Quay về E-magazine Theo dõi Báo Lào Cai trên Google News
Hương trời, vị đất Thẳm Dương

Hương trời, vị đất Thẳm Dương

Thổ nhưỡng, khí hậu cùng tập quán canh tác lâu đời của người Tày, người Thái đã làm nên thứ nếp Khẩu Tan Đón dẻo thơm được công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao của vùng đất Thẳm Dương, huyện Văn Bàn.

Khẩu Tan Đón là cái tên mà người Tày, người Thái ở xã Thẳm Dương đặt cho giống lúa nếp trắng, hạt tròn, dẻo thơm gắn liền với câu chuyện nguồn gốc nhuốm màu huyền bí. Cộng đồng dân cư nơi đây vẫn truyền tai nhau câu chuyện bà tiên vì thương dân mà ban cho giống lúa quý. Sau đó, người dân đã mất nhiều công sức tìm vùng đất phù hợp, cuối cùng thành công gieo hạt lúa quý trên cánh đồng ven dòng suối Nậm Con có nguồn nước trong mát. Sau mỗi vụ thu hoạch, người dân lại làm cốm, đồ xôi để tỏ lòng biết ơn bậc tiền nhân đã có công phát hiện ra giống nếp dẻo thơm. Với cộng đồng dân cư nơi đây, nếp Khẩu Tan Đón không chỉ là gạo nếp mà còn là niềm tự hào, là báu vật mà họ luôn gìn giữ.

Giữa tháng 10, khi đất trời đón những cơn gió lạnh đầu mùa là lúc nếp Khẩu Tan Đón vào thời kỳ chắc xanh, hạt thóc vẫn còn ngậm một chút sữa trắng, đúng độ để người Tày, người Thái ở các thôn Bản Ngoang, Bản Thẳm, Bản Bô… của xã Thẳm Dương cắt về làm cốm.

2.jpg

Trong các sản phẩm chế biến từ nếp Khẩu Tan Đón, cốm là món ăn được nhiều người ưa thích. Nhờ bàn tay khéo léo của phụ nữ Tày, Thái, những bông lúa “móc câu” còn ngậm sữa trở thành hạt cốm xanh mỏng, dẻo dai, thơm nhẹ. Mỗi hạt cốm là một “hạt ngọc” được kết tinh từ “hương trời, vị đất” đem đến cho thực khách cảm giác dễ chịu khi thưởng thức trong tiết trời se lạnh.

Chị La Thị Nơi ở thôn Bản Bô chia sẻ: Lúa làm cốm phải đúng độ chắc xanh, ngậm chút sữa mới cho ra được những mẻ cốm dẻo thơm, màu sắc bắt mắt. Nếu lúa non khi giã cốm sẽ bị nát, còn nếu lúa quá già, cốm sẽ cứng, ăn không ngon. Quá trình rang cốm phải canh lửa vừa đủ để hạt cốm chín tới, giữ được màu sắc tự nhiên và độ dẻo…

Không ai biết nếp Khẩu Tan Đón được người Tày, người Thái trồng ở Thẳm Dương từ bao giờ, nhưng ai cũng biết cứ đến mùa này, nhà nào cũng phải làm cốm để mời tổ tiên về chứng kiến và làm quà mời bà con, xóm làng. Ngày nay, cốm được làm từ nếp Khẩu Tan Đón trở thành đặc sản được nhiều người săn lùng, nhiều hộ trong thôn đã làm cốm bán ra thị trường với giá trung bình 100 nghìn đồng/kg.

Nep (1).jpg

Ngoài sử dụng cốm để “ăn chơi” như một món quà vặt, cốm Khẩu Tan Đón còn được những phụ nữ Tày, Thái ở Thẳm Dương chế biến thành những món ăn khác như xôi cốm, chả cốm, bánh cốm nhân thịt lợn bản hấp… Mỗi món ăn có hương vị riêng nhưng dư vị đọng lại với thực khách vẫn là độ dẻo, vị ngọt, mùi thơm đặc trưng của nếp Khẩu Tan Đón.

Ai đã từng một lần thử cốm, xôi và những sản phẩm chế biến từ nếp Khẩu Tan Đón sẽ không bao giờ quên hương vị đặc biệt của nó. Có lẽ do thời gian sinh trưởng kéo dài (hơn các giống lúa khác 2 tháng), lại không được sử dụng nhiều phân bón vì cây lúa cao dễ đổ, gãy, cùng khí hậu thổ nhưỡng riêng của vùng đất này đã giúp nếp Khẩu Tan Đón giữ được “tinh hoa” của đất trời trong từng “hạt ngọc”.

Chị Nguyễn Thị Sen, thôn Bản Bô.

Cốm là thức quà được người Tày, người Thái chế biến để “ăn chơi”, còn gạo nếp Khẩu Tan Đón lại được người tiêu dùng trong và ngoài xã “săn lùng”, tìm mua bởi mùi thơm đặc trưng, khi đồ xôi, làm bánh rất dẻo, có vị ngọt đặc trưng mà không giống nếp nào có được.

