Tham gia BHXH tự nguyện, người dân không chỉ được Nhà nước hỗ trợ mức đóng mà còn được hưởng nhiều quyền lợi thiết thực như: có cơ hội được hưởng lương hưu hàng tháng và được cấp thẻ BHYT miễn phí để đảm bảo cuộc sống và chăm sóc sức khỏe khi hết tuổi lao động; người thân được nhận chế độ tử tuất khi chẳng may người tham gia qua đời.
Năm 2017 – trước thời điểm Nghị quyết số 28-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về cải cách chính sách BHXH (Nghị quyết 28) ban hành, số người tham gia BHXH tự nguyện của cả nước là 224 nghìn người. Từ khi triển khai Nghị quyết 28, số người tham gia BHXH tự nguyện không ngừng tăng, kể cả trong tình hình kinh tế - xã hội bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19.
Nếu như năm 2018 - năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết 28, toàn quốc có trên 277 nghìn người tham gia BHXH tự nguyện thì đến hết tháng 3/2023, con số này là gần 1,5 triệu người (gấp 5,4 lần so với thời điểm năm 2018).
Cùng với đó, hệ thống tổ chức dịch vụ thu BHXH, BHYT và mạng lưới cộng tác viên được mở rộng, phủ khắp đến từng xã, phường, thị trấn với mạng lưới cộng tác viên được trải đều đến từng thôn, bản, tổ dân phố… tạo thuận lợi cho người dân tiếp cận chính sách và tham gia BHXH tự nguyện.
Với những kết quả đạt được cho thấy, chính sách BHXH tự nguyện đang ngày càng khẳng định vị trí, vai trò trong việc đảm bảo an sinh xã hội cho Nhân dân, hướng tới mục tiêu BHXH toàn dân của Đảng, Nhà nước.
Cùng với quá trình xây dựng Luật BHXH năm 2014, các quy định về BHXH tự nguyện được sửa đổi theo hướng gia tăng quyền lợi thụ hưởng; thực hiện chính sách hỗ trợ tiền đóng nhằm khuyến khích, thúc đẩy người dân tham gia BHXH tự nguyện để tự đảm bảo an sinh cho chính mình. Cụ thể như sau:
1. Người tham gia được lựa chọn mức đóng và được Nhà nước hỗ trợ một phần mức đóng
Khi tham gia BHXH tự nguyện, người dân sẽ được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn, cụ thể:
- Bằng 30% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo;
- Bằng 25% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ cận nghèo;
- Bằng 10% đối với các đối tượng khác.
Thời gian hỗ trợ tùy thuộc vào thời gian tham gia BHXH tự nguyện thực tế của người tham gia nhưng tối đa không quá 10 năm (120 tháng).
Sau khi được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng, mức đóng của người tham gia BHXH tự nguyện hiện nay như sau:
Đơn vị: VNĐ
| Người tham gia | Tỷ lệ (%) Nhà nước hỗ trợ | Mức đóng thấp nhất | |
| Số tiền Nhà nước hỗ trợ hằng tháng | Mức đóng thấp nhất hằng tháng sau khi Nhà nước hỗ trợ | ||
| Người thuộc hộ nghèo | 30% | 99.000 | 231.000 |
| Người thuộc hộ cận nghèo | 25% | 82.500 | 247.500 |
| Người thuộc đối tượng khác | 10% | 33.000 | 297.000 |
Đặc biệt, nhằm tạo điều kiện cho người lao động (NLĐ) tự do được tiếp cận và thụ hưởng chính sách BHXH, hiện nay, nhiều tỉnh còn hỗ trợ thêm từ ngân sách địa phương cho người tham gia BHXH tự nguyện ngoài mức quy định của Nhà nước. Do đó, số tiền thực đóng của người dân khi tham gia BHXH tự nguyện tại các địa phương này tiếp tục thấp hơn.
2. Được lựa chọn phương thức đóng phù hợp
Không chỉ được lựa chọn mức đóng, NLĐ khi tham gia BHXH tự nguyện còn được lựa chọn phương thức đóng phù hợp với thu nhập của bản thân, cụ thể:
- Đóng định kỳ: Hằng tháng; 3 tháng một lần; 6 tháng một lần; 12 tháng một lần; nhiều năm một lần (không quá 5 năm/lần).
- Đóng 1 lần: Cho những năm còn thiếu (không quá 10 năm) để đủ điều kiện hưởng lương hưu.
3. Được thụ hưởng nhiều chế độ
Người tham gia BHXH tự nguyện khi có đủ các điều kiện theo quy định, được hưởng các chế độ sau:
Thứ nhất, được hưởng lương hưu hằng tháng để có nguồn thu nhập ổn định khi hết tuổi lao động
Người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng lương hưu hằng tháng khi đủ điều kiện; lương hưu với mức hưởng cao hơn nhiều so với mức đóng và định kỳ được điều chỉnh tăng theo chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế phù hợp với ngân sách Nhà nước và quỹ BHXH để đảm bảo cuộc sống của người tham gia.
Thứ hai, được cấp thẻ BHYT miễn phí để chăm sóc sức khỏe khi về già
Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được cấp thẻ BHYT miễn phí trong suốt quá trình hưởng lương hưu, với mức hưởng bằng 95% chi phí khám bệnh, chữa bệnh.
Thứ ba, thân nhân được hưởng chế độ tử tuất nếu người tham gia qua đời
- Trợ cấp mai táng: Người tham gia BHXH tự nguyện có thời gian đóng BHXH tự nguyện từ đủ 60 tháng trở lên hoặc người đang hưởng lương hưu khi qua đời, người lo mai táng được nhận trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở.
- Trợ cấp tuất một lần: Trường hợp người đang đóng BHXH tự nguyện, đang bảo lưu thời gian đóng, đang hưởng lương hưu mất thì thân nhân được hưởng trợ cấp tuất một lần.
Người tham gia BHXH tự nguyện thực hiện các thủ tục đăng ký đơn giản, tiện lợi, nhanh chóng theo các hình thức: trực tiếp (qua Tổ chức dịch vụ được ủy quyền thu BHXH, BHYT hoặc cơ quan BHXH nơi cư trú hoặc tạm trú) hoặc trực tuyến (qua Cổng Dịch vụ công BHXH Việt Nam hoặc Cổng Dịch vụ công quốc gia). Để tra cứu thông tin về BHXH tự nguyện, NLĐ có thể tra cứu theo 3 phương thức, qua:
- Cổng Thông tin điện tử BHXH Việt Nam: baohiemxahoi.gov.vn
- Hotline - Tổng đài hỗ trợ, chăm sóc khách hàng: 1900 9068.
- Ứng dụng VssID-BHXH số:
