Tiết kiệm tài nguyên khoáng sản trong khai thác và chế biến

LCĐT - Cùng với đẩy mạnh khai thác, chế biến sâu, nâng cao giá trị sản phẩm, các doanh nghiệp khai khoáng trên địa bàn tỉnh đã và đang đổi mới công nghệ, phương án khai thác nhằm nâng cao tỷ lệ thu hồi, tiết kiệm khoáng sản.

Theo thống kê của Sở Công thương, trên địa bàn tỉnh hiện có 24 đơn vị được cấp giấy phép khai thác các loại khoáng sản: Apatit, sắt, vàng gốc, đồng, chì, kẽm, fenspat, graphit… Là đơn vị có truyền thống trong khai thác khoáng sản, Công ty TNHH một thành viên Apatit Việt Nam (viết tắt là Công ty Apatit) được đánh giá là một điển hình trong tiết kiệm tài nguyên. Ông Nguyễn Quang Lợi, Phó Tổng Giám đốc Công ty Apatit Việt Nam khẳng định: Tiết kiệm tài nguyên là nhiệm vụ hàng đầu, được công ty chỉ đạo và yêu cầu các chi nhánh nghiêm túc thực hiện. Hằng năm, các chi nhánh phải xây dựng phương án khai thác, đưa ra chỉ tiêu kỹ thuật để tăng tỷ lệ thu hồi, giảm tổn thất tài nguyên, đồng thời có đánh giá kết quả cụ thể.

Theo đó, các chi nhánh thường xuyên tổ chức khảo sát biến động địa chất, khoan, thăm dò để đánh giá chính xác thân quặng, từ đó có phương án khai thác hiệu quả, tận thu tối đa khoáng sản. Đặc biệt, những năm qua, công ty đã đầu tư mua sắm thiết bị khai thác hiện đại, như máy xúc thủy lực gầu ngược, xe vận tải… để khai thác xuống sâu, dưới mực thông thủy, tận thu triệt để nguồn quặng.

Đổi mới thiết bị tuyển khoáng, góp phần tăng tỷ lệ thu hồi tinh quặng đồng.

Đơn cử như tại khai trường Mỏ Cóc, theo thiết kế của Liên Xô, sau hàng chục năm khai thác, đến những năm 1980 của thế kỷ trước, khai trường này đóng cửa bởi thiết bị, máy móc  không thể đáp ứng yêu cầu khai thác dưới mực thông thủy. Nhận thấy nhu cầu quặng apatit ngày càng lớn, để tránh lãng phí nguồn khoáng sản này, công ty đã tổ chức thăm dò, đánh giá trữ lượng, đưa ra các phương án khai thác nhằm tận thu nguồn quặng tại khai trường này. Theo thống kê của Chi nhánh Khai thác 1 - đơn vị được giao nhiệm vụ khai thác tận thu khai trường Mỏ Cóc, trung bình mỗi năm đơn vị khai thác được 330.000 tấn quặng II, 40.000 - 50.000 tấn quặng I. Không chỉ đầu tư thiết bị để khai thác xuống sâu, lấy được tối đa quặng, Công ty Apatit còn có nhiều đề tài, sáng kiến để làm giàu quặng, tăng tỷ lệ thu hồi và giảm tổn thất quặng, đem lại hiệu quả kinh tế cao. Điển hình là đề tài nghiên cứu đưa quặng 3 nghèo, hàm lượng 8% vào tuyển đạt hiệu quả kinh tế và kỹ thuật; giải pháp trung hòa quặng 3 hàm lượng cao, từ 22 đến 23% vào quặng 1 để tăng hệ số thu hồi tài nguyên; thiết kế đồng bộ thiết bị để khai thác xuống sâu quặng apatit, nhằm khai thác triệt để nguồn quặng.

Cũng như Công ty Apatit, những năm qua, Công ty Mỏ tuyển đồng Sin Quyền Lào Cai đặc biệt chú trọng tiết kiệm khoáng sản trong khai thác và tuyển khoáng. Ông Đinh Tiến, Phó Giám đốc Công ty cho biết: Việc thực hiện tiết kiệm khoáng sản, tăng tỷ lệ thu hồi, giảm tổn thất, làm nghèo quặng được công ty chỉ đạo thực hiện trong tất cả quy trình sản xuất. Cụ thể, trong khâu khai thác, công ty chỉ đạo khoan bóc tách thân quặng, không tổ chức bốc xúc quặng vào ca đêm, bởi màu quặng giống màu đất, dễ bị lẫn làm giảm hàm lượng quặng. Tại các bãi thải đều có bộ phận giám sát, nếu phát hiện trong đất, đá thải lẫn quặng sẽ báo cáo, kịp thời tiến hành tận thu. Cùng với đó, công ty chỉ đạo bộ phận địa chất, trắc địa thường xuyên cập nhật, đánh giá ổn định thân quặng để có phương án khai thác hiệu quả. Đặc biệt, công ty thực hiện khoán chỉ tiêu tiết kiệm khoáng sản đối với các phân xưởng, yêu cầu trong kế hoạch khai thác hằng tháng phải chỉ rõ vị trí thân quặng, khối lượng quặng, đảm bảo khai thác đúng và triệt để nguồn quặng. Bằng những giải pháp kỹ thuật và công nghệ, tỷ lệ tổn thất sau khai thác của Công ty Mỏ tuyển đồng Sin Quyền Lào Cai luôn dưới ngưỡng thiết kế.

