Ngày thường ở tòa soạn

Đã thành nếp, trước mỗi giờ phát sóng chương trình truyền hình, các biên tập viên, phát thanh viên và kỹ thuật viên đều sẵn sàng tâm thế. Mỗi người mỗi việc, ở những bộ phận khác nhau, nhưng họ luôn phối hợp với nhau rất ăn ý, nhịp nhàng để chương trình phát sóng được “thông đồng bén giọt”.

Hiện tại, các khâu sản xuất chương trình truyền hình, phát thanh của Báo Lào Cai được thực hiện theo quy trình khép kín trên phần mềm Quản lý tài sản truyền thông (viết tắt là MAM). Chính vì vậy, các bộ phận đều liên quan đến nhau, nếu chỉ cần “ách tắc” ở một khâu, một công đoạn nào đó, sẽ khó có thể thực hiện được.

Để chương trình thời sự đầu tiên trong ngày lên sóng lúc 7 giờ sáng, công việc của những người ở hậu trường, “bếp núc” thường bắt đầu từ 5 giờ, không kể đến những tin tức, phóng sự, kịch bản phải lên chương trình sẵn từ hôm trước theo kế hoạch. Thế nên, khi thành phố chưa kịp thức giấc, những người làm chương trình thời sự sáng đã phải lên đường tới tòa soạn, chuẩn bị những công việc trước giờ lên sóng trực tiếp. Bởi vậy, ngoài cánh phóng viên đi cơ sở, công việc của những người tưởng như “mưa không đến mặt, nắng không đến đầu” cũng không kém phần áp lực, song cũng có những thú vị riêng…

Trần Hải Yến hiện đang là phát thanh viên trẻ tuổi nhất tại Báo Lào Cai. Một ngày làm việc của Yến thường bắt đầu từ 5 giờ 30 phút và kết thúc lúc 20 giờ 30 phút, tùy theo ca trực. Những ngày có lịch lên hình vào buổi sáng, Yến phải dậy sớm hơn thường lệ để chuẩn bị.

Phát thanh viên Hải Yến chia sẻ: Áp lực của truyền hình trực tiếp là không để bất cứ sai sót nào xảy ra. Phát thanh viên trong trường quay, giao tiếp với đạo diễn và ekip qua tai nghe, phải linh hoạt xử lý tình huống phát sinh. Quan trọng nhất là phải giữ bình tĩnh và chủ động xử lý sai sót ngay trên sóng.

Yến nhớ mãi lần đầu dẫn chương trình “Lào Cai ngày mới” vào ngày Tết dương lịch 2025. Khi đó, Yến mới đi làm được khoảng 3 - 4 tháng, vừa làm quen với truyền hình trực tiếp được một thời gian ngắn. Dù được dẫn chương trình cùng phát thanh viên Huy Trường đã có nhiều năm kinh nghiệm trong nghề, nhưng do chưa quen giao lưu, Yến lúng túng trong phần tương tác. “Ánh mắt đã hướng sang bạn dẫn nhưng đầu vẫn nhìn vào máy quay khiến phần dẫn thiếu sự kết nối. Đó là trải nghiệm giúp tôi hiểu rằng làm truyền hình không chỉ là đọc đúng, mà còn cần sự phối hợp ăn ý với đồng nghiệp để tạo không khí tự nhiên, hấp dẫn” - Hải Yến bộc bạch.

Công việc của biên tập viên chương trình phát thanh và truyền hình ngoài câu chữ thì việc thẩm định chất lượng hình ảnh, góc quay, tiếng động, âm thanh rất quan trọng. Nhà báo Trịnh Ngọc Hà, biên tập viên chương trình truyền hình cho biết: Thế mạnh của truyền hình là truyền tải bằng ngôn ngữ hình ảnh, nên việc biên tập các chương trình truyền hình đặc biệt phải chú trọng đến các khuôn hình, góc bấm máy, các cảnh quay, lời bình và hình quay phải ăn khớp…

Ngoài ra, phần kỹ xảo và đồ họa của bộ phận dựng hậu kỳ cũng là một trong những yếu tố làm sinh động hình ảnh của mỗi thước phim, mỗi phóng sự, mỗi bản tin truyền hình. Tất cả đều dựa trên những nguyên tắc theo nghiệp vụ truyền hình, kinh nghiệm trong nghề và sự thăng hoa của người làm biên tập.

Nhà báo Vũ Thắng, biên tập viên chương trình phát thanh chia sẻ: Mỗi loại hình báo chí có đặc thù riêng, thế mạnh riêng, thế nên đòi hỏi người trong nghề khai thác chính vào thế mạnh để truyền tải thông tin một cách hấp dẫn nhất có thể…

Mỗi người mỗi việc, với kỹ thuật viên Hoàng Anh, hằng ngày, anh đến sớm để mở phòng máy, chuẩn bị các phần việc như tạo chữ, ghi hình, xử lý phông nền... Mỗi kíp trực có 4 kỹ thuật viên đảm nhiệm các phần việc khác nhau. Cường độ công việc cao, áp lực lớn, đặc biệt trực sản xuất chương trình phát sóng trực tiếp. Bởi, phát sóng trực tiếp không cho phép xảy ra sai sót, nếu có sự cố chỉ được phép xử lý trong vòng 3 - 5 giây.

