Cách mạng tháng Tám 1945 thành công, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời không lâu thì thực dân Pháp lại âm mưu xâm lược nước ta một lần nữa.
Trước tình thế đó, ngày 3/12/1946, Bác Hồ bí mật về nhà cụ Nguyễn Văn Dương ở làng Vạn Phúc (nay thuộc phường Vạn Phúc, quận Hà Đông) để chuẩn bị rút lên chiến khu.
Tại ngôi nhà này, trong hai ngày 18, 19/12/1946, Người đã chủ trì Hội nghị Ban Thường vụ Trung ương mở rộng, phát động toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.
Cũng tại đây, Bác đã viết “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến” và được Đài Tiếng nói Việt Nam chuyển đến toàn thể quốc dân, đồng bào. Đất nước ta bắt đầu bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ.
Nhà cụ Dương có xưởng dệt lụa lớn, thường xuyên có khách đến giao thương nên che mắt được bọn mật thám. Bản thân cụ Dương cũng thường xuyên tham gia rất nhiều công việc để phục vụ Cách mạng.
Bác dừng chân tại đây đến ngày 19/12/1946 thì dời đi. Ngôi nhà cụ Nguyễn Văn Dương nay trở thành Nhà lưu niệm Bác Hồ.
Sau gần 80 năm, ngôi nhà cụ Nguyễn Văn Dương vẫn được nhân dân Thủ đô gìn giữ. Ngôi nhà gồm một tòa nhà chính hai tầng và hai dãy nhà hai bên, mỗi dãy ba gian.
Tầng một của tòa nhà chính hiện được trưng bày một số hình ảnh hiện vật của Bác trong thời gian Người ở và làm việc tại Vạn Phúc.
Hai bức tranh sơn dầu thể hiện hai sự kiện quan trọng: sự kiện Bác Hồ chủ trì Hội nghị Ban thường vụ Trung ương mở rộng bàn, quyết định toàn quốc kháng chiến và sự kiện Bác viết “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến”. Một số hiện vật Bác dùng trong sinh hoạt, luyện tập sức khỏe như chiếc chậu thau đồng nhỏ, đôi tạ tay… Phần trưng bày bổ sung gồm những bức ảnh, hiện vật, sách báo, tài liệu… phản ánh khái quát cuộc kháng chiến anh dũng chống thực dân Pháp xâm lược của quân và dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Tầng hai căn nhà được giữ gìn mọi chi tiết không gian như khi Bác ở và làm việc. Trong đó, căn phòng nhỏ bên trái có diện tích chưa đầy 12m2 lưu giữ chiếc giường gỗ dẻ quạt đơn sơ Bác nằm, chiếc gối gỗ sơn màu huyết dụ.
Kề bên giường là bàn làm việc, đó là một án thư cao chừng 75cm, chân con tiện, trên bàn là chiếc đèn dầu hỏa, trang bản thảo “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến”...
Những hiện vật cho thấy cuộc đời Cách mạng đơn sơ, giản dị của lãnh tụ thiên tài Hồ Chí Minh. Dù thời gian dừng chân ít ngày, giữa bề bộn công việc, nhưng có những hiện vật như đôi tạ tay cũng để lại bài học sâu sắc về tinh thần luyện tập của Người.
Hai dãy nhà ngang hai bên được sửa chữa, phục dựng một số không gian sinh hoạt, sản xuất của gia đình cụ Nguyễn Văn Dương, với những đồ dùng sinh hoạt và khung cửi – hiện vật tiêu biểu cho truyền thống dệt lụa của làng Vạn Phúc.
Các không gian còn lại của hai dãy nhà được dùng làm nơi đón tiếp nhân dân, khách trong nước và ngoài nước tới thăm và phòng trưng bày truyền thống cách mạng của Đảng bộ và nhân dân Vạn Phúc.
Di tích về Bác nằm ở trung tâm làng lụa Vạn Phúc và chỉ cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 10km nên trở thành một địa chỉ du lịch về nguồn hấp dẫn, đồng thời, được nhiều người kết hợp trong hành trình khám phá làng lụa nghìn năm và tìm hiểu về cuộc đời hoạt động của Bác.