Vượt qua định kiến "ký ức lưu trữ"

Trong dòng chảy của điện ảnh, phim tài liệu luôn giữ vai trò như một chứng nhân lịch sử, ghi lại chân thực đời sống con người và xã hội. Tuy nhiên, ở thời đại công nghệ số, phim tài liệu Việt Nam đứng trước thách thức phải vượt qua định kiến “ký ức lưu trữ” để trở thành tác phẩm nghệ thuật sống động.

“Đi trong sương” là câu chuyện lập nghiệp của những thanh niên người dân tộc thiểu số tại xã Y Tý, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai.
“Đi trong sương” là câu chuyện lập nghiệp của những thanh niên người dân tộc thiểu số tại xã Y Tý, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai.

Nhiều năm qua, Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương không ngừng đổi mới, sản xuất những bộ phim tài liệu có giá trị nghệ thuật và nhân văn cao. Nhưng các nhà làm phim vẫn phải đối mặt không ít khó khăn, trước hết là sự bó hẹp về đề tài.

Nghệ sĩ ưu tú Trịnh Quang Tùng, Phó Tổng Giám đốc phụ trách Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương thừa nhận, tìm kiếm đề tài mới trong bối cảnh hiện nay là một thách thức lớn. Nhiều bộ phim vẫn xoay quanh các chủ đề quen thuộc như biển đảo, miền núi, lịch sử truyền thống, trong khi những vấn đề nóng hổi của xã hội đương đại chưa được khai thác sâu sắc.

Đáng chú ý, áp lực về thời hạn và định mức để các nhà biên kịch tìm kiếm ý tưởng mới đã dẫn đến tình trạng làm phim theo lối mòn, thậm chí có phim sử dụng quá nửa là tư liệu cũ.

Bên cạnh đó, sáng tạo trong cách kể chuyện cũng là điều đáng bàn. Nhiều bộ phim tài liệu hiện nay vẫn nghèo nàn về mặt hình ảnh, lạm dụng flycam mà thiếu góc máy sáng tạo. “Đạo diễn là nghề không thể thanh minh, không đổ tại bất kỳ lý do nào", đạo diễn Hoàng Dũng trăn trở.

Trong khi đó, quay phim Tạ Đức Nguyên cũng nhấn mạnh rằng, quay phim phải “thở” cùng nhân vật, chứ không chỉ bảo đảm đủ cảnh. Đạo diễn Lê Tuấn Anh cũng chia sẻ kinh nghiệm khi tự tay anh cầm máy quay cho chính phim của mình để nắm bắt những khoảnh khắc “ảo giác” - thứ tạo nên sự khác biệt cho tác phẩm.

Một bộ phim tài liệu hay không đơn thuần truyền tải thông tin mà phải kể được một câu chuyện có sức hấp dẫn. Điều quan trọng nhất vẫn là số phận con người và hơi thở của cuộc sống. Chính vì vậy, các nhà làm phim cần đầu tư kỹ lưỡng vào khâu kịch bản, xây dựng nhân vật có chiều sâu, kết hợp giữa tư liệu và các cảnh quay thực tế một cách sáng tạo.

Chủ tịch Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương Nguyễn Quang Tuấn nhấn mạnh rằng, mỗi kịch bản cần được chuẩn bị một cách chủ động từ trước, có sự gắn kết chặt chẽ giữa biên kịch, đạo diễn và quay phim. Tổ chức các trại sáng tác, hỗ trợ tìm kiếm đề tài, mở rộng chính sách đặt hàng sẽ giúp các nhà làm phim có thêm điều kiện sáng tạo và phát triển.

Ngoài ra, việc phát hành phim tài liệu trên nền tảng trực tuyến cũng là hướng đi cần được chú trọng để mở rộng đối tượng khán giả. Gần 70 năm qua, Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương đã đóng góp không nhỏ vào sự phát triển của nền điện ảnh Việt Nam, tạo ra những bộ phim tài liệu có giá trị lớn về lịch sử, văn hóa và đời sống xã hội.

Những bộ phim như “Đồng hành cùng lịch sử” của đạo diễn Nguyễn Quang Tuấn, “Người làm chữ” của đạo diễn Đặng Thị Linh hay “Đi trong sương” của đạo diễn Nguyễn Văn Kiểm... được người xem ghi nhận.

Theo nhandan.vn

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Để di sản tỏa sáng trong đời sống đương đại

Để di sản tỏa sáng trong đời sống đương đại

Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) năm 2024 đã chính thức đi vào đời sống với nhiều điểm mới, thể hiện rõ tính ưu việt, mở ra những kỳ vọng đối với công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hóa một cách hiệu quả trong kỷ nguyên mới.

