Quay về E-magazine Theo dõi Báo Lào Cai trên Google News
Hương trời, vị đất Thẳm Dương

Hương trời, vị đất Thẳm Dương

Thổ nhưỡng, khí hậu cùng tập quán canh tác lâu đời của người Tày, người Thái đã làm nên thứ nếp Khẩu Tan Đón dẻo thơm được công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao của vùng đất Thẳm Dương, huyện Văn Bàn.

Khẩu Tan Đón là cái tên mà người Tày, người Thái ở xã Thẳm Dương đặt cho giống lúa nếp trắng, hạt tròn, dẻo thơm gắn liền với câu chuyện nguồn gốc nhuốm màu huyền bí. Cộng đồng dân cư nơi đây vẫn truyền tai nhau câu chuyện bà tiên vì thương dân mà ban cho giống lúa quý. Sau đó, người dân đã mất nhiều công sức tìm vùng đất phù hợp, cuối cùng thành công gieo hạt lúa quý trên cánh đồng ven dòng suối Nậm Con có nguồn nước trong mát. Sau mỗi vụ thu hoạch, người dân lại làm cốm, đồ xôi để tỏ lòng biết ơn bậc tiền nhân đã có công phát hiện ra giống nếp dẻo thơm. Với cộng đồng dân cư nơi đây, nếp Khẩu Tan Đón không chỉ là gạo nếp mà còn là niềm tự hào, là báu vật mà họ luôn gìn giữ.

Giữa tháng 10, khi đất trời đón những cơn gió lạnh đầu mùa là lúc nếp Khẩu Tan Đón vào thời kỳ chắc xanh, hạt thóc vẫn còn ngậm một chút sữa trắng, đúng độ để người Tày, người Thái ở các thôn Bản Ngoang, Bản Thẳm, Bản Bô… của xã Thẳm Dương cắt về làm cốm.

2.jpg

Trong các sản phẩm chế biến từ nếp Khẩu Tan Đón, cốm là món ăn được nhiều người ưa thích. Nhờ bàn tay khéo léo của phụ nữ Tày, Thái, những bông lúa “móc câu” còn ngậm sữa trở thành hạt cốm xanh mỏng, dẻo dai, thơm nhẹ. Mỗi hạt cốm là một “hạt ngọc” được kết tinh từ “hương trời, vị đất” đem đến cho thực khách cảm giác dễ chịu khi thưởng thức trong tiết trời se lạnh.

Chị La Thị Nơi ở thôn Bản Bô chia sẻ: Lúa làm cốm phải đúng độ chắc xanh, ngậm chút sữa mới cho ra được những mẻ cốm dẻo thơm, màu sắc bắt mắt. Nếu lúa non khi giã cốm sẽ bị nát, còn nếu lúa quá già, cốm sẽ cứng, ăn không ngon. Quá trình rang cốm phải canh lửa vừa đủ để hạt cốm chín tới, giữ được màu sắc tự nhiên và độ dẻo…

Không ai biết nếp Khẩu Tan Đón được người Tày, người Thái trồng ở Thẳm Dương từ bao giờ, nhưng ai cũng biết cứ đến mùa này, nhà nào cũng phải làm cốm để mời tổ tiên về chứng kiến và làm quà mời bà con, xóm làng. Ngày nay, cốm được làm từ nếp Khẩu Tan Đón trở thành đặc sản được nhiều người săn lùng, nhiều hộ trong thôn đã làm cốm bán ra thị trường với giá trung bình 100 nghìn đồng/kg.

Nep (1).jpg

Ngoài sử dụng cốm để “ăn chơi” như một món quà vặt, cốm Khẩu Tan Đón còn được những phụ nữ Tày, Thái ở Thẳm Dương chế biến thành những món ăn khác như xôi cốm, chả cốm, bánh cốm nhân thịt lợn bản hấp… Mỗi món ăn có hương vị riêng nhưng dư vị đọng lại với thực khách vẫn là độ dẻo, vị ngọt, mùi thơm đặc trưng của nếp Khẩu Tan Đón.

Ai đã từng một lần thử cốm, xôi và những sản phẩm chế biến từ nếp Khẩu Tan Đón sẽ không bao giờ quên hương vị đặc biệt của nó. Có lẽ do thời gian sinh trưởng kéo dài (hơn các giống lúa khác 2 tháng), lại không được sử dụng nhiều phân bón vì cây lúa cao dễ đổ, gãy, cùng khí hậu thổ nhưỡng riêng của vùng đất này đã giúp nếp Khẩu Tan Đón giữ được “tinh hoa” của đất trời trong từng “hạt ngọc”.

Chị Nguyễn Thị Sen, thôn Bản Bô.

Cốm là thức quà được người Tày, người Thái chế biến để “ăn chơi”, còn gạo nếp Khẩu Tan Đón lại được người tiêu dùng trong và ngoài xã “săn lùng”, tìm mua bởi mùi thơm đặc trưng, khi đồ xôi, làm bánh rất dẻo, có vị ngọt đặc trưng mà không giống nếp nào có được.

