Quay về E-magazine Theo dõi Báo Lào Cai trên Google News
Hương trời, vị đất Thẳm Dương

Hương trời, vị đất Thẳm Dương

Thổ nhưỡng, khí hậu cùng tập quán canh tác lâu đời của người Tày, người Thái đã làm nên thứ nếp Khẩu Tan Đón dẻo thơm được công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao của vùng đất Thẳm Dương, huyện Văn Bàn.

Khẩu Tan Đón là cái tên mà người Tày, người Thái ở xã Thẳm Dương đặt cho giống lúa nếp trắng, hạt tròn, dẻo thơm gắn liền với câu chuyện nguồn gốc nhuốm màu huyền bí. Cộng đồng dân cư nơi đây vẫn truyền tai nhau câu chuyện bà tiên vì thương dân mà ban cho giống lúa quý. Sau đó, người dân đã mất nhiều công sức tìm vùng đất phù hợp, cuối cùng thành công gieo hạt lúa quý trên cánh đồng ven dòng suối Nậm Con có nguồn nước trong mát. Sau mỗi vụ thu hoạch, người dân lại làm cốm, đồ xôi để tỏ lòng biết ơn bậc tiền nhân đã có công phát hiện ra giống nếp dẻo thơm. Với cộng đồng dân cư nơi đây, nếp Khẩu Tan Đón không chỉ là gạo nếp mà còn là niềm tự hào, là báu vật mà họ luôn gìn giữ.

Giữa tháng 10, khi đất trời đón những cơn gió lạnh đầu mùa là lúc nếp Khẩu Tan Đón vào thời kỳ chắc xanh, hạt thóc vẫn còn ngậm một chút sữa trắng, đúng độ để người Tày, người Thái ở các thôn Bản Ngoang, Bản Thẳm, Bản Bô… của xã Thẳm Dương cắt về làm cốm.

2.jpg

Trong các sản phẩm chế biến từ nếp Khẩu Tan Đón, cốm là món ăn được nhiều người ưa thích. Nhờ bàn tay khéo léo của phụ nữ Tày, Thái, những bông lúa “móc câu” còn ngậm sữa trở thành hạt cốm xanh mỏng, dẻo dai, thơm nhẹ. Mỗi hạt cốm là một “hạt ngọc” được kết tinh từ “hương trời, vị đất” đem đến cho thực khách cảm giác dễ chịu khi thưởng thức trong tiết trời se lạnh.

Chị La Thị Nơi ở thôn Bản Bô chia sẻ: Lúa làm cốm phải đúng độ chắc xanh, ngậm chút sữa mới cho ra được những mẻ cốm dẻo thơm, màu sắc bắt mắt. Nếu lúa non khi giã cốm sẽ bị nát, còn nếu lúa quá già, cốm sẽ cứng, ăn không ngon. Quá trình rang cốm phải canh lửa vừa đủ để hạt cốm chín tới, giữ được màu sắc tự nhiên và độ dẻo…

Không ai biết nếp Khẩu Tan Đón được người Tày, người Thái trồng ở Thẳm Dương từ bao giờ, nhưng ai cũng biết cứ đến mùa này, nhà nào cũng phải làm cốm để mời tổ tiên về chứng kiến và làm quà mời bà con, xóm làng. Ngày nay, cốm được làm từ nếp Khẩu Tan Đón trở thành đặc sản được nhiều người săn lùng, nhiều hộ trong thôn đã làm cốm bán ra thị trường với giá trung bình 100 nghìn đồng/kg.

Nep (1).jpg

Ngoài sử dụng cốm để “ăn chơi” như một món quà vặt, cốm Khẩu Tan Đón còn được những phụ nữ Tày, Thái ở Thẳm Dương chế biến thành những món ăn khác như xôi cốm, chả cốm, bánh cốm nhân thịt lợn bản hấp… Mỗi món ăn có hương vị riêng nhưng dư vị đọng lại với thực khách vẫn là độ dẻo, vị ngọt, mùi thơm đặc trưng của nếp Khẩu Tan Đón.

Ai đã từng một lần thử cốm, xôi và những sản phẩm chế biến từ nếp Khẩu Tan Đón sẽ không bao giờ quên hương vị đặc biệt của nó. Có lẽ do thời gian sinh trưởng kéo dài (hơn các giống lúa khác 2 tháng), lại không được sử dụng nhiều phân bón vì cây lúa cao dễ đổ, gãy, cùng khí hậu thổ nhưỡng riêng của vùng đất này đã giúp nếp Khẩu Tan Đón giữ được “tinh hoa” của đất trời trong từng “hạt ngọc”.

