Xây dựng Tủ sách Tinh hoa là đòn bẩy nâng tầm tri thức

Nhân kỷ niệm 18 năm thành lập, NXB Tri thức tổ chức Hội thảo Xây dựng tiêu chí và danh mục sách tinh hoa tri thức thế giới.

Chặng đường xây dựng tri thức

ThS Phạm Thị Bích Hồng, Giám đốc - Tổng biên tập NXB Tri thức cho biết trong gần 18 năm hoạt động, thực hiện triết lý “Chân thành - Chuyên nghiệp - Khai phóng”, NXB Tri thức đã tìm tòi và sáng tạo nhằm cung cấp những tri thức nền quan trọng nhất trong kho tàng tri thức của nhân loại thông qua các bản dịch tốt và đáng tin cậy, góp phần thúc đẩy quá trình đổi mới tư duy của các tầng lớp xã hội Việt Nam khi hội nhập vào thế giới đương đại.

Ước tính đến hết quý II/2023, NXB đã xuất bản được 2.000 đầu sách, trong đó có 72 đầu sách thuộc Tủ sách Tinh hoa tri thức thế giới; khoảng 500 đầu sách thuộc Tủ sách Tri thức mới và các tủ sách khác của NXB, còn lại là các đầu sách hợp tác liên kết xuất bản.

Bà Phạm Thị Bích Hồng cho biết, Tủ sách Tinh hoa được chọn lọc kỹ, mang giá trị học thuật cao.

Quá trình nỗ lực xây dựng thương hiệu, Tủ sách Tinh hoa tri thức thế giới trở thành tủ sách nổi bật nhất của NXB Tri thức. Do được dày công đầu tư, Tủ sách Tinh hoa có nhiều đóng góp trong giới nghiên cứu khoa học và xã hội Việt Nam gần 2 thập kỷ qua.

Có thể kể đến một số đầu sách nổi bật, được đánh giá cao và độc giả đón nhận như: Bàn về tự do (J.S.Mill), Thế giới như tôi thấy (A.Einstein), Tâm lý học đám đông (Gustave Le Bon), Nền dân trí Mỹ (Alexis de Tocqueville), Nguồn gốc các loài (Charle Darwin)... Đặc biệt, phải kể đến các công trình khó đọc như bộ ba Phê phán là Phê phán lý tính thuần túy, Phê phán lý tính thực hành, Phê phán năng lực phán đoán của I.Kant; Khoa học lôgic, Những nguyên lý của triết học pháp quyền của Hegel; Giám sát và Trừng phạt: Nguồn gốc nhà tù của M. Foucault...

Với mục tiêu cung cấp kiến thức phổ quát của nhân loại trên nhiều lĩnh vực như: triết học, lý luận, kinh tế, giáo dục... Các đầu sách được NXB Tri thức lựa chọn nằm trong kho tàng kiến thức của thế giới đã được các NXB uy tín ấn hành.

GS.TS Nguyễn Trọng Chuẩn, Phó Chủ tịch Hội Triết học- Tổng biên tập Tạp chí nghiên cứu Triết học nhấn mạnh, Tủ sách Tinh hoa đã có nhiều đóng góp quan trọng dành cho giới học thuật, sinh viên. Một số tác phẩm trở thành đề tài, luận án tiến sĩ và được bảo vệ thành công.

Toàn cảnh Hội thảo.

Tủ sách kén người đọc?

Nhìn lại chặng đường xây dựng Tủ sách Tinh hoa, bà Phạm Thị Bích Hồng nhận định quá trình thực hiện còn gặp nhiều trở ngại, khó tìm đội ngũ dịch giả, trong khi mảng sách này đa phần là sách dịch, lượng xuất bản ít và hầu hết là lỗ trong lần ấn bản đầu tiên. So với kế hoạch ban đầu là 500 cuốn thì lượng sách làm ra (72 cuốn) chưa thể chạm tới con số được kỳ vọng.

Nhằm đẩy mạnh tiêu thụ xuất bản phẩm, ngoài các hình thức xuất bản sách giấy truyền thống, NXB Tri thức bắt đầu phát hành sách điện tử, sách nói để gia tăng các loại hình cung cấp phù hợp với thị hiếu độc giả.

Đóng góp tham luận tại hội thảo, Chủ tịch Hội Thư viện Việt Nam, ông Nguyễn Hữu Giới cho rằng sách tinh hoa tri thức thế giới rất kén người đọc, vì vậy chỉ độc giả là nhà trí thức, học giả, nhà khoa học, nhà nghiên cứu, nhà chính trị… mới quan tâm và tìm đọc. Quá trình làm sách tinh hoa vất vả, tốn kém, song lợi nhuận lại không cao, chiết khấu chỉ 20-30 % giá bìa. Chưa kể, ngành xuất bản còn đang chật vật với cuộc chiến chống vấn nạn sách giả - sách lậu.

GS.TS Nguyễn Trọng Chuẩn nhấn mạnh vai trò của đội ngũ dịch giả.

Thừa nhận thực trạng thu về lợi nhuận khiêm tốn , GS.TS Nguyễn Trọng Chuẩn nói: “Một cuốn sách thầy trò tôi dịch, hiệu đính mất hơn năm trời mà cũng chỉ nhận được vài triệu bạc, còn không đủ chi phí trang trải".

Để đưa Tủ sách Tinh hoa tiếp cận đông đảo độc giả, GS.TS Nguyễn Trọng Chuẩn đề nghị NXB Tri thức tiến hành quảng bá, giới thiệu sách hay trên các phương tiện thông tin đại chúng khác nhau, kết hợp với hội khoa học của từng địa phương và một số trường đại học.

Đứng ở góc độ đối tượng thụ hưởng, ông Phạm Hoàng Giang - Trưởng khoa Triết, Đại học KHXH&NV Hà Nội đưa ra một số kiến nghị: Xây dựng tủ sách tinh hoa đặt ở các trường đại học và thư viện của khoa hướng đến các độc giả tiềm năng; Các khoa sẽ phối hợp cùng NXB cung cấp hệ thống đề tài nghiên cứu cho sinh viên, trên cơ sở đó chọn lọc những sách mà các em cần đưa vào chương trình đào tạo hoặc tài liệu tham khảo; NXB nên bắt tay với các trường tổ chức tọa đàm hướng dẫn cho sinh viên phương pháp đọc hiệu quả...

Với mong muốn đem đến cho bạn đọc Việt Nam nguồn tri thức tinh hoa của nhân loại và phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng, bà Phạm Thị Bích Hồng khẳng định việc bồi đắp, duy trì Tủ sách Tinh hoa sẽ là ưu tiên đặc biệt của NXB Tri thức.