Quý III/2018, Dự án đầu tư xây dựng công trình khai thác mỏ Đồng Tả Phời hoàn thành và đưa vào hoạt động. Theo đánh giá của Hội đồng đánh giá trữ lượng khoáng sản quốc gia, trữ lượng quặng đồng tại mỏ Tả Phời là hơn 11 triệu tấn nguyên khai. Ngay từ khi hoàn thành dự án và bước vào giai đoạn sản xuất, kinh doanh, với chủ trương tiết kiệm tài nguyên khoáng sản, hạn chế tối đa tỷ lệ tổn thất và làm nghèo quặng khi khai thác, Công ty Cổ phần Đồng Tả Phời - Vinacomin đã áp dụng công nghệ khai thác chia bờ mỏ thành nhiều nhóm tầng, trên mỗi nhóm tầng sử dụng phương pháp khấu đuổi. Việc khai thác luôn được đơn vị cân đối theo số liệu báo cáo địa chất và theo dõi cập nhật diễn biến hiện trạng thân quặng trên khai trường. Từ đó, công ty có sự điều chỉnh trong khai thác nhằm phù hợp với yêu cầu về sản lượng và điều hòa hàm lượng khai thác, đáp ứng yêu cầu hàm lượng đầu vào cho nhà máy tuyển. Dù mới trong giai đoạn đầu sản xuất, các tầng, bờ mỏ chưa ổn định, nhưng trong quý IV/2018, công ty luôn duy trì tỷ lệ tổn thất và làm nghèo là 3,88% và 11,9%. Đối với khâu tuyển khoáng, để thu hồi tối đa hàm lượng khoáng sản có ích, công ty đã áp dụng công nghệ tuyển nổi. Đây là một trong những công nghệ đã được áp dụng từ lâu và mang lại hiệu quả cao cho các nhà máy tuyển trong Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV). Mặc dù mới bước vào giai đoạn vận hành sản xuất thương mại, nhưng trong quý IV/2018, công ty luôn duy trì tỷ lệ thu hồi quặng sau tuyển đạt từ 90% trở lên.

Khai thác quặng đồng tại Chi nhánh Mỏ tuyển đồng Sin Quyền.

Năm 2019, theo kế hoạch, Công ty Cổ phần Đồng Tả Phời - Vinacomin được giao bóc 4,6 triệu m3 đất đá, khai thác 953.700 tấn quặng nguyên khai, dự kiến khối lượng tinh quặng đồng thu được sau tuyển là 40.201 tấn. Để đảm bảo kế hoạch này, ngay cuối năm 2018, công ty đã xây dựng kế hoạch chi tiết, trong đó tập trung quản lý công tác đầu tư, triển khai thăm dò bổ sung để đánh giá tài nguyên trữ lượng mỏ, làm cơ sở bổ sung nguồn nguyên liệu cho nhà máy tuyển hoạt động; tiếp tục hoàn thiện và nâng cao hiệu quả công tác quản lý kỹ thuật cơ bản, quản trị chi phí, quản lý tài chính... đặc biệt là thực hiện tốt các giải pháp về công nghệ nhằm giảm tổn thất và làm nghèo khoáng sản, nâng cao hiệu quả kinh tế trong khai thác và chế biến khoáng sản, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh của công ty.

Trong công nghiệp khai khoáng, tổn thất và làm nghèo khoáng sản không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, tỷ lệ tổn thất phụ thuộc nhiều vào trình độ khoa học - kỹ thuật, khả năng ứng dụng công nghệ hiện đại trong thăm dò và khai thác khoáng sản của từng mỏ. Với việc quan tâm đầu tư thiết bị, kết hợp với các giải pháp công nghệ, các đơn vị khai khoáng trên địa bàn đang nỗ lực giảm thiểu tổn thất và làm nghèo khoáng sản trong khai thác, chế biến, góp phần tiết kiệm khoáng sản và nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh.