Y dược triều Nguyễn qua góc nhìn từ tài liệu lưu trữ quốc gia

Triển lãm góp phần tái hiện lịch sử hình thành, phát triển và thành tựu của y học cổ truyền Việt Nam cũng như sự thâm nhập cùng những đóng góp của Tây y trên đất Việt.

6-9066.jpg

Nhân dịp kỷ niệm 70 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam, 130 năm thành lập Viện Pasteur Nha Trang, 100 năm Viện Pasteur Hà Nội, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I (Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước) tổ chức triển lãm 3D trực tuyến chủ đề “Y dược triều Nguyễn: Gạch nối nền y học Đông - Tây”.

Thông qua các tài liệu lưu trữ, triển lãm cho thấy hoạt động của Thái y viện trong hoàng cung triều Nguyễn, sự hình thành của Ty Lương y tại các địa phương hay giảng đường dạy nghề thuốc ở kinh thành.

Theo Trung tâm Lưu trữ quốc gia I cho biết nước ta có lịch sử y dược từ lâu đời với nhiều danh y nổi tiếng. Hiện nay, sách y học cổ truyền có tới hàng nghìn quyển. Những bộ y thư này chính là thành tựu của nền y học cổ truyền mà đến nay vẫn còn nguyên giá trị.

Kiến thức về y dược cổ truyền trong các thư tịch cổ.
Kiến thức về y dược cổ truyền trong các thư tịch cổ.

Từ triều Nguyễn, sự hội nhập của Tây y khiến y học Việt Nam ngày càng phát triển. Ban đầu, vua Gia Long cho đặt Thái y viện từ khi còn xưng vương để chăm sóc sức khỏe cho vua, hoàng tộc, hậu cung, quan lại trong triều đình và quản lý các hoạt động y tế của cả nước.

Ngoài ra, triều đình Nguyễn cho lập Ty Lương y ở các tỉnh để chăm lo các vấn đề y tế ở địa phương. Thời vua Tự Đức, giảng đường dạy nghề thuốc được thiết lập.

Cuối thế kỷ XIX, khi người Pháp vào nước ta thì nền Tây y cũng thâm nhập mạnh mẽ vào sinh hoạt cung đình và đời sống nhân dân. Vì vậy, y dược triều Nguyễn chính là dấu gạch nối của nền y học Đông-Tây.

Sau khi đặt bộ máy chính trị ở nước ta, chính quyền Pháp bắt đầu xây dựng một hệ thống y tế mới. Năm 1898, Toàn quyền Đông Dương Paul Doumer có kế hoạch thành lập một Trường Y ở Việt Nam. Bác sỹ Yersin được giao phụ trách việc này. Trường Y Đông Dương ra đời năm 1902 nhằm đào tạo sinh viên địa phương góp phần cải thiện sức khỏe của người dân và truyền bá Tây y.

Trích nội dung triển lãm. (Ảnh: BTC)
Trích nội dung triển lãm. (Ảnh: BTC)

Các cơ quan quản lý y tế, viện nghiên cứu và cơ sở khám chữa bệnh cũng từng bước được thành lập tại thuộc địa. Một nghiên cứu của Shaun Kingsley Malarney cho thấy, vào đầu thập niên 1920, hệ thống y tế ở Việt Nam gồm có các bệnh viện hỗn hợp, bệnh viện bản xứ, nhà hộ sinh, trạm xá, nhà cứu tế, trại thương điên, trại phong và bệnh viện truyền nhiễm lần lượt được xây dựng. Sự du nhập của Tây y cũng mở đường cho hoạt động kinh doanh và buôn bán thuốc Tây với nhiều hiệu thuốc mọc lên ở cả ba miền.

Triển lãm trưng bày hơn 300 tài liệu, hình ảnh được lựa chọn từ các Trung tâm Lưu trữ quốc gia thuộc Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước, Viện Nghiên cứu Hán Nôm, Thư viện Quốc gia Việt Nam, Thư viện Quốc gia Pháp và nhiều nguồn tư liệu khác.

Các tư liệu trưng bày theo 3 chủ đề: “Đông y trong dòng lịch sử Việt Nam”, “Y dược triều Nguyễn: Gạch nối nền y học Đông - Tây”, “Tây y trên đất Việt”.

Thông qua các tư liệu trưng bày, Ban Tổ chức hy vọng cung cấp cho những nhà nghiên cứu, nhà chuyên môn và công chúng những thông tin hữu ích về nền y học Việt Nam. Các tư liệu được trưng bày từ ngày 25/2 trên Fanpage của Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I.