Anh Hoa Văn Ngân, Phó Giám đốc Hợp tác xã Thống Nhất, xã Thẳm Dương cho biết: Do chỉ trồng 1 vụ nên sản phẩm lúa, gạo nếp, cốm Khẩu Tan Đón thường xuyên “cháy hàng”. Từ khi được công nhận đạt sản phẩm OCOP 4 sao (năm 2021), nếp Khẩu Tan Đón được người tiêu dùng biết đến nhiều hơn. Mỗi năm, hợp tác xã thu mua hàng chục tấn lúa nếp của người dân để cung ứng ra thị trường với giá trung bình khoảng 45 nghìn đồng/kg gạo. Ngoài sản phẩm chính là gạo nếp Khẩu Tan Đón, hợp tác xã đang nghiên cứu để tung ra thị trường các sản phẩm mới như xôi nếp, bánh chưng, cốm, rượu ngâm đòng lúa… làm đa dạng thêm các sản phẩm từ đặc sản nếp Khẩu Tan Đón.

Nep (2).jpg

Với việc được công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao, giá trị thương hiệu của nếp Khẩu Tan Đón ngày càng được nâng lên. Diện tích trồng nếp Khẩu Tan Đón xã Thẳm Dương đến nay đã đạt hơn 80 ha, sản lượng thóc đạt hơn 400 tấn. Nếp Khẩu Tan Đón trở thành cây trồng có giá trị cao, mở ra cơ hội thoát nghèo cho người dân Thẳm Dương. Ước tính mỗi năm nếp Khẩu Tan Đón mang lại nguồn thu khoảng 8 tỷ đồng cho người dân trên địa bàn xã.

Để duy trì và phát triển thương hiệu nếp Khẩu Tan Đón đặc sản, chính quyền và người dân xã Thẳm Dương đã thực hiện nhiều giải pháp để mở rộng diện tích, nâng cao năng suất, chất lượng và làm đa đạng sản phẩm chế biến từ giống nếp quý này.

Chúng tôi kỳ vọng những sản phẩm từ nếp Khẩu Tan Đón sẽ ngày càng “bay xa”, được người tiêu dùng trong và ngoài huyện yêu thích, qua đó thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển.

Ông Đỗ Quốc Khánh, Chủ tịch UBND xã Thẳm Dương

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Chuyển biến mới trong cách nghĩ, cách làm của nông dân Púng Luông

Chuyển biến mới trong cách nghĩ, cách làm của nông dân Púng Luông

Đến với xã vùng cao Púng Luông (tỉnh Lào Cai), sẽ thấy diện mạo nông thôn có nhiều đổi thay. Nương ngô, ruộng lúa kém hiệu quả được thay thế bằng vườn cây ăn quả xanh tốt. Các trang trại chăn nuôi quy mô và mô hình du lịch cộng đồng phát triển. Tư duy sản xuất của người dân có chuyển biến rõ rệt, từ sản xuất nhỏ lẻ sang hướng hàng hóa gắn với nhu cầu thị trường.

Từ “điểm sáng” đơn lẻ đến sản phẩm OCOP

Từ “điểm sáng” đơn lẻ đến sản phẩm OCOP

Bản Ít Thái trước đây thuộc xã Cao Phạ (huyện Mù Cang Chải cũ), nằm ngay “đoạn khởi động” của đèo Khau Phạ hùng vĩ, phía dưới là cánh đồng Tú Lệ nổi tiếng với loại nếp thơm trứ danh Tây Bắc. Sau sắp xếp, Cao Phạ sáp nhập với xã Tú Lệ (huyện Văn Chấn cũ) thành xã Tú Lệ - vùng đất có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch cộng đồng. Gần đây, bản Ít Thái bình yên vừa có thêm 1 sản phẩm OCOP trong lĩnh vực du lịch của tỉnh Lào Cai.

Sức sống mới ở Thác Tiên

Sức sống mới ở Thác Tiên

Nhờ sử dụng hiệu quả nguồn vốn hỗ trợ từ các chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG), đặc biệt là Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (Chương trình 1719), thôn Thác Tiên, xã Mỏ Vàng đã vươn mình mạnh mẽ với diện mạo mới, sức sống mới.

Chấn Thịnh trở thành vùng cam trọng điểm

Chấn Thịnh trở thành vùng cam trọng điểm

Vượt qua thời điểm bị bệnh vàng lá, thối rễ từng khiến cả nghìn ha cam của huyện Văn Chấn (cũ) bị xóa sổ, xã Chấn Thịnh hôm nay, sau hợp nhất 3 xã: Đại Lịch, Chấn Thịnh, Tân Thịnh trở thành vùng cam trọng điểm, chuyên canh có quy mô lớn cả về số lượng và chất lượng.

