếng Tày gọi là “chiêng bươn hả” - trùng với ngày Tết đoan ngọ (còn gọi là tục giết sâu bọ) diễn ra vào 5/5 âm lịch.

a1.jpg
Vào dịp lễ, tết, đồng bào Tày thường tổ chức sửa soạn mâm lễ cúng tổ tiên, trong đó không thể thiếu một nghi thức được duy trì cho đến ngày nay, đó là làm bánh truyền thống. (Trong ảnh: Người Tày Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên làm bánh.
a2.jpg
Thông thường, tết Nguyên đán người Tày gói bánh chưng đen (nhiều nơi gọi là bánh chưng gù) - tiếng Tày gọi là “pẻng đăm”, còn Tết tháng Bảy làm bánh chuối (pẻng cổi), Tết tháng Ba làm bánh trứng kiến (pẻng nòn hay) và tháng Năm làm bánh nhân lạc đường, bánh nhân thịt… (Trong ảnh: Người Tày xã Làng Giàng, huyện Văn Bàn làm bánh nhân thịt.)
a4.jpg
Để làm bánh nhân lạc, nhân thịt (theo tiếng Tày là “pẻng nửng”), người Tày hái những tàu lá chuối đem phơi một nắng cho héo vừa phải vẫn còn độ xanh của lá chuối; nghiền gạo nếp thành bột và đem nhào ướt vừa tay để nặn thành vỏ bánh. Trong ngày Tết tháng Năm, người Tày thường làm bánh có 2 loại nhân mặn, ngọt để phù hợp với sở thích của từng người. Nếu là bánh nhân lạc đường thì rang lạc sau đó bỏ vỏ lụa, dùng chày gỗ nhỏ chà cho lạc vỡ đôi, trộn với đường kính trắng và làm nhân bánh. Còn thịt ba chỉ hoặc thịt nạc vai, lọc bỏ bì, băm nhuyễn, xào chín với hành, nêm vừa ăn, rồi mới gói vào bột nếp làm nhân.
a3.jpg
Sau khi hoàn thành công đoạn vào nhân bánh, cho 2 phần bánh đặt ngang vào lá chuối đã phơi héo, rồi gói và xoáy tạo thành một cặp bánh, dùng lạt giang buộc túm một đầu. Gói bánh xong, cho lên bếp để hấp cách thủy (đồ) khoảng 30 - 45 phút bánh chín là được.
a5.jpg
Theo bậc cao niên trong các bản người Tày kể lại, trước đây, mỗi dịp Tết tháng Năm, từ chiều hôm trước, những cô gái tuổi mới lớn hoặc phụ nữ trong bản lấy hoa bóng nước về giã với nghệ, sau đó bọc vào lá chuối và nướng lên, rồi dùng để sơn lên móng tay, móng chân.
a6.jpg
Theo quan niệm của người Tày ở Dương Quỳ (Văn Bàn), nhuộm móng tay, chân với mong muốn lông con sâu róm, con bọ không chạm được vào người mình - cũng hàm ý giống với ý nghĩa “giết sâu bọ”. Ngày xưa, vào Tết tháng Năm, nhà nào tổ chức làm màu bóng nước để sơn móng tay, móng chân thì rất đông nam thanh, nữ tú đến nhà chơi, cùng nhau nhuộm móng.
a7.jpg
Người Tày ở Nghĩa Đô (Bảo Yên) gọi cây bóng nước là cây “quao” và quan niệm rằng, khi hái hoa để bọc nhuộm tay thì phải kiêng không cho gà trống nhìn thấy, bởi gà trống nhìn thấy thì khi bọc tay, không thành màu đỏ nữa. Màu của hoa bóng nước bám chắc hơn cả sơn móng tay, phải 4 - 5 tháng sau mới mờ đi, cách duy nhất là chờ móng tay mọc lên rồi cắt đi.
a8.jpg
Trẻ em người Tày hào hứng được nhuộm móng tay trong ngày Tết tháng Năm.

Cùng với mổ lợn, làm bánh, nhuộm móng tay, người Tày cũng chuẩn bị hoa quả để sáng hôm sau tổ chức ăn Tết tháng Năm. Họ cũng quan niệm, khi tỉnh giấc, việc đầu tiên là phải ăn quả để “làm lý” giết sâu bọ... Cả gia đình quây quần bên nhau, khi lúa mới gặt xong (nếu cấy hai vụ lúa) hoặc lúa đang xanh (ruộng một vụ mùa) đều vui vẻ hàn huyên câu chuyện đoàn viên.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Tác giả bài hát 'Sông quê' qua đời

Tác giả bài hát 'Sông quê' qua đời

Nhạc sĩ Đinh Trầm Ca qua đời lúc 9h58 sáng 1/12, sau thời gian điều trị bệnh nặng. Người yêu âm nhạc biết đến ông qua những ca khúc "Ru con tình cũ", "Sông quê", "Phượng buồn"...