Anh Hoa Văn Ngân, Phó Giám đốc Hợp tác xã Thống Nhất, xã Thẳm Dương cho biết: Do chỉ trồng 1 vụ nên sản phẩm lúa, gạo nếp, cốm Khẩu Tan Đón thường xuyên “cháy hàng”. Từ khi được công nhận đạt sản phẩm OCOP 4 sao (năm 2021), nếp Khẩu Tan Đón được người tiêu dùng biết đến nhiều hơn. Mỗi năm, hợp tác xã thu mua hàng chục tấn lúa nếp của người dân để cung ứng ra thị trường với giá trung bình khoảng 45 nghìn đồng/kg gạo. Ngoài sản phẩm chính là gạo nếp Khẩu Tan Đón, hợp tác xã đang nghiên cứu để tung ra thị trường các sản phẩm mới như xôi nếp, bánh chưng, cốm, rượu ngâm đòng lúa… làm đa dạng thêm các sản phẩm từ đặc sản nếp Khẩu Tan Đón.

Nep (2).jpg

Với việc được công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao, giá trị thương hiệu của nếp Khẩu Tan Đón ngày càng được nâng lên. Diện tích trồng nếp Khẩu Tan Đón xã Thẳm Dương đến nay đã đạt hơn 80 ha, sản lượng thóc đạt hơn 400 tấn. Nếp Khẩu Tan Đón trở thành cây trồng có giá trị cao, mở ra cơ hội thoát nghèo cho người dân Thẳm Dương. Ước tính mỗi năm nếp Khẩu Tan Đón mang lại nguồn thu khoảng 8 tỷ đồng cho người dân trên địa bàn xã.

Để duy trì và phát triển thương hiệu nếp Khẩu Tan Đón đặc sản, chính quyền và người dân xã Thẳm Dương đã thực hiện nhiều giải pháp để mở rộng diện tích, nâng cao năng suất, chất lượng và làm đa đạng sản phẩm chế biến từ giống nếp quý này.

Chúng tôi kỳ vọng những sản phẩm từ nếp Khẩu Tan Đón sẽ ngày càng “bay xa”, được người tiêu dùng trong và ngoài huyện yêu thích, qua đó thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển.

Ông Đỗ Quốc Khánh, Chủ tịch UBND xã Thẳm Dương

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Mùa vui không trọn vẹn

Mùa vui không trọn vẹn

Mỗi vụ thu hoạch đao riềng luôn được đồng bào dân tộc thiểu số ở Bản Xèo kỳ vọng là "mùa vàng" giúp thay đổi cuộc sống, tích lũy vốn liếng. Tuy nhiên, vụ thu hoạch năm nay, niềm vui đã không trọn vẹn.

Mùa quả ngọt trên đất đồi Nghĩa Tâm

Mùa quả ngọt trên đất đồi Nghĩa Tâm

Được thành lập trên cơ sở sáp nhập ba xã Bình Thuận, Minh An và Nghĩa Tâm (huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái cũ), Nghĩa Tâm được xem là “thủ phủ cam” của khu vực. Đến Nghĩa Tâm mùa này, màu cam chín vàng trải dài trên khắp các sườn đồi, báo hiệu một mùa vụ bội thu, mang theo niềm vui, sự no ấm cho người trồng cam.

Xã Phong Hải: Phát động phong trào toàn dân làm đường giao thông nông thôn

Xã Phong Hải: Phát động phong trào toàn dân làm đường giao thông nông thôn

Ngày 20/12, Hội Nông dân tỉnh phối hợp với UBND xã Phong Hải và Công ty Cổ phần xi măng Tân Quang tổ chức lễ phát động phong trào “Toàn dân tham gia làm đường giao thông nông thôn” tại thôn Sín Chải (xã Phong Hải). Đây là hoạt động thiết thực chào mừng thành công Đại hội đại biểu Hội Nông dân tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030.

Xã Hạnh Phúc nhiều chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch năm 2025

Xã Hạnh Phúc nhiều chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch năm 2025

Trên cơ sở kế thừa các nhiệm vụ từ 4 xã cũ, Đảng bộ xã Hạnh Phúc đã lãnh đạo, chỉ đạo triển khai 26 chỉ tiêu chủ yếu trong lĩnh vực kinh tế, văn hóa - xã hội năm 2025. Kết quả, dự ước đến hết năm, xã có 8/26 chỉ tiêu vượt trên 100% kế hoạch giao, 18/26 chỉ tiêu đạt 100% kế hoạch.