Với hơn 24 năm kinh nghiệm, kỹ thuật viên Hoàng Anh đã quen và tự tìm cách giữ bình tĩnh, để xử lý tình huống. Việc chuyển từ ghi hình sẵn sang làm trực tiếp - là bước ngoặt khiến áp lực công việc tăng lên rõ rệt. Kỷ niệm đáng nhớ đối với kỹ thuật viên Hoàng Anh là vào thời điểm xảy ra cơn bão số 3 (tháng 9/2024). Khi đó, các phóng viên đang dẫn trực tiếp tại hiện trường thì đường truyền bất ngờ chập chờn. Cả ekip lập tức phải xử lý tình huống bằng cách xen các đoạn phim đã chuẩn bị sẵn để lấp vào khoảng trống sóng. Đó là những giây phút căng thẳng nhưng nhờ phối hợp nhịp nhàng, chương trình vẫn lên sóng trọn vẹn, khán giả không nhận ra có sự cố kỹ thuật phía sau.

Biên tập và tổ chức sản xuất các chương trình truyền hình và phát thanh là vậy, còn đối với công việc biên tập và chế bản báo in, trực xuất bản báo điện tử thì sao? Không áp lực về thời gian phát sóng đúng lịch, nhưng công việc của các biên tập viên báo điện tử trải đều cả một ngày, cũng từ sáng sớm đến đêm khuya. Không chỉ làm nhiệm vụ biên tập tin, bài, ảnh, các tác phẩm đa phương tiện do phóng viên gửi về tòa soạn hội tụ (CMS), tất cả các tin tức sự kiện trong nước, quốc tế diễn ra hằng ngày đều được các biên tập viên khai thác, xử lý và cập nhật liên tục. Mỗi biên tập viên trực xuất bản điện tử đều phải “đa di năng” - thành thạo biên tập bản thảo, chỉnh sửa ảnh và dàn trang báo điện tử, soát mo-rat. Có những hôm, biên tập viên phải thức chờ biên tập từ đêm muộn hôm trước và xuất bản xong thì cũng đã sang ngày mới; như khi xảy ra lũ lụt, cháy rừng, lực lượng công an đánh án…

Hiện tại, Báo Lào Cai có 3 ấn phẩm báo in: báo thường kỳ, báo cuối tuần và báo dành cho đồng bào các dân tộc. Để một tờ báo nóng hổi sự kiện đến tay bạn đọc đúng kỳ, đúng lịch phát hành, công tác biên tập và chế bản cũng được thực hiện theo quy trình: biên tập, mi trang, soát mo-rat… Hầu hết số báo in đều phải đợi tin tức thời sự trong ngày, thế nên hôm nào có cuộc họp, sự kiện quan trọng kết thúc vào chiều muộn, khi hoàn thiện gửi đi in ấn cũng đã tối khuya, cả ê-kíp trực xuất bản rời tòa soạn trở về nhà lúc 21 - 22 giờ, thậm chí có hôm về đến nhà cũng sắp hết một ngày.

Chị Bùi Xuân, gần 32 năm làm biên tập viên mo-rat tại Báo Lào Cai, là người đọc từng dấu chấm, dấu phẩy, từng câu, từng chữ trên bản bông. Nhớ lại kỷ niệm cũ, thời kỳ chưa thực hiện trên phần mềm tòa soạn hội tụ, khi để xảy ra lỗi sai sau khi in ấn, anh chị em trong tổ sản xuất báo in lại phải khắc phục bằng nhiều cách, khi thì dùng bút phủ, dùng bút viết đè lên chữ hoặc cắt dán, chưa kể những lỗi sai sót phải in lại báo… Tuy vậy, sự cần mẫn, cẩn trọng của những người làm công việc biên tập và tổ chức sản xuất báo in vẫn luôn được duy trì bằng tất cả niềm đam mê và yêu nghề.

“Phóng viên đã vất vả tác nghiệp và đầu tư công sức để có một tác phẩm báo chí, mình chỉ làm một khâu trong quy trình hoàn thiện để tác phẩm đó đến với bạn đọc, nên mình thấy ý nghĩa của công việc mình đang làm. Do vậy, dù có những khó khăn, nỗi vất vả riêng, nhưng mình vẫn luôn yêu nghề báo, thấy tự hào vì điều đó” - chị Xuân tâm sự.

Vòng quay tất bật của một ngày khép lại, đợi vòng quay của ngày mới mở ra. Cứ thế, 365 ngày, vòng quay ấy không ngừng nghỉ, cỗ xe của những người làm báo Lào Cai cứ nhịp nhàng vận hành trôi chảy để kịp phát sóng đều đặn mỗi giờ, kịp lên tin bài cho bạn đọc gần xa.