Chị Nguyễn Thị Sen, thôn Bản Bô.

Cốm là thức quà được người Tày, người Thái chế biến để “ăn chơi”, còn gạo nếp Khẩu Tan Đón lại được người tiêu dùng trong và ngoài xã “săn lùng”, tìm mua bởi mùi thơm đặc trưng, khi đồ xôi, làm bánh rất dẻo, có vị ngọt đặc trưng mà không giống nếp nào có được.

Anh Hoa Văn Ngân, Phó Giám đốc Hợp tác xã Thống Nhất, xã Thẳm Dương cho biết: Do chỉ trồng 1 vụ nên sản phẩm lúa, gạo nếp, cốm Khẩu Tan Đón thường xuyên “cháy hàng”. Từ khi được công nhận đạt sản phẩm OCOP 4 sao (năm 2021), nếp Khẩu Tan Đón được người tiêu dùng biết đến nhiều hơn. Mỗi năm, hợp tác xã thu mua hàng chục tấn lúa nếp của người dân để cung ứng ra thị trường với giá trung bình khoảng 45 nghìn đồng/kg gạo. Ngoài sản phẩm chính là gạo nếp Khẩu Tan Đón, hợp tác xã đang nghiên cứu để tung ra thị trường các sản phẩm mới như xôi nếp, bánh chưng, cốm, rượu ngâm đòng lúa… làm đa dạng thêm các sản phẩm từ đặc sản nếp Khẩu Tan Đón.

Nep (2).jpg

Với việc được công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao, giá trị thương hiệu của nếp Khẩu Tan Đón ngày càng được nâng lên. Diện tích trồng nếp Khẩu Tan Đón xã Thẳm Dương đến nay đã đạt hơn 80 ha, sản lượng thóc đạt hơn 400 tấn. Nếp Khẩu Tan Đón trở thành cây trồng có giá trị cao, mở ra cơ hội thoát nghèo cho người dân Thẳm Dương. Ước tính mỗi năm nếp Khẩu Tan Đón mang lại nguồn thu khoảng 8 tỷ đồng cho người dân trên địa bàn xã.

Để duy trì và phát triển thương hiệu nếp Khẩu Tan Đón đặc sản, chính quyền và người dân xã Thẳm Dương đã thực hiện nhiều giải pháp để mở rộng diện tích, nâng cao năng suất, chất lượng và làm đa đạng sản phẩm chế biến từ giống nếp quý này.

Chúng tôi kỳ vọng những sản phẩm từ nếp Khẩu Tan Đón sẽ ngày càng “bay xa”, được người tiêu dùng trong và ngoài huyện yêu thích, qua đó thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển.

Ông Đỗ Quốc Khánh, Chủ tịch UBND xã Thẳm Dương

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Niềm vui ở thôn người Dao

Niềm vui ở thôn người Dao

Cách đây khoảng 10 năm, thôn Vĩ Kẽm, xã Trịnh Tường (trước đây là xã Cốc Mỳ) từng được nhiều người biết đến là điểm sáng trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng với cây chuối, thảo quả. Tuy nhiên, do hai loại cây này giờ đây không còn phù hợp, đồng bào Dao tuyển đã mạnh dạn chuyển đổi sang cấy lúa Séng cù, trồng quế, khoai môn, góp phần nâng cao thu nhập.

Sân chơi khơi dậy khát vọng khởi nghiệp thanh niên nông thôn

Sân chơi khơi dậy khát vọng khởi nghiệp thanh niên nông thôn

Cuộc thi ‘Dự án khởi nghiệp Thanh niên nông thôn’ năm 2025 là sân chơi đặc biệt do Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tổ chức nhằm khuyến khích thanh niên nông thôn phát huy tinh thần khởi nghiệp, lập nghiệp, góp phần xây dựng nền kinh tế nông nghiệp hiện đại và bền vững.

Giải bài toán “được mùa, rớt giá”

Giải bài toán “được mùa, rớt giá”

Xã Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai đang bước vào chính vụ thu hoạch lê VH6 - giống lê ôn đới được coi là đặc sản vùng cao. Năm nay, sản lượng tăng mạnh nhưng giá bán giảm, đặt ra thách thức lớn trong việc tìm đầu ra ổn định cho người trồng và chính quyền địa phương.