Lợi ích kép từ dịch vụ môi trường rừng ở xã vùng cao Lao Chải

Lợi ích kép từ dịch vụ môi trường rừng ở xã vùng cao Lao Chải

Từ chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR), đã có những con đường được cứng hóa để người dân đi lại thuận tiện trong 4 mùa. Nguồn lực này đã góp phần thay đổi tư duy của người dân, từ trông chờ sang chủ động chung tay xây dựng hạ tầng, phát triển sinh kế, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống. Thực tế ở xã vùng cao Lao Chải, DVMTR đang mang lại “lợi ích kép”: vừa bảo vệ rừng, vừa thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội bền vững.

Những mô hình kinh tế làm thay đổi diện mạo Bản Mo

Những mô hình kinh tế làm thay đổi diện mạo Bản Mo

Với gần 300 hộ dân, chủ yếu là đồng bào dân tộc Mông và Xa Phó, Bản Mo, xã Xuân Hòa từng được biết đến với điều kiện kinh tế khó khăn, giao thông cách trở. Tuy nhiên, nhờ sự quan tâm của Nhà nước và nỗ lực của người dân, bản vùng cao này đang dần thay đổi diện mạo, trở thành điểm sáng trong chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp.

Mù Cang Chải: Phát triển du lịch cộng đồng để mở rộng sinh kế thoát nghèo

Mù Cang Chải: Phát triển du lịch cộng đồng để mở rộng sinh kế thoát nghèo

Nằm giữa những tầng ruộng bậc thang nổi tiếng thế giới, Mù Cang Chải đang chuyển mình mạnh mẽ từ một xã nghèo thuần nông sang phát triển du lịch dựa vào cộng đồng. Các mô hình homestay, trải nghiệm văn hóa bản địa không chỉ thu hút du khách mà còn mở ra hướng sinh kế mới, góp phần giảm nghèo bền vững cho đồng bào vùng cao đây.

Hợp tác xã Thịnh Phong - nòng cốt liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản ở xã Bản Lầu

Hợp tác xã Thịnh Phong - nòng cốt liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản ở xã Bản Lầu

Trong tiến trình tái cơ cấu nông nghiệp, Hợp tác xã Thịnh Phong, xã Bản Lầu, nổi bật trong tổ chức sản xuất, liên kết tiêu thụ và chuyển giao tiến bộ khoa học - công nghệ, góp phần nâng cao giá trị nông sản, cải thiện đời sống người dân và thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn.

Liên minh Hợp tác xã Việt Nam bàn giao 80 con bò giống cho 40 hộ dân ở xã Khánh Hòa

Liên minh Hợp tác xã Việt Nam bàn giao 80 con bò giống cho 40 hộ dân ở xã Khánh Hòa

Ngày 18/12, Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và Liên minh Hợp tác xã tỉnh Lào Cai phối hợp với xã Khánh Hòa tổ chức bàn giao 80 con bò giống cho 40 hộ dân theo dự án "Mô hình nuôi bò trên địa bàn xã Khánh Hòa" thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững.

Hội nghị tổng kết Dự án Thúc đẩy phát triển nghề nghiệp và kinh doanh cho thanh niên và phụ nữ Lào Cai và Phú Thọ

Hội nghị tổng kết Dự án Thúc đẩy phát triển nghề nghiệp và kinh doanh cho thanh niên và phụ nữ Lào Cai và Phú Thọ

Ngày 17/12, Ban Thường vụ Hội LHPN tỉnh Lào Cai phối hợp với tổ chức Aide et Action (AEA) và Trung tâm Nghiên cứu về Giới, Gia đình và Môi trường trong phát triển tổ chức hội nghị tổng kết Dự án Thúc đẩy phát triển nghề nghiệp và kinh doanh cho thanh niên và phụ nữ tại Lào Cai và Phú Thọ.

Xanh mướt cao nguyên

Xanh mướt cao nguyên

Không có những cánh đồng rau bạt ngàn như miền xuôi, Bắc Hà khiến du khách ngạc nhiên giữa núi đá trập trùng vẫn xanh ngắt rau màu. Rau theo chân những người phụ nữ gùi, chở xe máy tỏa khắp ngả đường, phủ xanh chợ phố. Ở đây, rau không mọc thành cánh đồng lớn mà len lỏi giữa ruộng lúa, nương ngô, vườn cây, thậm chí vươn lên từ những hốc đá nhỏ hẹp.

Nông dân Gia Phú và nhịp sống trên những ruộng rau

Nông dân Gia Phú và nhịp sống trên những ruộng rau

Xã Gia Phú là vùng sản xuất rau lớn của tỉnh, tập trung tại các thôn: Soi Cờ, Chính Tiến, Đồng Lục, Bến Phà, Giao Ngay, Giao Tiến, Thái Bo, Hòa Lạc, với tổng diện tích hơn 120 ha và hàng trăm hộ canh tác. Trên những cánh đồng rau xanh mướt, nông dân Gia Phú  đang cần mẫn gieo hạt, vun gốc, tưới nước đến thu hoạch.

fb yt zl tw