Bẫy lừa đảo VN-eID, người dân cần làm gì để tránh mắc phải?

Thời gần đây, nổi lên tình trạng 1 số đối tượng giả mạo lực lượng Công an gọi điện thoại cho người dân yêu cầu cài đặt, hướng dẫn cập nhật, sử dụng ứng dụng VneID nhằm chiếm quyền điều khiển điện thoại di động, và chiếm đoạt tài sản trong ứng dụng ngân hàng điện tử.

Nhiều nạn nhân bị lừa với số tiền lớn

Tại 1 số địa phương đã ghi nhận trường hợp người dân bị lừa đảo. Theo đó, đối tượng đã tạo các phần mềm tài khoản VN-eID giả mạo, sau đó giả danh Công an yêu cầu người dân cài đặt. Sau khi chiếm được quyền kiểm soát di động, bao gồm cả đọc dữ liệu cá nhân và đọc tin nhắn chứa mã OTP, đối tượng kiểm soát được ứng dụng tài khoản ngân hàng trên điện thoại của người dân và sau đó thực hiện lệnh chuyển tiền, thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản.

Cụ thể, mới đây, Phòng An ninh mạng, Công an tỉnh Đồng Tháp thông tin vụ việc người dân báo mất 1 tỉ đồng trong tài khoản ngân hàng sau khi nghe theo kẻ lừa đảo tự xưng là công an huyện hướng dẫn cài đặt định danh điện tử qua mạng.

Theo đơn trình báo, một người đàn ông tên N. (ngụ huyện Hồng Ngự) bị một kẻ lừa đảo sử dụng hai số điện thoại 0812.844.760, 0588.591.170 giả danh là Công an huyện Hồng Ngự gọi đến để hướng dẫn cài đặt, kích hoạt tài khoản định danh điện tử mức 2. Kẻ lừa đảo yêu cầu ông N. tải, cài đặt ứng dụng tên AN NINH MẠNG, có logo của Cục An toàn thông tin và thực hiện các thao tác theo hướng dẫn. Đến chiều cùng ngày, ông N. phát hiện tài khoản ngân hàng của mình bị mất trên 1 tỉ đồng.

Cũng với thủ đoạn tương tự, một phụ nữ ở Đà Nẵng bị đối tượng xưng là công an quận Hải Châu lừa cài đặt ứng dụng kích hoạt định danh điện tử mức 2 tại nhà, chiếm đoạt 500 triệu đồng.

Gần đây nhất, công an tỉnh Lạng Sơn cũng thông tin, trên địa bàn tỉnh đã xảy ra vụ việc chiếm đoạt tài sản với hình thức nói trên với số tiền thiệt hại gần 900 triệu đồng.

Tại Hà Nội, anh Nguyễn Phương Cung, trú phường Mai Dịch, quận Cầu Giấy, Hà Nội bất ngờ khi nhận được cuộc gọi từ số máy lạ, tự xưng là người ở Công an Quận Cầu Giấy, liên hệ hướng dẫn anh cập nhật, đồng bộ lại tài khoản định danh điện tử mức độ 2, do bị lỗi thông tin trên hệ thống dữ liệu.

“Họ gọi điện bảo tài khoản VNEID bị lỗi và yêu cầu lên công an quận. Tôi có bảo, mình sẽ sắp xếp thời gian và lên quận để sửa. Nhưng mà họ lại nói với động thái giục giã mình. Họ bảo tôi là: "Bây giờ anh có lên được luôn không, cần gấp,…nếu anh không lên được thì liên hệ qua hai số này để chúng tôi hỗ trợ”- anh Cung kể lại.

May mắn, anh Cung đã nhận ra đây là dạng thức lừa đảo của các đối tượng ngay sau khi đăng nhập kiểm tra tài khoản định danh điện tử của mình.

“Vào tài khoản VNEID tôi đã thấy tài khoản của mình đã được định danh thành công, đã được tích hợp rất nhiều giấy tờ và đã được xác thực. Chính vì vậy, không có lý do gì để mình phải lên công an. Bởi, mỗi khi đăng nhập vào tài khoản nó phải đăng nhập vào các dữ liệu dân cư để lấy thông tin ra” - anh Cung nói.

Chỉnh sửa, cập nhật thông tin phải do công dân yêu cầu

Ngay sau khi nhận được phản ánh của anh Cung, Trung tá Nguyễn Thế Vinh, Phó trưởng công an phường Mai Dịch, Cầu Giấy, Hà Nội thông tin, qua xác minh trường hợp này. Công an phường đã xuống gặp trực tiếp công dân, xác minh số điện thoại đã gọi đến công dân. Qua xác mình, được biết các số điện thoại gọi điện đến cho công dân đã không liên lạc được.

“Chúng tôi khẳng định, đây hoàn toàn là các đối tượng giả danh công an để lừa đảo”- Trung tá Vinh nhận định.

Trước diễn biến phức tạp của loại tội phạm này, Bộ Công an đã đưa ra khuyến cáo: Người dân chỉ cài đặt ứng dụng VNeID từ nguồn chính thống trên App Store (đối với hệ điều hành iOS) và CH Play (đối với hệ điều hành Android). Tuyệt đối không cài đặt ứng dụng VNeID từ nguồn ngoài trên các trang web, kho ứng dụng không chính thống, từ các đường link lạ. Và việc cập nhập sửa đổi thông tin công dân phải đến trực tiếp cơ quan công an.

Theo Thượng tá Nguyễn Anh Tuấn- Phó Giám đốc Trung tâm Dữ liệu quốc gia về dân cư, Bộ Công an tất cả thông tin, khi có yêu cầu chỉnh sửa, cập nhật vào cơ sở dữ liệu dân cư đầu tiên đều phải xuất phát từ yêu cầu, nguyện vọng của công dân. Không xuất phát từ yêu cầu, nguyện vọng của bất kỳ của tổ chức, cá nhân, đoàn thể nào.

"Thứ hai việc cập nhập, điều chỉnh, sửa đổi thông tin trong cơ sở dữ liệu dân cư hiện nay đang phân cấp, chỉ có cấp cơ sở, đó là công an cấp phường, xã, thị trấn, có thể cập nhật, chỉnh sửa. Khi đó người dân phải trực tiếp đến trụ sở công an cung cấp thông tin thay đổi của mình và phải có xác nhận của công an cơ sở"- Thượng tá Tuấn nói.

Bộ Công an cũng đã có chỉ đạo Công an các cấp đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến từng nhà, gặp từng người để chính người dân hiểu đúng, hiểu rõ về VN-eID.

Qua đó nâng cao ý thức cảnh giác, sớm nhận diện được các thủ đoạn lừa đảo giả danh cơ quan Công an cài đặt và kích hoạt định danh điện tử.

Cơ quan công an cũng khuyến cáo, trường hợp công dân chưa cài đặt, kích hoạt tài khoản định danh điện tử VNeID có thể đến cơ quan Công an để được trực tiếp hướng dẫn. Tuyệt đối không cung cấp thông tin, cài đặt ứng dụng từ nguồn không xác định trên điện thoại.

Nếu nhận được những cuộc gọi nghi vấn phải liên hệ Cảnh sát khu vực hoặc Cơ quan Công an gần nhất để được hướng dẫn.