Công bố 50 tác phẩm văn học, nghệ thuật biểu diễn Việt Nam tiêu biểu sau ngày đất nước thống nhất

Công bố 50 tác phẩm văn học, nghệ thuật biểu diễn Việt Nam tiêu biểu sau ngày đất nước thống nhất

Ngày 30/11, tại Hà Nội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức Chương trình Công bố bình chọn 50 tác phẩm văn học, nghệ thuật biểu diễn Việt Nam tiêu biểu, xuất sắc sau ngày đất nước thống nhất (30/4/1975 - 30/4/2025) và phát động sáng tác các tác phẩm văn học, nghệ thuật “Sống mãi với thời gian” giai đoạn 2026-2030.

Tiếng sáo mũi của người Xá Phó

Tiếng sáo mũi của người Xá Phó

Bên những triền núi xanh bạt ngàn tại xã Châu Quế, có thứ âm thanh không thuộc về gió, không thuộc về tiếng suối, mà là tiếng sáo “cúc kẹ” - loại nhạc cụ kỳ lạ chỉ cất lên khi người nghệ nhân truyền hơi thở qua lỗ mũi, thay vì dùng miệng thổi như cây sáo thông thường. Âm sắc ấy vừa trầm, vừa bổng, vừa da diết như tiếng gọi của đại ngàn, mang theo hồn cốt văn hóa của người Xá Phó, lặng lẽ vượt thời gian nối tiếp từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Khiêu vũ thể thao sân chơi bổ ích, hấp dẫn

Khiêu vũ thể thao sân chơi bổ ích, hấp dẫn

Cùng với sự phát triển của xã hội, khiêu vũ thể thao dần trở thành sân chơi phổ biến trong xã hội. Hiện nay, trên địa bàn các xã, phường phía Bắc của tỉnh có trên 20 câu lạc bộ (CLB) khiêu vũ thể thao, góp phần rèn luyện sức khỏe, kết nối đam mê cho các thành viên ở mọi lứa tuổi.

Bảo tồn văn hóa người Xá Phó ở xã Châu Quế

Bảo tồn văn hóa người Xá Phó ở xã Châu Quế

Nằm xen giữa cánh rừng quế xanh ngát, thôn Nhầy và thôn Đồng Tâm (xã Châu Quế, tỉnh Lào Cai) là nơi cư trú lâu đời của đồng bào dân tộc Xá Phó (còn gọi là Phù Lá) với những nét văn hóa đặc sắc, độc đáo và giàu bản sắc. Trong dòng chảy hội nhập và phát triển, được sự quan tâm của Nhà nước, chính quyền xã Châu Quế và người dân nơi đây đang nỗ lực bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống quý báu đó.

Quan tâm bảo tồn lễ Cấp sắc của người Dao đỏ

Quan tâm bảo tồn lễ Cấp sắc của người Dao đỏ

Xã Hợp Thành vừa tổ chức tập huấn chuyên sâu về nghi lễ Cấp sắc - di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, thu hút sự quan tâm của đông đảo đồng bào dân tộc Dao đỏ. Hoạt động này không chỉ là nỗ lực bảo tồn đơn thuần, mà còn là khát vọng của xã Hợp Thành, dùng sức mạnh của truyền thống để giáo dục con người, phát huy giá trị văn hóa dân tộc, từ đó xây dựng đời sống mới, phát triển kinh tế bền vững.

Giữ lửa vòng xòe của dân tộc Hà Nhì

Giữ lửa vòng xòe của dân tộc Hà Nhì

Những điệu xòe giữa núi rừng Tây Bắc đến hôm nay vẫn hiện diện trong đời sống của bản làng, như mạch nguồn văn hóa bền bỉ. Không chữ viết, trải bao cuộc thiên di, người Hà Nhì vẫn giữ được kho tàng nghệ thuật đặc sắc, mà nổi bật là múa xòe, điệu múa kết tụ tinh thần cộng đồng, niềm vui lao động và khát vọng mùa màng yên ấm.

Phim Mưa đỏ đoạt Bông sen Vàng

Phim Mưa đỏ đoạt Bông sen Vàng

Tối 25/11, Lễ bế mạc và trao giải Liên hoan Phim Việt Nam lần thứ 24 được diễn ra tại Nhà hát Quân đội phía nam, Thành phố Hồ Chí Minh. Phó Thủ tướng Mai Văn Chính đến dự.

Việt Nam lọt top 10 quốc gia có doanh thu digital cao nhất tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương

Việt Nam lọt top 10 quốc gia có doanh thu digital cao nhất tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương

Liên minh Quốc tế các Hiệp hội những Nhà Soạn nhạc và Lời (CISAC) vừa công bố Báo cáo Doanh thu toàn cầu về Quyền tác giả năm 2025. Theo đó, Việt Nam thuộc nhóm 10 quốc gia có doanh thu từ lĩnh vực số cao nhất tại châu Á - Thái Bình Dương, đạt 12 triệu euro trong năm 2024 và đứng thứ 8 trong khu vực.

fb yt zl tw