Nông dân giúp nhau phát triển kinh tế

Nông dân giúp nhau phát triển kinh tế

Xác định phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững là một trong những chương trình trọng tâm năm 2025, Hội Nông dân tỉnh đã đẩy mạnh tuyên truyền, chuyển giao khoa học - kỹ thuật, hỗ trợ vốn, tạo điều cho hội viên, nhất là hội viên nông dân là đồng bào dân tộc thiểu số vươn lên thoát nghèo, vượt khó làm giàu.

Xã Lâm Thượng: Mỗi năm thu hoạch trên 12.400 tấn măng mai

Xã Lâm Thượng: Mỗi năm thu hoạch trên 12.400 tấn măng mai

Xác định cây tre mai có ý nghĩa rất lớn trong việc bảo vệ nguồn tài nguyên đất đai, tận dụng nguồn lao động sẵn có, có tác dụng phòng hộ, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế đồi rừng, góp phần hoàn thành mục tiêu phấn đấu xây dựng xã Lâm Thượng trở thành xã phát triển khá theo hướng xanh, bản sắc mà Đại hội đại biểu Đảng bộ xã lần thứ I đã đề ra.

Phát triển nuôi tằm tơ thành ngành nông nghiệp chủ lực

Phát triển nuôi tằm tơ thành ngành nông nghiệp chủ lực

Nghề trồng dâu nuôi tằm bắt đầu “bén rễ” tại Lào Cai từ những năm 2000, khởi đầu từ các mô hình thử nghiệm nhỏ lẻ, thiếu thốn kinh nghiệm và hạ tầng. Trải qua hơn hai thập kỷ, từ chỗ manh mún, tự phát, ngành tằm tơ đã từng bước khẳng định vị thế bằng sự đầu tư bài bản, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật và tổ chức sản xuất theo hướng liên kết chuỗi giá trị.

Mùa gặt dưới chân núi Ngựa Thần

Mùa gặt dưới chân núi Ngựa Thần

Núi Ngựa Thần là đỉnh núi thiêng của người Hà Nhì ở vùng đất Y Tý. Dưới chân núi Ngựa Thần, quần thể ruộng bậc thang Thề Pả là vựa thóc lớn nhất vùng, nuôi sống người dân nơi đây qua bao năm tháng. Những ngày này, đồng bào các dân tộc xã Y Tý vào mùa thu hoạch lúa, tạo nên bầu không khí rộn ràng, hối hả.

Mô hình liên kết OCOP vùng giữa Lào Cai - Yên Bái : Nâng tầm thương hiệu địa phương

Mô hình liên kết OCOP vùng giữa Lào Cai - Yên Bái : Nâng tầm thương hiệu địa phương

Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đã trở thành một động lực quan trọng trong phát triển kinh tế nông thôn tại Việt Nam. Sau khi hợp nhất hai tỉnh Lào Cai và Yên Bái, tiềm năng xây dựng mô hình liên kết OCOP vùng được đánh giá là rất lớn, không chỉ giúp nâng cao giá trị nông sản đặc sản bản địa, mà còn thúc đẩy phát triển bền vững nông thôn, tạo bản sắc kinh tế đặc trưng cho vùng Tây Bắc.

Kích hoạt sức mạnh kinh tế rừng

Kích hoạt sức mạnh kinh tế rừng

Sở hữu rừng bạt ngàn và “thủ phủ” quế lớn nhất cả nước, Lào Cai không chỉ giữ rừng mà đang biến “vàng xanh” thành động lực kinh tế. Nhờ chiến lược toàn diện và tầm nhìn dài hạn, tỉnh tập trung vào chế biến sâu, dược liệu quý và du lịch sinh thái, vươn lên khẳng định vị thế tiên phong của kinh tế xanh Tây Bắc

Giải pháp cải tạo, hồi phục những “vùng đất chết”

Giải pháp cải tạo, hồi phục những “vùng đất chết”

Những năm qua, một số khu vực đất của làng tái chế chì Đông Mai, xã Chỉ Đạo, huyện Văn Lâm - Hưng Yên (nay là xã Lạc Đạo, tỉnh Hưng Yên) bị ô nhiễm nghiêm trọng với hàm lượng kim loại nặng vượt ngưỡng cho phép nhiều lần. Nhờ áp dụng phương pháp rửa đất, tình trạng ô nhiễm dần được cải thiện, mở ra cơ hội hồi phục những điểm nóng ô nhiễm khác.

Chú trọng chất lượng nguồn giống thủy sản

Chú trọng chất lượng nguồn giống thủy sản

Trong nông nghiệp, con giống là yếu tố quyết định năng suất và hiệu quả. Với thủy sản cũng vậy, giống tốt giúp người nuôi yên tâm đầu tư, giảm rủi ro và nâng cao hiệu quả sản xuất. Những năm qua, Lào Cai đã chú trọng nghiên cứu, sản xuất giống thủy sản, đáp ứng nhu cầu của người dân và hướng tới phát triển bền vững.

fb yt zl tw