Theo vietnamplus.vn

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Ra mắt cuốn sách tuyển chọn hơn 70 bài viết, phát biểu của nguyên Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết

Ra mắt cuốn sách tuyển chọn hơn 70 bài viết, phát biểu của nguyên Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết

Nhằm góp phần tổng kết lý luận và thực tiễn trong tiến trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đổi mới và hội nhập, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản cuốn sách "Đẩy mạnh công cuộc xây dựng và phát triển đất nước", tuyển chọn hơn 70 bài viết, bài phát biểu, thư của nguyên Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết từ năm 2000 đến năm 2010.

Văn hóa cà phê - Hương vị kết nối con người và vùng đất Tây Nguyên

Văn hóa cà phê - Hương vị kết nối con người và vùng đất Tây Nguyên

Buôn Ma Thuột - mảnh đất đại ngàn Tây Nguyên, nơi hương vị cà phê đậm đà đã trở thành một phần văn hóa không thể thiếu trong đời sống hàng ngày. Bất cứ khi nào đặt chân đến Ban Mê, bạn đều có thể thưởng thức những ly cà phê được pha chế theo nhiều cách khác nhau, mang đậm dấu ấn bản địa, làm say lòng người.

[Ảnh] Làng Vị Khê - nơi trồng cây cảnh nổi tiếng nhất Nam Định

Hành trình dọc sông Hồng: [Ảnh] Làng Vị Khê - nơi trồng cây cảnh nổi tiếng nhất Nam Định

Đến làng cây cảnh Vị Khê (xã Điền Xá, nay là xã Nam Điền, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định), nhiều người không khỏi trầm trồ trước sự khéo léo của các nghệ nhân chăm sóc những cây cảnh tiền tỷ. Đặc biệt, làng cây cảnh này đã có lịch sử tồn tại gần 1.000 năm.

Bài cuối: Tăng cường giao lưu, kết nối "dòng chảy" văn hóa dọc sông Hồng

Sông Hồng – hành trình di sản: Bài cuối: Tăng cường giao lưu, kết nối "dòng chảy" văn hóa dọc sông Hồng

Dòng sông Hồng bắt nguồn từ tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) rồi chảy qua 9 tỉnh của nước ta đã hình thành nên "dòng chảy" văn hóa quan trọng trong suốt quá trình lịch sử. Điều đáng nói là "dòng chảy" văn hóa đó được kết nối qua các vùng đất và đến nay càng phát huy giá trị, trở thành nền tảng cho sự phát triển của trục kinh tế - văn hóa dọc sông Hồng ngày hôm nay.

[Ảnh] Đến Hà Nam thăm làng nghề trống Đọi Tam

Hành trình dọc sông Hồng: [Ảnh] Đến Hà Nam thăm làng nghề trống Đọi Tam

Làng nghề trống Đọi Tam ở xã Tiên Sơn, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam là làng nghề có lịch sử phát triển hơn 1.000 năm và là làng nghề nổi tiếng với sản phẩm trống truyền thống. Ngoài việc giữ gìn những giá trị văn hóa độc đáo, làng nghề còn linh hoạt đổi mới để đáp ứng nhu cầu thị trường, từ đó tạo ra nhiều sản phẩm thủ công mỹ nghệ cho người tiêu dùng.

Áp dụng số hóa: Cẩn trọng để giữ tính nguyên bản của lễ hội

Áp dụng số hóa: Cẩn trọng để giữ tính nguyên bản của lễ hội

Mùa lễ hội năm 2025 đã đánh dấu sự chuyển mình mạnh mẽ khi công nghệ số được áp dụng rộng rãi vào các hoạt động tổ chức và quản lý. Không chỉ giúp nâng cao trải nghiệm của du khách, những ứng dụng công nghệ như vé điện tử, thanh toán không tiền mặt, thực tế ảo đã góp phần tạo nên một mùa lễ hội minh bạch, an toàn và hiện đại hơn.

Bài 4: Độc đáo những làng nghề bên dòng sông mẹ

Sông Hồng – Hành trình di sản Bài 4: Độc đáo những làng nghề bên dòng sông mẹ

Cùng với những di tích khảo cổ, những lịch sử - văn hóa mang nhiều giá trị bên sông Hồng, đi đến những vùng đất nơi sông Hồng chảy qua, chúng tôi còn được tham quan, trải nghiệm không gian văn hóa của nhiều làng nghề nổi tiếng hàng trăm năm tuổi ven sông Hồng, tạo nên nét đặc trưng của nền văn minh lúa nước của cư dân người Việt.

"Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối": Phim cách mạng đầu tiên không dùng kinh phí Nhà nước

"Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối": Phim cách mạng đầu tiên không dùng kinh phí Nhà nước

Nằm trong chuỗi hoạt động hướng tới kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền nam, thống nhất đất nước, phim điện ảnh “Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối” mang đến những hình ảnh hào hùng và bi tráng về địa đạo Củ Chi anh hùng, dự kiến sẽ khởi chiếu vào tháng 4 tới. Đây là bộ phim cách mạng đầu tiên do tư nhân đầu tư thực hiện.

fb yt zl tw