Nâng cao giá trị từ cây lúa: Đưa các giống mới, chất lượng cao vào sản xuất

Nâng cao giá trị từ cây lúa: Đưa các giống mới, chất lượng cao vào sản xuất

Thời gian qua, để nâng cao giá trị sản xuất lúa, Hà Nội đẩy mạnh phát triển vùng trồng tập trung theo hướng an toàn VietGAP, hữu cơ. Cùng với đó, các địa phương đẩy mạnh đưa các giống mới có năng suất, chất lượng cao vào sản xuất sản phẩm an toàn, có khả năng cạnh tranh trên thị trường và xuất khẩu.

Dự án 'Gạo Mặt Trăng' phát triển giống lúa sinh trưởng trong môi trường vi trọng lực

Dự án 'Gạo Mặt Trăng' phát triển giống lúa sinh trưởng trong môi trường vi trọng lực

Trong bước tiến mới hướng đến du hành không gian bền vững, các nhà khoa học thuộc dự án Moon-Rice đang phát triển giống lúa siêu nhỏ, giàu protein, có khả năng sinh trưởng trong môi trường vi trọng lực. Đây là nỗ lực hợp tác giữa Cơ quan Vũ trụ Italy và ba trường đại học nước này nhằm tạo ra nguồn lương thực tươi giàu dưỡng chất cho các phi hành gia.

Toàn tỉnh thành lập mới 71 hợp tác xã

Lào Cai: Toàn tỉnh thành lập mới 71 hợp tác xã

Từ đầu năm đến nay, Liên minh Hợp tác xã tỉnh Lào Cai đã tư vấn, hỗ trợ thành lập mới 71 hợp tác xã (HTX) (trong đó tỉnh Lào Cai (cũ) hỗ trợ thành lập 14 HTX; tỉnh Yên Bái (cũ) hỗ trợ thành lập 57 HTX), nâng tổng số hợp tác xã toàn tỉnh lên trên 1.400 với khoảng 41.600 thành viên; 3 liên hiệp HTX, trên 8.400 tổ hợp tác với gần 64 nghìn thành viên.

Mô hình nuôi sâu canxi ở Xuân Quang

Mô hình nuôi sâu canxi ở Xuân Quang

Mô hình nuôi sâu canxi đang trở thành điểm nhấn tại xã Xuân Quang khi vừa giúp giảm chi phí chăn nuôi, vừa xử lý chất thải hiệu quả, góp phần bảo vệ môi trường, mở ra hướng đi mới cho phát triển nông nghiệp bền vững.

"Sơn ngư" trên đỉnh Dền Sáng

"Sơn ngư" trên đỉnh Dền Sáng

CÁ TẦM NẶNG HƠN 50KG NGỠ CHỈ LÀ CHUYỆN HOANG ĐƯỜNG NHƯNG LẠI CÓ THẬT Ở MỘT TRANG TRẠI NUÔI CÁ NƯỚC LẠNH TRÊN ĐỈNH DỀN SÁNG. 6 CON CÁ TẦM, MỖI CON NẶNG HƠN 50KG ĐANG ĐƯỢC NUÔI DƯỠNG TẠI ĐÂY, NGOÀI RA CÒN VÀI TRĂM CON NẶNG TỪ 10KG TRỞ LÊN. CHỦ TRẠI CÁ LÀ LÃO NÔNG U70 CÓ NIỀM ĐAM MÊ VỚI CÁ NƯỚC LẠNH, ÔNG GỌI CHÚNG LÀ “SƠN NGƯ” KHỔNG LỒ.

Hình ảnh người dân xã Tân Lĩnh đan rọ tôm.

Đan rọ tôm - Nghề của “người miền núi làm việc miền xuôi”

Nơi núi non trùng điệp ôm ấp những bản làng yên bình, có một nghề thủ công đã tồn tại suốt hơn ba thập niên, đó là nghề đan rọ tôm. Tại vùng đất trước kia gọi là Phan Thanh - một xã của huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái cũ, nay thuộc xã Tân Lĩnh, tỉnh Lào Cai, nghề truyền thống này giúp hơn trăm hộ dân có nguồn thu nhập ổn định.

fb yt zl tw