Bản sắc và hội nhập

Bản sắc và hội nhập

Lào Cai và Yên Bái - hai vùng đất ở thượng nguồn sông Hồng, chung một mái nhà dưới dãy Hoàng Liên Sơn hùng vĩ, đã chính thức hợp nhất thành tỉnh Lào Cai mới theo Nghị quyết 202/2025/QH15 ngày 12/6/2025 của Quốc hội khóa XV. Tỉnh Lào Cai mới không chỉ mở rộng về không gian địa lý, tăng quy mô dân số mà còn là điểm hội tụ tinh hoa văn hóa của vùng Tây Bắc, mở ra nhiều cơ hội hội nhập và phát triển từ việc phát huy giá trị các di sản văn hóa, vững bước vào kỷ nguyên mới.

Viết giữa gian bếp nhỏ

Viết giữa gian bếp nhỏ

Góc làm việc của bà không phải phòng riêng, chỉ là chiếc bàn bên căn bếp nhỏ. Trên giá sách kế bên là những cuốn sách, tài liệu cũ quý giá, những thứ mà bà đã dành nhiều năm để sưu tầm, nghiên cứu. Đó là ấn tượng đầu tiên khi tôi có mặt tại nhà bà Trần Thị Minh, hội viên Hội Văn học - Nghệ thuật cũng là hội viên Hội Nhà báo tỉnh.

Rơm vàng kể chuyện tái sinh

Rơm vàng kể chuyện tái sinh

Ngày hè, nắng như rót mật xuống những thửa ruộng ở thung lũng Nghĩa Đô, cũng là lúc những sợi rơm vàng óng phơi mình trên bãi đất sau mùa gặt. Ở Nghĩa Đô, rơm không còn là phế phẩm nông nghiệp chỉ dùng để đun nấu hay lót chuồng trại chăn nuôi gia súc. Rơm đang “sống lại” trong những đôi tay tài hoa của phụ nữ bản người Tày, bản người Dao bên bếp lửa, dưới mái nhà sàn; hay góc sân nhỏ của những ngày nông nhàn sau mùa gặt, trong những câu chuyện đời thường đẹp như thơ…

Tìm ra 'Vua tiếng Việt' mới

Tìm ra 'Vua tiếng Việt' mới

Chương trình "Vua tiếng Việt" tìm ra chủ nhân mới nhất của ngai vàng và giải thưởng lớn nhất trị giá hơn 300 triệu đồng. Chủ nhân ngai vàng giành chiến thắng trong phần thi về chủ đề Xe.

Người Xá Phó giữ gìn bản sắc văn hóa

Người Xá Phó giữ gìn bản sắc văn hóa

Trong những ngày cuối tuần yên ả, Nhà văn hóa đa năng xã Sơn Thủy cũ (nay là xã Văn Bàn) rộn rã tiếng cười, lời ca, điệu múa. Ở đó, anh Lý Văn Tư cùng các thành viên Câu lạc bộ dân gian dân tộc Xá Phó say sưa tập luyện.

Hành trình rạng rỡ Hoa hậu Việt Nam 2024

Hành trình rạng rỡ Hoa hậu Việt Nam 2024

Từ sân khấu nổi lần đầu tiên trên sông Hương, chuỗi truyền hình thực tế đầu tiên, đến loạt danh hiệu đại sứ mới, Hoa hậu Việt Nam 2024 đã tạo nên một hành trình đậm tính thời đại. Bên cạnh mục tiêu tôn vinh nhan sắc, cuộc thi còn góp phần định nghĩa lại vai trò của hoa hậu trong xã hội hôm nay.

Lễ Tủ Cải của người Dao đầu bằng ở Tam Đường: Dấu mốc trưởng thành và bản sắc văn hóa

Lễ Tủ Cải của người Dao đầu bằng ở Tam Đường: Dấu mốc trưởng thành và bản sắc văn hóa

Trong đời sống cộng đồng người Dao đầu bằng tại Tam Đường, tỉnh Lai Châu, lễ Tủ Cải là nghi lễ đánh dấu bước trưởng thành của người con trai. Người Dao nơi đây quan niệm rằng, để được cộng đồng công nhận và sau này khi mất đi có thể trở về với tổ tiên, mỗi người con trai nhất định phải trải qua nghi lễ này.

Việt Nam ngày càng hút các đoàn làm phim ngoại

Việt Nam ngày càng hút các đoàn làm phim ngoại

Đà Nẵng - thành phố biển sôi động của miền Trung; Ninh Bình - vùng đất sở hữu nhiều di sản văn hóa và thiên nhiên tươi đẹp hay Phú Yên nơi “Hoa vàng trên cỏ xanh”… đang ngày càng khẳng định sức hút đặc biệt đối với các đoàn làm phim trong và ngoài nước.

fb yt zl tw